Mr. Bénédicte Ficq staat Badr Hari deze dagen bij in zijn rechtszaak en stoort zich aan de mediastorm die over haar cliënt raast. Hoe een Limburgs paardenmeisje, via het Groningse studentencorps kon uitgroeien tot een van ’s lands meest uitgesproken en gevreesde advocaten. ’Moszkowicz heeft de advocatuur schade berokkend.’
Bénédicte Ficq (56) belt vrolijk-geamuseerd op. Een paar minuten nadat de start van het interview gepland staat informeert de advocate of de interviewer nog arriveert vandaag. Een vorige afspraak, een week eerder, was ze zelf vergeten toen de interviewer zijn komst aankondigde. ’Dan zouden we nu gelijk staan in vergeetachtigheid’, pest ze.
De scherpgebekte strafrechtadvocate die vandaag Badr Hari bijstaat opent even later met gulle glimlach de deur van het kantoorpand in de Amsterdamse binnenstad dat bereikt moet worden via een inwendige garage. De advocate gaat voor naar een spreekkamer.
De stafpleiter, die vorig jaar de protestactie aanvoerde tegen de aangekondigde bezuinigingen op de pro-deouurtarieven, kijkt bijna vergenoegd als de verslaggever zich verbaasd over de bescheiden entourage.
Niet echt bling bling dit kantoor zeg?
’Met onze status zijn we helemaal niet bezig. Het klinkt misschien arrogant en dat is absoluut niet zo bedoeld: we zijn het stadium dat we ons moeten etaleren wel een beetje voorbij. Dit pand roept weinig statusgevoel op, toch? Onze klanten, die ervan worden verdacht strafbare feiten te hebben gepleegd, vinden het vooral heel prettig dat de ingang privacybevorderend is. Je rijdt hier zo naar binnen. Geheimhouding is het hart van ons werk. We staan mensen bij die bekende koppen hebben en die willen gewoon niet gezien worden.’
Vroeger was de strafrechtadvocatuur toch dikdoen aan de gracht?
’Dat is ook wat irriteert hè. Ik weet niet wat voor gedachten mensen hebben bij de beroepsgroep ’advocaten’, maar er is veel mythevorming over rijkdom.’
Moszkowicz.
’Ja, maar Moszkowicz heeft ons heel veel schade berokkend.’
…SUV’s, dikke horloges
’Ja, nou, ík kom hier op de fiets naar kantoor hoor. Ik snap heel goed waar die vooroordelen vandaan komen, maar het is een groot misverstand. 70 tot 75 % van ons kantoor wordt gefinancierd door rechtshulp van de staat. Er zijn maar heel weinig mensen die een strafrechtadvocaat kunnen betalen! Dat imago dat Bram Moszkowicz cultiveerde, en dat ook wordt ondersteund door de présence van Theo Hiddema, is stuitend. Dikke bolides. Vier, vijf auto’s en drie vier huizen. Dat is zó volstrekt naast de werkelijkheid. Ik doe dit echt uit een roeping. Ik wil niet werken voor alleen maar mensen met poen. Ik hoop dat het besef een keer doordringt dat het belangrijkste is dat je een goede raadsman moet kunnen inschakelen als de overheid over je heen kukelt en je uit je omgeving plukt en gewoon in de bajes gooit.’
Is het lekker dat Moszkowicz is weggevallen?
’Oh, nee hoor, maakt me niks uit. Je denkt toch niet dat wij het drukker hebben gekegen, omdat Moszkowicz is weggevallen?’
Dan had Badr misschien wel bij hem gezeten.
’Moszkowicz heeft hem nog geprobeerd bij hem naar binnen te trekken. Badr Hari wilde niet naar hem. Hij wilde míj.’
Wat een apenrots de advocatuur. Paar grote jongens pakken het grote geld en de vette zaken en rest moet krabbelen.
’Mensen moeten afleren te denken dat wij vetbetaald zijn. Maar we zijn wel eredivisie-spelers. We leveren kwaliteit. Ik vind mezelf een absolute internationaal.’
Ficq, de stakingsleider, pleit tegen bezuinigingen op prodeo-strafrechtverdediging
Bent u meer Messi of Ronaldo? Iemand die het van zijn talent moet hebben of het harde werker?
’Dan ben ik meer een Messi, denk ik’, lacht zelf om deze hysterische vergelijking.
Denkt even na: ’Ik ben een intuïtieve advocaat. Ik voel waar de kansen liggen. Ik lees een dossier, ik laat het los en dan plotseling ’toing’ dan heb ik een juridisch aanvalsplan, een strategie, waarbij ik me helemaal senang voel. Daar ga ik dan vol voor. Ik kan goed zien waar de kansen liggen. Wat helaas wat moeilijker te beheersen is is de media-insteek die je ’kiest’ Die tsunami aan publiciteit kan je enorm overvallen. In Nederland is er sprake van een aantal strafrechtelijk ingevoerde journalisten die behoorlijk de touwtjes in handen hebben, ook in televisieland. De Telegraaf wordt gevoed door John van den Heuvel. En diezelfde John van den Heuvel zit ook weer bij RTL Boulevard en de mensen van RTL Boulevard hebben dan ook weer veel in de melk te brokkelen bij RTL Late Night. Zo gaat dat.’
U suggereert een informatiecomplot?
’Nou als zij willen kunnen zij volledig eenzijdig en door hun gekleurd de informatie de wereld in helpen die zij willen verspreiden.’
John van den Heuvel en u stonden voor ’t hekje over een kwestie. Hij noemde u een ’maffiamaatje.’ Daar was u woedend over.
’Ik heb bezworen daar niets over te zeggen. Ik heb de president van de Rechtbank beloofd dat we ons niet meer publiekelijk over elkaar uitlaten.
Is het moeilijk om niets te zeggen?
’Ja, dat is heel moeilijk!’
Zegt dan: ’Kijk, qua publiciteit heeft De Telegraaf heel veel macht. Alle publicaties worden klakkeloos overgenomen door internetsites. De inhoud van al die rapporterende internetsites voeden ook weer een bepaald beeld. En de lezers gaan weer op elkaar reageren en dan ontstaat er een mediawerkelijkheid die wordt overgenomen door Pauw & Witteman, door De Wereld Draait Door en andere opiniërende media, en dan constateer je dat die mediawerkelijkheid is ingestoken door De Telegraaf.’
We hebben toch verstandige rechters. Die kijken daar toch dwars toch heen?
’Getuigen worden ook geconfronteerde met die grote mediabom en kunnen zonder dat ze het zelf beseffen worden beïnvloed of worden ingefluisterd.’
Vindt u dat een gevaar?
’In de zaak Badr Hari is me dat enorm tegengevallen. Het was een explosieve mix deze kwestie. De voetballer die zijn vrouw verliest aan een Marokkaanse kickbokser die door media wordt gekoppeld aan criminaliteit: de badboy met het blonde meisje.’
The perfect storm voor de nieuwszenders
’Ja, dat is ook zo.’ Houdt even in: ’Ik ga inhoudelijk niks zeggen hè, zolang de zaak loopt. Dat doe ik niet.’
Ook omdat Badr natuurlijk niet helemaal mr. Nice Guy is.
Lacht: ’Nee, dat doe ik niet. Laat ik het zo zeggen: soms komen omstandigheden bij elkaar op een zwart moment in je leven dan kan dat er mede aan debet zijn dat iets resulteert in een strafbaar feit. Dat is het leven zelf. Je moet het in context zijn. Je kunt niet even snel oordelen. Soms word er een diepgaand oordeel geveld zonder de ins en outs te kennen. Weet je wat ik daarvan vind? Dat vind ik gewoon dom. Soms is het gezegde tout comprendre, c’est tout pardonner van toepassing.’
Blikt terug: ’De periode waarin de Badr-zaak naar buitenkwam was het komkommertijd. Ik was in Kenia op vakantie. Op safari. De leukste vakantie uit mijn leven. Ik werd gebeld door mijn cliënt en zag hoe explosief de reacties waren. Ik zag al heel gauw dat het niet tegen te houden was. De roddelpers had je in je nek. De Telegraaf, RTL Boulevard. Op al-le fronten. Vrij snel ben ik opgehouden met communiceren met de pers. Ik heb één mistap begaan door naar Knevel & Van den Brink te gaan.’
Die vroegen zich ook af waarom u hem verdedigde.
’Dat was het enige televisieprogramma waaraan ik heb meegewerkt. Dat doe ik dus niet meer. In de publiciteit was de zaak niet te winnen.’
Had u anders verwacht?
’Je hoopt op het redelijke, maar het redelijke gleed zo tussen je vingers weg. Wat kun je doen tegen een lawine die over je heen dendert? Mensen denken dat ze op basis van berichtgeving in krantjes, tijdschriften en sites iemand kunnen beoordelen. Dat ze kunnen zeggen: wie het wél of wie het niet heeft gedaan, en dat kunnen zij niet. Dat maakt me kwaad ja, ik ben een sanguine persoonlijkheid die zich druk maakt.’ Lacht even: ’Gelukkig maar.’
Een afzwaaiende rechter Wouter van den Bergh wil lekenrechtspraak invoeren.
’Ik ben absoluut geen voorstander van juryrechtspraak. Ik zou het trouwens wel goed kunnen om voor een jury kunnen pleiten. Ik vind dat verdachten gevrijwaard moeten blijven van die volkse emoties en dat circus en dat theater. Het gevaar bestaat dat een verdachte een advocaat heeft die niet de juiste capriolen kan uithalen in dat circus. Die verdachte zou dan onterecht veroordeeld kunnen worden. Het is serieus werk waar heel veel tranen worden geplengd. Ik wil dus professionele rechters die door het circus heen kunnen kijken.’
En dan zeggen critici: die Ficq is een hele elitaire!
’Juist niet. Ik treed voor iedereen op!’
Nou uw angst voor de volkswil is alom bekend.
’Ik heb maar heel weinig cliënten die er belang bij hebben in zo’n circus. Ik ben een hele belegen advocaat. Ik ben 56, ik heb helemaal geen trek meer in al die mensen die de hele tijd aan mijn kop zeuren met al die oppervlakkige oneliners. Het irriteert me mateloos. In steeds grotere mate. Ik wil niet meedoen aan amusement. ’
Toch moet het soms
’Waarom? Ik lees het niet meer. Ook niet wat ze over mij zeggen. Soms word ik uitgescholden voor ’irritant kutwijf.’ Of ’lelijke heks’ . Nou ja goed. Dat is prima. Dat interesseert me helemaal niks. He-le-maal niets. Die ijdelheid ben ik ver voorbij. Het raakt me niet.’
U fietst een rondje op de racefiets en het is voorbij.
’De natuur is voor mij de helende en relativerende factor. Nog steeds.’
Ook in de Badr case toen Boulevard u te grazen nam.
’Kwalbert Verlinde.’
Hij was zelf ook even aan de beurt.
’Heer-lijk. Ja, vind ik wel lekker. Denk ik bij mezelf: kun jij ook eens voelen wat er gebeurt als die roddelpers zo op je nek zit. Vind ik wel opvoedend. Ik hoop dat het hem raakt.’
Klinkt een beetje rancuneus.
’Maar ik probeer nooit verzuurd of verbitterd te raken. Op dit kantoor kun je relativeren en stoom afblazen. We lachen veel. Maar ik maak me wel bezorgd over de macht van de media. Het kan niet zo zijn dat de pers bepaalt wat een grote zaak is en wat géén grote zaak wordt. Als ik denk aan het verlof van Volkert van der G. dan zijn de media in staat om het publieke lynchgevoel zo op te poken dat de staatssecretaris kan besluiten om hem maar niet eerder vrij te laten. Onze maatschappij veroorzaakt zoveel niet meer te kanaliseren agressie en druk dat we terecht zijn gekomen in een waan-van-de-dag maatschappij. Dat is een veel gevaarlijker maatschappij dan wij ons realiseren. In vrijheidszaken doe je dat niet. Dat hoort bij een enge staat. Dat is akelig. Mensen denken vaak: dat overkomt mij toch niet. Maar als iemand een gezellig feestje heeft gehad en teveel drinkt en per ongeluk iemand doodrijdt dan ben je zelf ineens verdachte!’
U was een keurig paardenmeisje uit een net Limburgs burgemeestersgeslacht zonder enige ambitie.
’Ik ben altijd een extreem onafhankelijk iemand geweest. Ik ben ook nooit lid geworden van iets…’
Maar wel licht kakkineus
Lacht: ’In mijn studententijd was ik wel lid van Vindicat, het Groningse studentencorps ja.’
U? Dat was diep in de linkse jaren zeventig. Ficq ging lekker brallen?
’Maar daar dat deed ik dus niet aan mee. Ik ben daar lid van geweest, maar ik ben daar nooit lid van geweest. Snap je wat ik bedoel?’
Hoe opereerde u daarbinnen? Iedereen was links toen en bij Vindicat moest je rechts zijn?
’Ja, dat klopt. Maar ik ben een vrij geboren mensch. Ik ging op kamers en kwam uit een vrij gezin. Eerst werd ik nog lid van Albertus, het katholieke corps, maar daar vond ik geen ruk aan.’
U werd niet lekker aangelijnd bij het corps.
’Nou, ik deed niks wat ik niet wilde. Ja, ik dronk vrij veel. Ik kon hem wel goed raken ja, en ik was de slechtste student ooit. Ik bakte er niks van. Mijn eerste jaar heb ik drie keer gedaan. Ik was de minste gemotiveerde student uit de geschiedenis. Werkte in de horeca. Verdiende geld. Bij de Drie Gezusters.’
Bij Kooistra, de man die u later bijstond?
’Kooistra was mijn baas. Ik ben lang bij hem blijven hangen.’
En toen zag je niet hoe hij te werk ging?
Lacht: ’Ik werkte daar keihard met plateautjes. Ik heb nooit iets gemerkt.’ Zegt: ’Groningen was fantastisch. Ik was gek op dat platteland. Fietste heel veel. Naar Garnwerd. Wind tegen. Heerlijk. Ik heb daar duizenden kilometers gefietst.’
U bent nog steeds studentikoos.
’Volgens mij ben ik ook niet veel veranderd. Thuis ben ik ook niet anders dan op kantoor. Dan ga ik gewoon achter het aanrecht staan.’
Geen dark side bij Ficq.
’Nee. Ik heb geen dark side. Die heb ik niet. Het is heel saai hè.’
Nooit jaloers.
’Nee.’
Drankzucht?
’Heel gematigd. Ik zal het je zeggen. Ik ben monogaam. Ik gebruik geen drugs, ik ben nooit meer dronken. Al 25 jaar niet meer.’
Maar iemand vermoorden zou u wel kunnen?
’Stel: je hebt geen huis meer, je kinderen zijn vermoord, je slaapt niet, je drinkt te veel, je komt de verkeerde tegen. Iedereen kan iemand vermoorden. Ook ik hoor. Als ze mijn kinderen iets aandoen, dan ben ik daartoe in staat.’
Waar: kantoor mr. Ficq in Amsterdam
Van: 12.00-13.30 uur
Opvallende terzijde: Bénédicte Ficq is seizoenskaarthouder van voetbalclub Ajax en heeft verstand van het spel. ’Ik vind dat Daley Blind op het middenveld moet spelen.’
Drank: 1 zwarte koffie Ficq, 1 zwarte koffie ThePostOnline.
Delen van dit interview stonden eerder in Nieuwe Revu.
