Pepijn Lanen kennen we als Faberyayo van De Jeugd van Tegenwoordig. Daarnaast bracht hij vier solo CD’s/EP’s uit, één met Sef en Spacekees, wat platen met LeLe en schreef hij voor onder meer NL20 en DasMagazin. Bezige bij Lanen debuteert nu met de verhalenbundel Sjeumig. Hoewel elke generatie zijn woordenschat giet in de literatuur en het werk daarom niet shocking vernieuwend is, is Sjeumig toch fris, geestig en is er een unieke, leuke mix van jongerencultuur en klassieke thema’s uit de literatuur te vinden.
In de verhalenbundel is duidelijk te merken dat Pepijn Lanen liefhebber is van Herman Brusselmans. Lees Sjeumig dan ook niet als je niets voor diens schrijfstijl voelt. Er is ruimte voor wijde vertellingen van ogenschijnlijk nietszeggende details en juist in die omschrijvingen leeft de rapper annex schrijver zich naar wellust uit met guitige en spitsvondige omschrijvingen. Maar wel op een leuke manier.
Al halen de uitwijdingen soms de vaart uit het boek en doet het soms ietwat geforceerd aan, dit wordt ruimschoots goedgemaakt door het introduceren van nieuwe woorden (‘een BlaBO’), of uitdrukkingen (‘Een mentale lekke band’) en de rake, soms tedere en dan weer lompe, slopende bewegingen van Lanen. Denk aan de beschrijving van de uitstraling van een natuurwinkel: ‘Alles leek ‘sorry’ te willen zeggen tegen de klanten en bezoekers. De verpakkingen van de producten maakten hun excuses voor het gebrek aan suikers en kleurstoffen, de schappen vonden het vervelend u teleur te moeten stellen dat zij geen Coca-Cola of Heineken verkochten, en de kapsels van de medewerkers voelden zich bezwaard mee te moeten delen dat er geen plastic tasjes aanwezig waren.’
In het oog springt ook het absurdistische van de verhalen, wat Nederland haast vreemd is. Van apen die er nare bananensnuif-verslavingen op nahouden, karakters die niet alleen de naam Ibiza Iglesias dragen maar dat ook zíjn, tot een figuur die de rechtvaardige schoffant genoemd wordt. Deze schoffant trekt te paard door de stad en zet eenieder op z’n plek met een welgeplaatste schoffering (‘Te dik!’ of ‘Je ziel stinkt!’), al is elke schoffering, zoals de naam al aanduidt, wel rechtvaardig. Weinig fantasie is vereist om je in dit figuur te verplaatsen, een tocht door elke willekeurige stad op zaterdagmiddag volstaat immers, maar het daadwerkelijk tot leven roepen van een dergelijk figuur is precies en exact even origineel als grappig.
Daarbij is de mix van fabelachtige vertellingen, die we toch associëren met middeleeuwse- of kinderliteratuur, met zaken als overmatig gebruik van drank of drugs, seks, populaire cultuur, hiphop en een grof vocabulaire ronduit hilarisch. De duivel in een kroeg, bier drinken met kaboutertjes, gigantische robots die vergissingen van dramatische proporties begaan: elk leed (en hier en daar plezier) is vervreemdend. Deze mix is echter niet nieuw, zie ook dit soundcloud-fragment – dat een aardige indruk geeft van Sjeumig, hoewel de verhalen niet op rijm zijn:
Waarom je Sjeumig moet lezen? Omdat het lichtvoetige, pretentieloze verhalen zijn die je dikwijls doen gniffelen of in verbazing achterlaat. En om de kekke illustraties van Piet Parra, die tevens een wild avontuur beleefde in een taxi (naar de tering) dat door Yayo beschreven is en hier valt te lezen.
Sjeumig van Pepijn Lanen verschijnt morgen bij uitgeverij Anthos.
