“Ik vertrek in januari naar Londen om mijn master te gaan doen”, zegt Lynn (23) enthousiast. Ze heeft gisteravond te horen gekregen dat ze is aangenomen aan de University of Westminster. “Eindelijk”, zegt ze, “en ik kom nooit meer terug!” Verschrikt kijk ik op. Ze vertelt gepassioneerd hoeveel ze van Libanon houdt, maar dat ze hier ondanks de liefde voor haar vaderland geen toekomst meer voor zichzelf ziet. Ik probeer haar ervan te overtuigen dat zowel de politieke als economische situatie kan veranderen, en dat dit juist door de jonge hoog opgeleide mensen zoals zij kan gaan gebeuren. “Ik heb genoeg van Libanon, dit land gaat nooit veranderen”, zegt ze verbeten.
Veel jonge hoog opgeleide Libanezen volgen het voorbeeld van Lynn. Sinds de oorlog met Israël in 2006 is de brain drain in Libanon nog nooit zo hoog geweest onder dit deel van de bevolking. Jongeren voelen zich structureel ondergewaardeerd ondanks hun – naar Westerse maatstaven – goede opleiding. De Libanese salarissen zijn doorgaans niet hoog genoeg om in hun dagelijkse levensonderhoud te voorzien en de voortdurende onstabiele politieke en economische situatie zorgt ervoor dat veel twintig- en dertigjarigen zich gevangen voelen in een situatie die steeds uitzichtlozer wordt. Door het aanhoudende conflict met Israël, de destabiliserende invloed van Hezbollah, de problemen rondom het vormen van een nieuwe Libanese regering en recentelijk de enorme instroom van Syrische vluchtelingen is de politieke situatie in Libanon al jaren instabiel te noemen. Dit heeft verregaande gevolgen voor de Libanese economie. Kansen in het buitenland lonken.
Ik raak in gesprek met een aantal twintigers die recentelijk zijn afgestudeerd aan de meest prestigieuze universiteit van dit land, de American University of Beirut (AUB). Ali (28) vertelt mij dat hij een baan aangeboden heeft gekregen bij een grote multinational in Saoedi Arabië. Hij vertrekt over een maand. Wanneer ik hem vraag naar zijn beweegredenen vertelt hij mij dat zijn salaris daar een stuk hoger zal zijn, dan wanneer hij een vergelijkbare baan krijgt bij een lokaal bedrijf in Libanon. De Golf is volgens hem niet voor niets een aantrekkelijke markt: de aanwezigheid van grote (Westerse) multinationals, de goede reputatie van de betere Libanese universiteiten en bovenal de doorgaans hogere salarissen. “Het is niet acceptabel om in Libanon te werken voor een minimaal salaris terwijl de politieke spanningen steeds hoger oplopen. Als ik aan mijn toekomst denk moet ik voor mijzelf kiezen, en dat betekent dat er op dit moment geen plek is voor mij in Libanon”.
Van de naar schatting 20 tot 25 miljoen Libanezen, wonen er slechts 4 miljoen in Libanon. De Libanese diaspora groeit door de uitstroom van hoog opgeleiden nog steeds met de dag, en Libanezen bewijzen zich in het buitenland. Neem Carlos Slim, de Libanees-Mexicaanse media tycoon die op dit moment de rijkste man op aarde is. Of Nick Hayek, de Libanese-Zwitserse eigenaar van het populaire horlogemerk Swatch. Zij zijn rolmodellen voor de Libanese jongeren om op zoek te gaan naar kansen in het buitenland.
American University of Beirut (AUB)
Cynthia (22) ziet dingen anders. Afgelopen zomer studeerde ze af aan AUB en sinds september werkt ze parttime als docent Engels bij een Libanees bedrijf. Ze is vastberaden om dingen te veranderen in haar vaderland. “Nadat ik afstudeerde kreeg ik een baan aangeboden bij een zeer populaire multinational in Libanon, maar waarom zou ik mijn tijd en energie steken in een Westers bedrijf? Wanneer ik de situatie hier wil veranderen moet ik mij inzetten voor Libanon. Door te werken voor een Westers bedrijf draag ik niet bij aan verandering”. Op dit moment is ze op zoek naar een baan bij een Libanese NGO, ze wil niet dat haar talenten – net zoals die van haar vele land- en leeftijdsgenoten – het land uitvloeien.
Dit is Cynthia
Libanon heeft net zoals het Westen te maken met een economische crisis. Door de toestroom van Syrische vluchtelingen is deze alleen maar verergerd. De economische groei is sterk afgenomen en de inflatie stijgt. Vertrouwen in de economie is de enige remedie. Maar hoe moet je vertrouwen hebben in de Libanese economie als de politieke situatie zo onstabiel is? Ik heb te doen met mijn leeftijdsgenoten hier en begrijp waarom ze massaal op zoek zijn naar kansen in het buitenland. Stemmen zoals die van Cynthia zouden meer gehoord moeten worden, maar zijn – begrijpelijk – slechts uitzondering op de regel. Ik blijf achter met de vraag wat er van Libanon terecht zou komen als die 25 miljoen Libanezen al hun talenten, ideeën en geld in hun eigen economie zouden stoppen.
Onderschrift: Welmoed Korteweg studeert Internationaal Publiekrecht en woont sinds september in Beiroet. Zij schrijft elke week over haar avonturen in Libanon.
