GroenLinks Waterland heeft een onderscheidend politiek programma. Waar andere partijen veel op elkaar lijken, legt GroenLinks de nadruk op duurzaamheid en groen. De gemeente Waterland is een landelijke gemeente met een aantal kleine woonkernen, een grote woonkern (Monnickendam) en verder veel polders en water. Dit is het landschap dat GroenLinks wil koesteren. Waterland is de prachtige achtertuin van Amsterdam en zo moet dat blijven. GroenLinks wil daarom veel dingen niet: geen nieuwe woonwijken, geen uitbreiding van boerenbedrijven en geen cruiseschepen in Marken.
De afdeling heeft vier jaar geleden veel tijd gestoken in het schrijven van het programma. “Dat heeft een prachtig, consistent programma opgeleverd”, vertelt de voorzitter van de programmacommissie. Vier jaar later zijn wat zaken toegevoegd en weggehaald, maar in de kern is het programma nog steeds hetzelfde. Dat levert steeds meer waardering op: GroenLinks was tegen de uitbreiding van smederij Evenboer, maar nu die uitbreiding er toch is gekomen is iedereen het alsnog met GroenLinks eens dat dat een slecht idee was.
GroenLinks heeft een tweede speerpunt: duurzaamheid. De gemeente Waterland moet volgens GroenLinks haar verantwoordelijkheid nemen in de transitie naar duurzame energie. GroenLinks zet in op windmolens en zonnepanelen. De zonnepanelen zijn nauwelijks controversieel: er staan door GroenLinks al zonnepanelen op het gemeentehuis en het idee is om op platte daken van gemeentegebouwen en brede scholen vaker zonnepanelen te plaatsen.
Windmolens zijn een ander verhaal want zij tasten het landschap aan. Dit is het landschap wat GroenLinks graag in stand wil houden maar wat door windmolens toch lelijker wordt. Wat te doen? Het concept-verkiezingsprogramma bevat net als het programma uit 2010 twee concrete locaties waar windmolens kunnen komen. Stoot dat kiezers niet af? “Zonder locatie voor windmolens is dit eigenlijk helemaal geen standpunt”, vindt een partijlid. Een ander zegt dat de molens veel vermogen moeten hebben want dan heb je er minder van nodig. Dit lost het locatieprobleem niet op.
Weer een ander partijlid komt op het idee dat windmolens coöperatief door burgers kunnen worden aangelegd. Maar ook dit helpt niet. Windmolens tasten het landschap nog steeds aan en zijn om die reden impopulair. Moet de gemeente Waterland nu toch haar verantwoordelijkheid nemen voor duurzame energie? De vergadering die over het programma beslist haalt de locatie uit het programma omdat dit alleen verzet oproept en omdat de kans op nieuwe windmolens sowieso heel klein is. “GroenLinks wil graag overleggen over de locaties als er meer windmolens zouden komen”.
De ledenvergadering ziet de lastigheid van principes die in de praktijk geen politieke steun opleveren. Het zal nog een hele toer worden om windmolens te krijgen in Waterland. Een partijlid wil wel idealistisch blijven en niet alleen maar pragmatisch zijn. “De VVD komt met heel veel holle retoriek die ook niet haalbaar is” klinkt het. Een ander grapt: “Moet GroenLinks daar holle retoriek tegenover stellen?”
Zullen kiezers van GroenLinks Waterland het programma van de afdeling lezen? Die kans lijkt op voorhand klein. Burgers stemmen vaak om algemene redenen of uit landelijke motieven, niet omdat ze een specifieke maatregel uit een programma graag gerealiseerd willen zien. Partijen hebben toch een programma nodig om een uitgangspunt te hebben als ze eenmaal in de Raad gekozen zijn. Ook tijdens de campagne moeten ze standpunten kunnen presenteren.
Partijen zullen zich altijd van hun beste kant laten zien. GroenLinks Waterland zal niet snel over windmolens beginnen, want dit thema ligt gevoelig. Met zonnepanelen en het behoud van cultuurhistorische dijken zijn meer stemmers te trekken. Windmolens herinneren kiezers er slechts aan dat GroenLinks ook impopulaire ideeën heeft. Dit standpunt maakt voor de besluitvorming geen verschil, maar is wel een potentieel PR-risico. Dat risico wordt vakkundig weggemasseerd. Windmolens zijn in Waterland nog ver weg.
Chris Aalberts volgt vier lokale politici tijdens hun campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. Eerdere afleveringen uit deze serie vind je hier. Beeld: Chris Aalberts.
