Vrijdag dient een bijzonder kort geding. PvdA-Europarlementariër Judith Merkies heeft een zaak aangespannen tegen haar eigen partij, omdat zij vindt dat ze in haar integriteit is aangetast. Het partijbestuur besloot dat Merkies geen kandidaat-lijsttrekker mocht zijn voor de Europese verkiezingen. De PvdA lekte over de vergoedingen van Merkies en maakte zo haar campagne onmogelijk. Maar met die vergoedingen was niets aan de hand. Het partijbestuur gooit het er nu maar op dat Merkies geen lijsttrekker kan zijn omdat ze niet kan samenwerken. Maar ook daar klopt niets van.
Met een klein beetje journalistiek onderzoek is duidelijk dat er wel ruzie was bij de PvdA-delegatie, maar dat dat meer aan de buitenechtelijke affaire van Thijs Berman lag dan aan Merkies. Een kleine ronde langs Europarlementariërs levert alleen maar lovende commentaren op over de vraag of Merkies kan samenwerken. Anders gesteld: het interesseert de PvdA helemaal niets hoe Merkies echt functioneerde en de PvdA heeft dat niet eens onderzocht. Ze willen gewoon van haar af.
De beschuldiging dat Merkies niet kan samenwerken kan niet waar zijn. Weet de PvdA wel wat Europarlementariërs doen? Zij moeten bij zeer specifieke dossiers op zoek naar een coalitie en een compromis. Dat geldt op drie niveaus: binnen de eigen Europese fractie waarin gelijkgezinde partijen zijn verenigd, tussen Europese fracties omdat geen enkele fractie de meerderheid heeft en met andere Europese instellingen die net als het Europees Parlement een rol spelen in het wetgevingsproces.
Zonder samenwerking lukt het niet enig resultaat in het Europees Parlement te boeken. Toch stelt de PvdA dat Merkies goede resultaten boekte zonder te kunnen samenwerken. Dat kan maar een ding betekenen: de PvdA heeft het helemaal niet uitgezocht. Ze weten niet hoe Merkies heeft gewerkt en hebben daar niet of nauwelijks informatie over ingewonnen. Zo zou het bijvoorbeeld helpen te vragen aan Merkies’ Europese collega’s hoe zij tegen haar aankijken.
Hoeveel positieve statements had de PvdA willen hebben? De Hongaarse Zita Gurmai (S&D/sociaal-democraten) vertelt dat Merkies “the main engine behind the idea of creating a network for new MEP’s” was. Ook de Sloveense Mojca Kleva Kekus (S&D) prijst haar om die reden: “Only a truly believer in social democratic values and someone with great empathy could generously help a newcomer, without being asked to do so. Regarding her ability to cooperate, I can only disagree with those who say she is not able to cooperate with.
Vice-voorzitter van het Europees Parlement Edward McMillan-Scott (ALDE/liberalen) noemt Merkies “a vigorous and effective MEP” en de Italiaan Guido Milana (S&D) is dankbaar voor Merkies’ hulp en zegt: “I hope this incredible work that Judith carried out will not be wasted”. De Nederlandse Kartika Liotard (GUE-NFL/verenigd links) heeft “prettig” met Merkies samengewerkt: “Vooral op het gebied van milieu en dierenwelzijn kunnen we het goed met elkaar vinden.”
De Deense Christel Schaldemose (S&D) zegt dat het geen enkel probleem is om met Merkies samen te werken. Merkies is “keen on trying to find solutions together”. Volgens Schaldemose geldt dat zowel binnen de eigen S&D-fractie als daarbuiten. Als de PvdA dit niet genoeg vindt: er staan nog steeds videostatements online van andere Europarlementariërs voor de nooit gestarte campagne van Merkies. Enthousiasme alom. De beste samenvatting komt van de Ierse Nessa Childers (niet-ingeschrevenen). Zij stelt:
“I have worked with Judith Merkies since 2009 and found her to be a competent MEP and a good negotiator. The accusations against her are forensically implausible (they do not fit her personality and values) and confirm my worst opinions on the behavior of political parties in general.”
Heeft de PvdA zomaar een verwijt bedacht om van Merkies af te komen? Nee, want er was zeker wel een conflict. Dit was geen conflict binnen de grotere S&D-fractie, maar binnen de driekoppige PvdA-delegatie. Dit grotendeels genegeerde nieuwsfeit stond op 24 juni van dit jaar in Het Parool (niet online). De ruzies gingen in ieder geval over de affaire van PvdA-delegatieleider Thijs Berman met de voorlichtster van de delegatie. Pas na zeer grote druk zou de voorlichtster zijn ontslagen. Ze kreeg nog wel acht maanden salaris mee. Ze is de huidige partner van Berman.
Wanneer ben je goed in samenwerken? Ben je goed in samenwerken als je niets zegt als je delegatieleider een affaire krijgt met je voorlichter? Of ben je dan juist integer? Het staat vast dat dit conflict een doorslaggevende rol heeft gespeeld in het beeld van Merkies als ruziemaker. Het staat niet bepaald vast dat Merkies verkeerd of slecht handelde, alleen dat ze zich uitsprak over een situatie die volgens haar onwenselijk was.
Welke conclusies trek je als partij uit dit soort conflicten? Betekent het dat Merkies niet functioneerde? Het is niet moeilijk te beargumenteren dat ze deed wat ze moest doen: een collega aanspreken omdat het imago van de PvdA in het geding was. Dat was volgens de PvdA dus geen teken van integriteit? En als ze niet functioneerde: wat deed ze dan precies fout? Betekent het dat er helemaal niet met haar te werken is? Waarom is het dan zo gemakkelijk om Europarlementariërs te vinden die Merkies prijzen en niet geloven in de klacht van de PvdA?
Het zijn allemaal vragen die de PvdA niet beantwoordt en waarschijnlijk ook niet kan beantwoorden. De PvdA heeft al haar Europarlementariërs afgeschreven en hun prestaties maken daarbij geen verschil. Dat geldt ongetwijfeld ook voor Berman en Bozkurt. PvdA-leden die willen reageren op de oproep om zich kandidaat te stellen voor het Europees Parlement zijn gewaarschuwd. Zij weten in ieder geval hoe ze over vijf jaar beoordeeld zullen worden: niet op basis van hun prestaties.
Zo pleegt de PvdA karaktermoord op Judith Merkies
Chris Aalberts interviewde Judith Merkies voordat haar lijsttrekkerscampagne zou starten. Hij onderzoekt de relatie tussen het Europees Parlement en de burger.
