Jonge kinderen zijn constant aan het leren. Voor de cognitieve ontwikkeling van deze kinderen is het dan ook belangrijk dat zij veel kunnen spelen. Met spelen bedoel ik echt zélf spelen, op straat. Tussen andere leeftijdsgenootjes. Een kind heeft als het ware twee leermomenten: de lessen van de juf en de speelkameraadjes in de straat.
Maar dat is nu precies waar het verkeerd gaat. Doordat het (basis)onderwijs steeds prestatiegerichter wordt, kunnen kinderen steeds minder spelen. Het begint al in groep 1 en 2: leerkrachten stellen bij elk spel, elke oefening een doel. Taal en rekenen zijn speerpunten in het allervroegste onderwijs geworden, terwijl van vrij spelen steeds minder sprake is.
In groep 7 en 8 komt de Cito-toets in beeld. Een toets die in eerste instantie bedoeld is als hulpmiddel bij het kiezen van passend voortgezet onderwijs, maar door kinderen steeds meer wordt gezien als een soort eindexamen waarvoor ze moeten slagen. Tegenwoordig worden er cursussen aangeboden om je kind klaar te stomen voor de cito-toets. Dit bewijst wel dat het bij het kiezen van vervolgonderwijs vrijwel alleen nog om het cijfer draait, en niet om het advies van de leerkracht.
Terwijl het aantal spelende kinderen steeds verder achteruit gaat, stijgt het aantal kinderen met een psychische stoornis. Volgens verschillende wetenschappelijke onderzoeken is dit het gevolg van kinderen die lijden onder prestatiedrang van school en ouders. Daarnaast blijkt dat kinderen die weinig met leeftijdsgenoten gespeeld hebben later meer emotionele problemen (teruggetrokkenheid, depressieve gevoelens) ondervinden. Op school leren ze dit ook niet, omdat er op school sprake is van authoriteit, geen democratische setting.
Meer spelen dus. Veel meer spelen. Laat de cito-toets weer die toets zijn die ‘er helaas gewoon bijhoort.’ Laat de leerkracht, die het kind vaak één of twee jaar in de klas gehad heeft passend advies geven, en laat de kinderen vrij spelen in hun vroegste leerjaren. Maar vooral: laat kinderen weer kind zijn.
