De ingang is slechts enkele honderden meters verwijderd van het Europees Parlement in Brussel. Binnengekomen staat een medewerker me op te wachten. Hij heet me welkom en vertelt waar de garderobe is. Hiervoor wordt een onderpand gevraagd. Ik betaal vijf euro borg en krijgt een bonnetje en een sleuteltje, die ik beide moet inleveren om de borg terug te krijgen. Nog nooit was de procedure om mijn tas in een kluisje te doen zo omslachtig.
Het kan niet anders: ik ben aangekomen in het Parlamentarium, het bezoekerscentrum voor het Europees Parlement. Dit is inmiddels een van de tien belangrijkste attracties van de Belgische hoofdstad. Hier kunnen burgers alles te weten komen over de Europese Unie in het algemeen en het Europees Parlement in het bijzonder. Het Parlamentarium laat zien wat er goed is aan Europa en daarmee ook wat er mis is met Europese voorlichting.
Nadat de jongen mij de weg heeft gewezen, is er een balie voor een gratis audioguide. Deze is in alle talen van de Europese Unie beschikbaar. Na een maquette van de gebouwen van het Europees Parlement in Brussel, Straatsburg en Luxemburg begint de tentoonstelling met de geschiedenis van Europa. Allerlei verschrikkingen uit de afgelopen eeuw passeren de revue, met nadruk op de Tweede Wereldoorlog. Overal staan schermen met filmmateriaal over Europese gebeurtenissen waarbij de audioguide duidelijk maakt hoe slecht burgers het vroeger hadden.
Glasplaten met daarin gegraveerd de EU-lidstaten laten zien hoe Europa groeide van zes tot 27 landen. Aan de muur hangen portretten van de ruim 750 Europarlementariërs en op beeldschermen spreken belangrijke Europese leiders als Europarlementsvoorzitter Martin Schultz en Guy Verhofstadt me toe. Schultz heeft speciaal voor deze gelegenheid een stuk Berlijnse muur meegenomen, want dat is een essentieel symbool om de Europese eenwording uit te leggen.
Op de grond is een grote landkaart geschilderd waar je met een reuze-pion overheen kunt schuiven. Als je bij een bepaalde plek bent aangekomen, herkent de reuze-pion dat er een filmpje moet worden gestart. Je kunt zo beelden zien van verschillende Europese plaatsen. Ik leer dat de kinderen in de Poolse stad Poznań door de Europese Unie schoolmelk krijgen en dat schoolfruit hun leven mooier en gezonder maakt.
In het museum staan overal medewerkers om je te assisteren. Als ik klaar ben met mijn reuze-pion, meldt de volgende medewerker dat de film over het Europese besluitvormingsproces begint. In de ronde zaal wordt 360 graden beeld geprojecteerd om te laten zien hoe het eruit ziet als je middenin het Europees Parlement zit. Een jongen en meisje leggen in twintig minuten uit hoe Europese wetten tot stand komen.
Achteloos wisselt de locatie van het Europees Parlement. Opeens zijn we niet in Brussel, maar in Straatsburg. In de plenaire vergadering in Straatsburg vinden de stemmingen plaats, vertelt de jongen. Geen woord over de kosten en ongemakken van de vele verhuizingen, die volgens experts 180 miljoen per jaar kosten. De EU zorgt voor veel nuttige zaken, sluit het filmpje af. Zo is de voedselkwaliteit door de Europese samenwerking helemaal in orde.
In de winkel kun je een Europees vlaggetje kopen om op je bureau te zetten. Ook zijn mokken te koop met het EU-logo, boeken over Europa en allerlei andere EU-parafernalia. Na wat gedoe om de vijf euro terug te krijgen, maak ik het kluisje open, pak mijn tas en ga naar buiten. Inmiddels verdringt een groep van zestig jongeren zich voor de deur.
De voorlichters van het Europees Parlement proberen een mooie show op te voeren. Er zijn nauwelijks musea waarin ICT zo naadloos is geïntegreerd. Bovendien is het museum informatief en laat het allerlei aspecten zien van de Europese Unie, het Europees Parlement en de Europese geschiedenis. Dit museum is – hoewel financieel erg ruim bemeten – best goed.
Maar niet alleen het ruime budget, ook de inhoud is de achilleshiel. Op een computerscherm is nog wel informatie te vinden over het Europees Landbouwbeleid wat lang boterbergen en melkplassen opleverde, maar verder zijn negatieve aspecten van de Europese eenwording afwezig. Zo kan de onzin rond Straatsburg simpelweg worden genegeerd, wordt nergens de vraag gesteld of de nationale of Europese overheid verantwoordelijk is voor schoolmelk in Poznań en eigent Europa zichzelf alle lof toe voor de val van de muur. Maar dat deden de Duitsers natuurlijk zelf.
In het Parlamentarium komt het slechtste van Europese voorlichting boven: uit angst dat burgers negatief over Europa denken worden alle negatieve aspecten van Europa simpelweg genegeerd. Maar daarmee zijn ze natuurlijk niet weg. Heel veel burgers geloven wel dat Europese samenwerking goed is, maar ze willen ook een eerlijk verhaal. Waarom denken Europese voorlichters toch dat burgers het niet aankunnen af en toe ook iets negatiefs over Europa te horen?
Chris Aalberts is auteur van Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen. Bezoekersinformatie over het Parlamentarium vind je hier. Alle foto’s: Chris Aalberts.
