De oud-hoogleraar Mart Bax van de Vrije Universiteit Amsterdam heeft zich schuldig gemaakt aan meerdere vormen van wetenschappelijk wangedrag, fraude en zelfplagiaat. Dat concludeert de onderzoekscommissie onder leiding van historicus Michiel Baud in een maandag verschenen rapport.
De hoogleraar antropologie zoog ruim 60 artikelen uit zijn duim. Daarnaast goot hij al eerder door hem gepubliceerd werk op grote schaal in een nieuw jasje door het van een nieuwe titel te voorzien en wat gegevens te veranderen.
Met name bij een onderzoekproject over een klooster in Brabant is hij de fout in gegaan, evenals bij een onderzoek naar het bedevaartsoord Medjugorje in Bosnië.
Verder hebben diverse gerapporteerde prestaties in werkelijkheid niet plaatsgevonden. Zo vermeldde zijn cv dat hij cum laude was afgestudeerd, was hij lid van een antropologisch genootschap en had de BBC hem geïnterviewd. Allemaal zaken die niet kloppen.
Dat geldt ook voor zijn betrokkenheid bij het Srebrenica-onderzoek van het NIOD en advieswerk voor het Joegoslavië-Tribunaal.
Bax werkte tot zijn pensioen in 2002 een groot deel van zijn werkzame leven bij de VU. Voor de commissie staat vast dat de professor zich in zijn onderzoek schuldig heeft gemaakt aan verschillende vormen van slordig en misleidend gedrag.
Daarbij trok hij sterke, soms zelfs onwaarschijnlijke conclusies. Zijn onderzoek leverde hem evenwel wetenschappelijke prestige en status op.
De commissie heeft ook kritiek op de universiteit, die opdracht gaf voor het onderzoek. Ze noemt de VU weinig doortastend nadat journalisten over de affaire hadden gepubliceerd. “De commissie heeft de indruk dat het college van bestuur deze zaak, om welke redenen dan ook, te lang niet de noodzakelijke aandacht gaf die ze verdiende.”
Bax werd zelf ook door de commissie gehoord. Daarbij kon hij geen origineel en ter plaatse verzameld onderzoeksmateriaal overleggen omdat hij zijn archief na 2002 heeft ‘opgeheven’. Een deel van zijn informanten bleek overleden of onvindbaar.
Anp
