Elke Russische Antei-klasse onderzeeër (NATO: Oscar II-klasse) kan tot 24 P-700 Granit (NATO: SS-N-19 Shipwreck) raketten lanceren. Theoretisch kan de Oscar dit tot op een afstand van circa 500 kilometer van een scheepsdoel doen. Een scheepsdoel detecteren doet de Oscar met actief ‘pingende’ of passief luisterende sonar. De afstand waarop de Oscar stilletjes passief luisterend een schip als bijvoorbeeld het amfibische transportschip Zr. Ms. Rotterdam kan oppikken hangt af van de diepte waarop de Oscar vaart, en sonarprestaties beïnvloedende factoren zoals thermoclines. Als de Oscar op zo’n vijftig kilometer afstand een ruwe fix heeft, kan het alle 24 Granits met hun actieve zelfgeleidende radar richting Zr. Ms. Rotterdam lanceren. Dit schip en haar escorterende (hopelijk tenminste) fregatten hebben dan ongeveer honderd seconden om de Granits onschadelijk te maken. Komen de Granits niet op zeehoogte met Mach 1.5 kruisend (510 m/sec), maar hoog met Mach 2.5 (850 m/sec) binnen, wordt de reactietijd minder dan een minuut.
Met 24 binnenkomende Granits kun je gerust spreken van een saturation attack. Als de 24 Granits hun volle capaciteiten benutten, en zich in groepen van vier tot acht verdelen waarbij elke groep één actief of passief speurende Granit hoog houdt om de rest van de groep ‘aan dek’ (op 5-50 meter hoogte) aan te sturen, zal de radargeleiding van de fregatten de verdedigende Standard en Evolved Sea Sparrow raketten slechts tot ongeveer 25 km kunnen aansturen tegen de Granits als deze het sea skimmen serieus nemen. Of de Standards moeten van een latere serie zijn, met naast semi-actieve radar ook een infrarood (eind)geleiding (sinds 2013 hebben SM-6 versies een eigen actieve radar).
Granit (foto: wiki, upload van Allocer)
De kans dat er een paar Granits door de primaire verdediging heenkomen is in zo’n scenario niet ondenkbeeldig. Dan komt het op korte afstand eigenlijk alleen op de 30 mm Goalkeeper Close In Weapon Systems (CIWS) aan. Waar elke fregat er slechts één van aan boord heeft en de Rotterdam twee. Het bereik van deze systemen is maximaal ongeveer twee kilometer*. Hoe ‘snel’ en goed een Goalkeeper ook is, met niet meer dan drie seconden om effectief vuur uit te brengen, worden twee gelijktijdig binnenkomende Granits een dodelijk gevaar. Dan vloek je aan boord over het ontbreken van RIM-116 RAM-systemen aan boord, boordevol Rolling Airframe Missiles.
RAM systeem aan boord van de carrier USS Theodore Roosevelt (foto: wiki-US Navy)
Een lange intro om tot het onderwerp te komen. Het beschreven voorbeeld is weliswaar fictief, maar niet ondenkbeeldig. En er zijn massa’s Granit-achtigen. Velen wat trager subsonisch kruisend (± 300 m/sec) wat de verdediging meer tijd geeft, maar gezien het vaak lage aanvalsprofiel -sea skimming- kunnen de (rechtlijnig stralende) zoekende- en aansturende (voor semi-actief geleide raketten) scheepsradarsystemen niet verder dan zo’n beetje de horizon komen. Of de binnenkomers moeten hoger vliegen, wat sommige raketsystemen pas in de eindfase doen. Komen de ‘Granits’ in duplo, kan de ander de eindaanval laag uitvoeren. Hoewel moderne aansturende scheepsradarsystemen de eigen raketten naar meerdere doelen tegelijk kunnen geleiden, zijn raketsystemen die zelfgeleidend zijn met een actieve radar of infrarood systeem (fire-and-forget) het meest effectief. Zeker in het geval van een saturation attack.
De Amerikaans-Duitse Mach 2+ RIM-116 RAM is een zelfgeleidend fire-and-forget luchtverdedigingswapens dat zich massaal heeft ingescheept (sinds 1992). Het infrarood gestuurde systeem gebruikt onderdelen en know-how van zowel de AIM-9 Sidewinder lucht-lucht als de FIM-92 Stinger grond-lucht raket. Het raketlichaam, de motor en springlading komen van de Sidewinder-familie, de infraroodgeleiding van de Stinger-familie, aangevuld met passieve radargeleiding dat zich richt op de actieve radar van binnenkomende anti-schip raketten. Afhankelijk van de RAM-versie is het systeem oplopend nauwkeurig en minder gevoelig voor storende tegenmaatregelen van het binnenkomende spul, dat eveneens steeds slimmer wordt. Een 5,7 ton wegend RAM Mk 31 Guided Missile Weapon System (GMWS) heeft 21 raketten in het Mk 49 lanceersysteem waarmee doelen tot op negen kilometer kunnen worden bestreden (meer voor de instromende Block 2 raketten).
Tegen met Mach 2.5 binnenkomende ellende heeft een RAM-systeem dus zo’n tien seconden om er een eind aan te maken. Het Granit-achtige gevaar moet daarbij wel eerst door de scheepssystemen worden gedetecteerd en de data vervolgens in de betreffende RAM-componenten worden geladen voor er gelanceerd kan worden. De in ontwikkeling zijnde SeaRAM moet de reactietijd verder bekorten door de RAM-installatie van een eigen zoek-geleidingssysteem te voorzien. Zo wordt het een autonoom, zelfstandig werkend wapen zoals de Goalkeeper of Amerikaanse Phalanx CWIS systemen. De SeaRAM gebruikt hiervoor de aansturende radar en elektro-optische componenten van het 20 mm Phalanx kanonsysteem, met een kleinere RAM-lanceerinstallatie voor elf raketten.
SeaRAM (foto: Raytheon)
Gezien het bestaan van Granit-achtigen is het daarom geen overbodige luxe om naast CIWS kanonsystemen een of twee (Sea)RAM-systemen bij ‘kapitale’ schepen aan boord te hebben. Het alléén met twee Goalkeepers doen kan zonder aanvullende (begeleidende) luchtverdediging behoorlijk suïcidaal zijn. Granit-achtigen schepen zich bovendien veel breder in, en kunnen eveneens door vliegtuigen en helikopters worden gelanceerd. Zo kunnen er talloze dodelijk verzadigde scenario’s ontstaan. Waar verdomd weinig schepen een verzadigde luchtverdediging tegenover kunnen stellen.
* Afgaande op de ballistics beschreven in een CIWS vergelijking bij het Goalkeeper wiki-artikel, lijkt het gegeven effectieve bereik van twee kilometer voor de Goalkeeper ondanks de vergelijkbare Vo van de munitie, opvallend kort tegenover de 3600-4000 meter voor de andere systemen. Wat betekent dat de Goalkeeper een zeer ‘bescheiden’ CIWS is, of de concurrenten zijn opscheppers. Hopelijk is Granit dat laatste ook.
(Titelfoto: US Navy via wiki RAM-artikel)
