Kant-en-klaar gesneden Mexicaanse groenten, voorgesneden kipfilet, tortilla wraps, Pickwick thee en gevulde koeken. Mevrouw, rond de zestig schat ik, heeft het helemaal voor elkaar vanavond. Het menu dat over mijn kassaband glijdt heeft ze duidelijk met grote zorgvuldigheid samengesteld. Waarschijnlijk is het ook het enige waar ze geen hekel aan heeft in dit moderne tijdperk. Hoe handig is het om niet meer uren in de keuken te hoeven zwoegen, gewapend met mes en snijplank, om al die verdomde groenten in stukjes te snijden en in de pan te gooien? Bovendien waren er in ‘haar tijd’ hoogstwaarschijnlijk nog niet van die aparte, exotische ingrediënten als kidneybonen en paprika beschikbaar. Ideaal.
Maar dan komt het lastigste onderdeel van onze vijf minuten durende sociale interactie. Wanneer haar boodschapjes keurig en wel aan het eind van de kassaband liggen, door mij geselecteerd op kwetsbaar en niet-kwetsbaar (weer iets nieuws, voor het geval haar koeken geplet worden door het immense gewicht van de zak met groenten), komt de niet te vermijden transactie. Dit hoeft geen probleem te zijn, ware het niet dat zowel de wraps als de kip die er vervolgens in wordt gerold, een bonusaanbieding zijn. Voor mij als caissière een koud kunstje: bonuskaart scannen en mevrouw is weer tevreden. Maar aangezien Albert Heijn het nodig vindt om minstens eens per twee weken met een nieuw initiatief te komen, is het geen uitzondering dat niet alle mensen in onze roerige samenleving daarvan op de hoogte zijn. Zo ook deze mevrouw.
“Maar wilt u dan een nieuwe bonuskaart mee?” vraag ik vriendelijk met mijn uiterst geforceerde glimlach. Heftig schudt mevrouw haar hoofd, tierend en met veel handgebaren duidelijk makend dat ze ab-so-luut geen interesse heeft in die onzin en gewoon haar korting wil.
Prima, dan scan ik uw oude bonuskaart toch gewoon? Ook niet goed. Nee, al dat nieuwe gedoe, ‘social media’ en dergelijke, mevrouw hoeft er niets van te weten. Terwijl ik me afvraag wat social media te maken heeft met een nieuwe bonuskaart, heeft mevrouw de winkel al mopperend verlaten, haar supersonische en hypermoderne boodschappen achterlatend.
Nieuwe producten, revolutionaire ontwikkelingen, digitalisering: het boezemt menig mens angst in. Die nieuwe bonuskaart is ook wel erg luguber: via internet je naam registreren, zodat Albert Heijn je aankoopgedrag in de gaten houdt en je aan de hand daarvan persoonlijke aanbiedingen kan aansmeren. De gemiddelde oudere die op de centen let klinkt dit als muziek in de oren, maar voeg je daar ‘digitaal’ en ‘internet’ aan toe, dan gaan de alarmbellen rinkelen. Ondanks dat het niet tegen te houden is, kan de digitalisering van onze wereld voor veel ouderen de pot op.
Dan maar naar een andere supermarkt, die niet zulke grensoverschrijdende praktijken hanteert. Die verkopen immers ook voorgesneden groente zónder dat Jan en Alleman hoeft te weten dat je te lui bent om je eigen ingrediënten met een mes te bewerken.
