Iedereen kent de geschiedenis. De wanhopige strijd om burgerrechten door de Afro-Amerikan. Racisme en discriminatie. Rosa Parks in de bus. Iedereen kent de geschiedenis. De holocaust. De massamoord van joden in gaskamers. Concentratiekampen. Zes miljoen Joden omgebracht. 72 miljoen doden in totaal.
Hoe kennen wij deze geschiedenis? Door de verhalen van overlevenden. Mensen die getuige waren van verschrikkelijke gebeurtenissen. Voor het nieuwste boek van Elliot Perlman heeft hij zes jaar lang onderzoek gedaan. Diverse personen in het boek zijn gebaseerd op waargebeurde verhalen van ooggetuigen die de auteur sprak. Dit alles resulteerde in het dikke boek ‘Wat Nooit Is Verteld’.
De geschiedenis is iets wat de hoofdpersonen samenbrengt. Lamont Williams is een Afro-Amerikaan die graag zijn leven op de rails wilt krijgen, maar tegen vooroordelen en racisme aanloopt. Henryk Mandelbrot overleefde de Holocaust en wil zijn verhaal vertellen aan Lamont, zodat de geschiedenis niet verloren raakt. Historicus Adam Zignelik is een Australische jood die vecht voor zijn carrière en verstrengeld raakt in het geschiedenisverhaal waar hij altijd al naar zocht.
De momenten waar we als mensheid voor schamen dat we het zo ver hebben laten komen, staan centraal in dit boek. De hoofdpersonen samen brengen beeldend verslag van de strijd om burgerrechten en de tweede wereldoorlog. Vanaf het moment dat de denkwijzen van Hitler overslaan naar de gewone burgers. De getto’s in de grote steden, tot het moment dat er duizenden mensen direct de gaskamers van Auschwitz geduwd worden.
Stiekem wil je niet zoveel weten over de holocaust als Elliot Perlman beschrijft. Welk effect het vergassen op het menselijk lichaam heeft, wordt zo beeldend omschreven dat het moeilijk is niet misselijk te worden. Vooral het feit dat je weet dat dit waargebeurd is. Dat er honderdduizenden mensen op die manier zijn omgebracht. Zo harteloos, maar zo objectief en nuchter geschreven. Vooral de scene waarin een jong meisje letterlijk in stukken uiteenvalt is eentje die niet thuishoort in een boek met waargebeurde verhalen. Maar dat is onze geschiedenis.
Het gesprek met Mandelbrot en de jonge Lamont geeft het boek een hart. De Afro-Amerikaan stelt juist die vragen die iedereen wilt stellen. “Waarom deed JIJ niets?” “Hoe kon je jouw eigen volk verraden?” De antwoorden liggen net zo voor de hand als dat zij de waarheid zijn. “Zodat ik zelf kon blijven leven. Voor het verhaal dat ik nu kan vertellen”, antwoordt Mandelbrot.
Het verhaal van de historicus Adam Zignelik leest dan weer een stuk moeilijker. Zijn alinea’s vragen om de nodige voorkennis. De hoeveelheid informatie die de Australische auteur deelt, doen de lezer overlopen. De hoofdstukken springen van de hak op de tak. Dan zit je aan het ziekenhuisbed, dan lees je over een Poolse psycholoog en dan zit je opeens weer in een weeshuis vol donkere kinderen begin van de vorige eeuw. Het vraagt af en toe om een adempauze.
Daarnaast is de schrijfstijl van Perlman niet heel toegankelijk, met lange zinnen en ingewikkelde zinsconstructies. Er zitten zelfs zinnen bij die een pagina lang zijn. Zinnen met 25 komma’s.
Hoe verder het verhaal vordert, hoe meer je gaat beseffen dat al die verschillende personen en verhalen met elkaar te maken hebben. Dat het niet allemaal losstaande gebeurtenissen over haat en nijd zijn, maar een langlopend geschiedenisverhaal. En je kunt zeggen wat je wilt over het grafische van de gebeurtenissen en de ruime hoeveelheid informatie: was elke geschiedenisles maar zoals dit boek van Elliot Perlman, dan was er waarschijnlijk veel meer blijven hangen. Want slechts weinig verhalen schrijven geschiedenis, maar het lukt Elliot Perlman om een verhaal te schrijven dat voor altijd in gedachten blijft.
ISBN: 9789046814871
Aantal pagina’s: 664
