Van tweeentwintig landen in de Arabische landen hebben vrouwen het in Egypte met stip het slechtst, zo blijkt uit een onderzoek waarvan de resultaten deze week werden gepubliceerd. Zelfs in het streng-religieuze Saoedie-Arabie en het door terrorisme geplaagde Irak hebben vrouwen het beter dan in Egypte, aldus het onderzoek.
Het nieuws deed hier nogal wat stof opwaaien. Heel Egypte schoot acuut in de verdediging. Zo slecht hadden vrouwen het hier toch ook weer niet, zo klonk het. Op de methodologie van het onderzoek valt nogal wat af te dingen.
Ten eerste baseert het zich volledig op uitspraken van ‘gender-experts’, een nogal vage term die verder nergens wordt gedefineerd. Ook is niet duidelijk hoeveel van de 336 experts over ieder land hebben geoordeeld en is 336 om te beginnen een relatief kleine groep.
Verder telt iedere kwestie even zwaar. Wat vreemd is, want je zou toch zeggen dat verplichte besnijdenis of uithuwelijking op jonge leeftijd de rechten van een vrouw meer inperkt dan een lager loon of verminderde deelname in de politiek.
Ik zit net het artikel te lezen als de schoonmaakster komt. Ik lees haar de eerste paar alineas van het artikel voor. “Je liegt”, roept ze uit. “Dat is niet waar.” Ze schrikt zelf van haar voortvarendheid. “Sorry.”
Ze kan niet lezen, dus het artikel onder haar neus duwen heeft weinig zin. Ik herhaal nogmaals de titel en de eerste alinea. “Wij staan lager dan Saoedie-Arabie? Dat kan toch niet?” Ze kijkt nog verbaasder dan die keer dat ik haar de stofzuiger liet zien. Zo’n apparaat had ze nog nooit eerder gezien. Ze gebruikt hem nooit. ‘De kat is er bang van’ is haar excuus, maar ik vermoed dat ze het zelf maar een lawaaiig ding vindt.
“Vrouwen in Saoedie-Arabie zitten hele dagen thuis opgesloten” weet ze. “Ik kan hier naar buiten lopen wanneer ik wil, ik hoef mijn gezicht niet te bedekken. Ik bepaal wat ik doe, niet mijn man.” In veel Egyptische gezinnen hebben de vrouwen de broek aan. Zij bepalen waar het geld dat binnenkomt aan uitgegeven wordt en hebben het laatste woord in belangrijke beslissingen over de kinderen.
Schoonmaakster Nadia vindt dat de normaalste zaak van wereld. “Mijn man kan nog geen bezem vasthouden. Als ik hem om groenten stuur dan komt hij met rotte aardappelen terug. De krant lezen en tegelijkertijd koffie drinken is voor hem al ingewikkeld. Zo iemand laat ik toch niet over de huishuidpot of de toekomst van mijn kinderen gaan?”
Als ik even later naar mijn taalles ga, weten de dames die de school runnen ook niet wat ze horen. “In Iraq kun je ieder moment opgeblazen worden!”, aldus lerares Iman. “Dan kun je toch beter hier wonen?” Receptioniste Walaa kan er niet over uit dat Saoedie-Arabie hoger staat. “Daar mogen vrouwen niet eens autorijden of alleen over straat. Ok, ik word lastig gevallen op straat, maar ik mag in ieder geval naar buiten!”
“We hebben geen auto”, vertelt ze, “maar als we er een hadden dan zou ik er zeker in mogen rijden.” Iman’s vader heeft wel een auto. “Maar mijn broer haalt me altijd overal op” lacht ze. “Al is dat meer voor de veiligheid. Het is niet zo dat het voor mij verboden is auto te rijden. Absoluut niet.”
“Wij werken alledrie en kunnen grotendeels gaan en staan waar we willen”, mengt manager van de school Asmaa zich in de discussie. “Dat is al een vooruitgang ten opzichte van de generatie van onze grootouders. Mijn moeder heeft aan de universiteit gestudeerd en werkte als secretaresse. Toen mijn broer geboren werd is ze daar mee opgehouden. Omdat ze dat zelf wilde, niet omdat het moest.” Dat klinkt de twee overige dames bekend in de oren.
Asmaa ziet een lichtpuntje in het onderzoek: “Egypte is ook eens ergens de beste in”, hikt ze van het lachen. Iman vindt het niet grappig. “Maar misschien dat er naar aanleiding van dit onderzoek meer actie ondernomen wordt om de positie van de vrouw in ons land nog meer te verbeteren” probeert Walaa haar op te vrolijken.
Asmaa hoopt dat het onderzoek Egyptische vrouwen wakker schudt. “We moeten het samen doen”, weet ze. “We hebben het op zich goed, maar tegelijkertijd hebben we nog een lange weg te gaan.”
Journalist en fotografe Ester Meerman schrijft vanuit Egypte voor De Buitenlandredactie en The Post Online. Over het laatste nieuws en haar belevenissen en werk in Caïro. Zij blogt al in het Engels op Stories from Cairo. Volg haar op Twitter: @estermeerman.
