Ik heb met mijn vriend Shant (26) afgesproken om de plek waar Mohamad Chatah afgelopen vrijdag werd vermoord te bekijken. Een autobom zorgde ervoor dat niet alleen Chatah en zijn bodyguard omkwamen, maar ook zes onschuldige omstanders die toevallig voorbij liepen werden vermoord.
Selfie
Een van deze omstanders had een paar minuten voor de aanslag nog een selfie op Twitter geplaatst, waarna deze foto gretig werd verspreid door de media. De foto gaf de slachtoffers een menselijk gezicht. In de jeep op de achtergrond van de foto zouden de explosieven hebben gezeten.
We lopen langs de plek waar de aanslag gepleegd werd. Er is veel schade, zo zie je veel gebroken ruiten bij omliggende cafés – de gasten zitten er overigens alweer doodleuk te eten en te drinken alsof er niets gebeurd is – en je kunt de verbrande autobanden nog ruiken. Het is een akelige omgeving aan het begin van een regenachtige, schemerige avond.
De complottheorieën
“Er doen drie mogelijke theorieën de rondte over wie er achter de aanslag hebben gezeten”, vertelt Shant mij.
“Allereerst is er de meest voor de hand liggende mogelijkheid dat Hezbollah achter de aanslag zit, aangezien Chatah een fel criticus van deze partij was.” In een commentaar direct gegeven na de moordaanslag legde Saad Hariri (leider van de Future Movement (FM), de partij waaraan Chatah gelieerd was) dan ook indirect de schuld bij Hezbollah. “As far as we are concerned the suspects…are those who are fleeing international justice and refusing to represent themselves before the international tribunal”, verwijzend naar de vijf verdachten die door het Hariri Tribunaal in Leidschendam gedagvaard zijn in verband met hun betrokkenheid bij de moord op zijn vader in 2005, Rafiq Hariri.
Met de vinger naar Hezbollah wijzen
“Ik weet het niet”, zegt Shant. “Volgens mij is deze verklaring te simpel. Libanon probeert al maanden een regering te vormen wat maar niet wil lukken. Hezbollah (Sjiitisch, gesteund door Iran) en de FM (Soennitisch, gesteund door o.a. Saoedi Arabië) weigeren samen te werken waardoor er een politiek vacuüm is ontstaan. Door de schuld van de moordaanslag bij Hezbollah neer te leggen klinkt het politieke geluid van de FM dat de militaire tak van Hezbollah zijn wapens neer moet leggen opeens veel logischer.” De Libanese president Sleiman kondigde zaterdag aan dat Saoedi Arabië drie miljard aan Frans militair materiaal heeft toegezegd om het Libanese leger te versterken. Saoedi Arabië noch Frankrijk hebben deze deal vooralsnog bevestigd. De FM wijst er nu op dat daardoor de militaire tak van Hezbollah overbodig wordt, het Libanese leger kan de eigen grenzen nu weer zelf verdedigen. Toeval? “Met dit politiek geluid probeert de FM meer steun krijgen van de Libanese bevolking om een kabinet te vormen waarin Hezbollah geen zitting neemt.”
Aanslag op eigen politicus?
Er is volgens Shant ook een tweede theorie. “Waarom zou de eigen achterban niet achter de aanslag zitten? Door een relatief onbekende politicus te vermoorden die goed bij de Westerse mogendheden ligt wek je niet alleen sympathie van het Westen, maar kan je de schuld ook gemakkelijk bij Hezbollah leggen.” Wanneer ik een beetje tegenstribbel en zeg dat ik deze complottheorie wel erg ver vind gaan, moet Shant lachen. “Welkom in het Midden Oosten, waar de complottheorieën altijd zegevieren.”
Misschien ging er wat verkeerd
De laatste mogelijkheid is volgens Shant dat de moordaanslag eigenlijk op een andere politicus gepleegd had moeten worden, maar dat er iets mis ging in de voorbereiding en Chatah, onbedoeld, het doelwit was. “In Downtown stikt het van de politici, misschien werd een bepaalde route op het laatst moment gewijzigd en werd daardoor Chatah vermoord. Aangezien Chatah geen bekende Libanese politicus was – Libanezen hadden vaak nog nooit van zijn naam gehoord – is het gek dat juist hij het doelwit was, aan de andere kant, misschien was het juist ook een heel zorgvuldig uitgekozen doelwit omdat hij een gematigd politicus was die goede banden met Westerse politici en regeringsleiders onderhield.”
Het altijd aanwezige ‘Plot’
Ik vraag Shant wat hij de meest logische verklaring vindt, maar hij haalt zijn schouders op. “Ik heb geen idee, dit zijn slechts theorieën die allemaal wel logisch klinken. We gaan er toch nooit achter komen wie hier achter zaten aangezien moordaanslagen op politici in Libanon vaak onopgelost blijven. Daarom houden we altijd rekening met ‘het Plot’ – mu’amara – want volgens ons is vaak niets wat het lijkt…”
Welmoed Korteweg studeert Internationaal Publiekrecht en loopt stage bij de Nederlandse Ambassade in Beiroet. Zij schrijft elke week op persoonlijke titel over haar avonturen in Libanon. Haar eerdere verhalen vindt u hier.
