Welmoed Korteweg studeert Internationaal Publiekrecht en woont sinds september in Beiroet. Zij schrijft elke week over haar avonturen in Libanon.
Afgelopen vrijdag vierde Libanon haar zeventigste Onafhankelijkheidsdag. Felicitaties voor de natiestaat zouden op zijn plek zijn. Een grote militaire parade vond plaats in de binnenstad van Beiroet. Maar wat betekent deze Libanese onafhankelijk eigenlijk, is zij werkelijk zo onafhankelijk zoals zij graag zelf doet vermoeden?
Op 22 november 1943 kreeg Libanon haar onafhankelijkheid van het Franse mandaat. De laatste Franse troepen verlieten Libanon in 1946, maar het zou nog geen twaalf jaar duren voordat de eerste buitenlandse troepen – Amerikanen – weer voet op Libanese bodem zouden zetten. Na een korte interventie onder de noemer van de Eisenhower doctrine – Libanon moest verdedigd worden tegen het internationale communisme, of Panarabisme in dit geval – zou Libanon haar meest vrije jaren tegemoet gaan waarin zij de bijnaam ‘Parijs’ en ‘Zwitserland’ van het Midden oosten zou krijgen.
Vrouwen nippend aan cocktails aan het strand, mannen al waterskiënd langs de boulevard in Beiroet, dure sportwagens onder rijen palmbomen, de Cote D’azur van de Arabische wereld. Maar deze vrijheid bleek – zoals zo vaak in Libanons haar turbulente geschiedenis – slechts een schijnvertoning van korte duur.
Vanaf eind jaren ’60 ging het snel bergafwaarts. Met het uitbreken van de burgeroorlog in Jordanië in 1970 deed de PLO zijn intreden in Libanon. Niet lang daarna brak de Libanese burgeroorlog uit waarbij het land van 1975-1990 verscheurd werd langs alle mogelijke scheidingslijnen die er maar te vinden zijn; religieuze, sociale, politieke en seculiere groeperingen bevochten elkaar met steun vanuit het buitenland. Zowel Syrië als Israël zette tijdens deze jaren voet op Libanese bodem, en beiden zouden Libanon pas in de 21e eeuw verlaten (Israël officieel in 2000, Syrië in 2005).
Libanon is van deze 70 jaar onafhankelijkheid dus slechts 32 jaar onafhankelijk geweest van buitenlandse troepen. Dat is minder dan de helft.
In het Libanon van 2013 spelen veel problemen die deze zogenaamde onafhankelijkheid in twijfel blijven trekken. Zo heeft Libanon sinds afgelopen april geen functionerende regering meer vanwege de politieke verdeeldheid over de Syrische burgeroorlog, het ene blok steunt Bashar al Assad en het andere blok steunt de Syrische oppositie. Het Parlement heeft de geplande verkiezingen van afgelopen zomer overgeslagen en haar eigen mandaat met 18 maanden verlengd. Druk van Saoedi Arabië, Iran, de EU, Amerika en Rusland op de verschillende blokken om hun buitenlandse belangen te verdedigen (lees: wel of geen regering met Hezbollah) maakt een politieke oplossing in de nabije toekomst nagenoeg onmogelijk. Onafhankelijk zijn de politieke partijen (dus) niet. Noch de corrupte politici. Zij zijn afhankelijk van buitenlandse steun.
Hier komt nog bij dat Hezbollah – Libanons sterkste politieke, sociale en militaire macht – openlijk met Bashar al Assad meevecht in Syrië. De zelfmoordaanslagen op de Iraanse ambassade in Beiroet van afgelopen week hebben direct hiermee te maken, die op haar beurt weer bevestigen dat soennitische militaire bewegingen haar intreden in Libanon hebben gedaan. De Syrische burgeroorlog wordt dus steeds vaker uitgevochten op Libanees grondgebied. Libanon blijkt echter niet in staat te zijn om deze rebellen buiten haar grondgebied te houden, laat staan zich te verdedigen tegen de Israëlische schendingen van het Libanese luchtruim. Het Libanese leger kijkt machteloos toe hoe drones – ‘m-kemil’ in de Libanese volksmond – over Libanon heen vliegen. De militaire parade van afgelopen vrijdag waarbij Libanon haar arsenaal aan wapens trots aan de wereld liet zien wordt een lachertje als je bedenkt dat zij niet eens in staat is haar eigen grenzen te verdedigen. Alleen Hezbollah heeft afschrikkende militaire macht.
Onafhankelijkheid blijkt een mythe in Libanons 70 jarige bestaan.
De Britse Ambassadeur in Libanon deed afgelopen weekend een verwoede poging om de Libanezen een hart onder de riem te steken door ze wat wijze lessen mee te geven. Hij hoopt dat Libanon in 2018 haar 75e verjaardag kan vieren. Deze boodschap viel niet bij iedereen in goede aarde. De Brits-Libanese cabaretier Karl Sharro (@KarlRemarks) gaf een reactie namens alle Libanezen. Devies: bemoei je met je eigen zaken!
“We recently received a spam letter from one of your representatives and while we appreciate the effort that went into writing it, you must understand that we are busy and we don’t have time to read advice from former global powers. We have tried to unsubscribe from your spam by replying to the email with ‘unsubscribe’ in the subject line but invariably we keep getting unsolicited advice from your politicians, ambassadors, journalists and Robert Fisk”.
Hoe nu verder?
Ik wil Libanon geen levenslessen meegeven. Ik hoop alleen – samen met Tom Fletcher en vele anderen – dat Libanon haar 75e verjaardag haalt. Het is tijd dat Libanon van de intensive care wordt gehaald en niet alleen de politici, maar ook de gewone Libanezen zelf, zich verenigen om aan een gezamenlijke toekomst te werken – vrij van buitenlandse inmengingen, belangen en invloeden.
Ondertussen geniet ik – net zoals in de jaren ’60 – van het vele goeds wat Libanon ook te bieden heeft.
Welmoed Korteweg studeert Internationaal Publiekrecht en woont sinds september in Beiroet. Zij schrijft elke week over haar avonturen in Libanon.
