Vrijdag 20 september is omgedoopt tot Black Metal Friday door Incubate. Immortal, Mayhem – de oude garde – Dragged Into The Sunlight en vele anderen wierpen hun Black Metal over het festival uit. Een genre waar ik niet in thuis ben en weinig affiniteit mee heb. Een dag lang hangen in 013 en daarna met behulp van wikipedia en de sociale media een artikel schrijven over deze donkere dag, is geen vooruitzicht dat mij aanspreekt waarop ik voor een alternatieve route kies. Laat de experts hun ding doen (ik zie onder andere zeer bekwame collega’s van KindaMuzik rondlopen), ik doe het mijne, want je laat immers een jazz/soul kenner ook geen verslag doen van een pop-festival.
En die route begint om vier uur al, met Sex Jams, een vijftal uit Oostenrijk dat een aantal hoogtepunten uit noise- en indierock van eind jaren ’80 en ’90 bij elkaar raapt, uit elkaar knipt en door elkaar husselt. Zo komen er flarden Sonic Youth, Pavement en Daisy Chainsaw in het geluid terug. Prettig gestoorde indierock, die op de bühne vele malen beter tot zijn rechtkomt dan op plaat. Mooi ook is te zien dat de band, ondanks het vroege tijdstip in volle vaart zich in de show werpt. Voor de zangeres gaat in volle 100% de strijd aan, staat geen seconde stil en ligt een groot gedeelte van de set tussen het publiek in de kuil. Een vrolijk makend en energieke opening van wat een dag van duisternis zou moeten zijn.
Mannheim is voor mij de volgende must see op het lijstje. Super-Empowered, het debuut van dit kwartet uit Nijmegen, is een van de betere Nederlandse releases van het afgelopen jaar (die ik heb gehoord) met zijn overweldigende freejazz postrock met daar in centraal de saxofoon. Origineel, maar vooral overweldigend blaast Mannheim je op plaat geheel omver. Live gaat daar nog eens een tandje bij, en wringt de band zich in de lijst van optredens die mij nog wel even bij zullen blijven. Alles, maar dan ook alles wordt gegeven. In de herfst zal de band ook rondtrekken met de Popronde. Niet te missen als dit popcircus uw stad aan doet.
Fenster is de volgende stap. Terug naar Cul de Sac, waar de Duisters dan al staan te spelen. Een innemende mix van indiepop, folk, een randje droompop en flarden elektronica. Precies dat wat te verwachten valt van een Morr Records band. Overtuigende liedjes boeiend, maar ingetogen uitgevoerd. Misschien iets te ingetogen, maar als je enkel voor de muziek komt en interactie met publiek liever niet ziet, zit je bij Fenster goed. Met een korte – te korte – tussenstop bij Anna Von Hausswolff uit Zweden, is de volgende halte Stranded Horse in de Pauluskerk. Een protestants Hervormde Kerk, waar dit weekend voor de gelegenheid Abdij-bier wordt geschonken (Calvijn draait zich vast om in zijn graf) waar de Fransman zijn kunsten op de Kora en de gitaar zal vertonen.
Met geen enkele verwachting een stoel op zoeken en een goed half uur later vol enthousiasme die zelfde stoel weer verlaten, is dan ook Incubate. Tegen over het geweld dat op andere plekken in de stad plaats vindt, is Stranded Horse het rustpunt. Fascinerende motieven vloeien uit zijn Afrikaanse harp en in de tweede helft van de set uit zijn gitaar. Stil en rustig word je ervan. Dat dit stem in de kerk helaas wat verloren gaat in de galm en de tonen van de harp is dan jammer, maar doet geenszins af aan de ervaring van het optreden. Geheel opgeladen kun je dan weer verder.
Voor mij het moment om de Performance Art, Incubate heeft altijd een uitgebreid kunstprogramma, op het festival op te zoeken. Mayhem, vijf minuten wandelen van de Pauluskerk, staat de band te trappelen om het theater op te voeren. Vier varkenskoppen (geen props, echte koppen) gespiest op grote palen op het podium dat ingericht is als een (satanistisch) altaar vol met allerlei symbolen die ooit schokkend waren, vormen de achtergrond waar tegen het roemruchte Mayhem de rite zal tonen.
Dus toch nog even Black Metal. Een optreden van de band die zich eens bezig hield met het afbranden van kerken, waarvan de beeltenis van de zelfmoord van de zanger de cover sierde van een later album en met allerlei andere minder kosjer en occult gedrag wordt geassocieerd, is dan wel het moment om 013 binnen te treden (voor deze informatie kunt u wikipedia opzoeken of een ruim uur documentaire kijken op Youtube over Mayhem; frisse lui.). Bijna drie decennia later is er weinig van dit alles over. Buiten dat de originele zanger dus dood is, de bassist die zijn dood fotografeerde vermoord is, is de band ook gewoon oud geworden en daarmee een strak spelende theatershow. Vermaak, zo gezegd. Glimlachend trek ik er dan ook weer op uit. Het rondje kunst kijken en Black Metal luisteren mooi gecombineerd.
Maybeshewill in Extase. Wederom een behoorlijke verandering van spijs, maar zoals bekend doet dat eten. En ik verhap mij met grote happen aan de postrock van dit Britse gezelschap. Soms neigend naar de rauwe kant die And So I Watch You From Afar zo goed beheerst, speelt de band op gedegen wijze met de dynamiek die zo essentieel is aan het genre. Met grote techniek beheersing en nog grotere energie wordt Extase door deze heren meegenomen in dat spel van dynamiek en explosies, zonder een moment te verslappen of in de val van de blauwdruk herhaling te vallen. Knap blijft dat er ieder jaar wel weer een nieuwe postrock band op Incubate staat die mij zo weet te pakken. De cd was nooit echt bij mij geland, maar gaat nu weer uit de kast komen. Dit is namelijk een postrock band, waar we nog best eens wat meer van kunnen gaan horen.
Wolf Eyes, daar en tegen zal nooit veel grotere zalen dan Little Devil gaan vullen. De noise van het trio uit Amerika is te moeilijk, hard, te oncomfortabel en confronterend om ooit een groot publiek aan te spreken. Al het schokkende en ontzettende dat black metal ooit was, wordt hier nu samengebald in dertig minuten keiharde noise. Muziek die je voelt. Muziek die structuurloos lijkt, maar al snel toch tot dansen of hoofd knikken dwingt. Muziek die pijn doet en echt alleen aan het eind van een avond moet worden ervaren. Alles daarna lijkt namelijk een niemand dalletje. De Techno in Hall Of Fame, eenbeetje kabbelende beats voor een paar vol gesnoven neuzen. Alleen Vessel weet nog even te boeien met de drones onder de opzwepende ritmes. Maar de noise van Wolf Eyes trilt door in de gewrichten. Blijft kloppen in het hoofd. Een prachtige afsluiter, waarna ik naar bed had moeten gaan om zaterdag weer fris te kunnen beginnen. Want Incubate is net de Tour, het wacht op niemand.
