Dezelfde journalisten, dezelfde valse beschuldiging tegen dezelfde personen. De Volkskrant suggereert opnieuw dat minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu dubbelspel heeft gespeeld bij een toekenning van een subsidie aan een energiestartup waar haar man een financieel belang in bezit. In de zomer bleek de beschuldiging onzin, en opnieuw is er geen snipper bewijs voor belangenverstrengeling. Sterker nog: de Schultz van Haegen’s hebben zich netjes gedragen.
Wat is de kwestie en wat zijn de feiten? Haro Schultz van Haegen (1967) is een investeerder en partner in investeringsclub Vondel Finance. De in Leiden opgeleide jurist is een voormalige advocaat van De Brauw Blackstone en een corporate laywer bij Shell. Hij is al meer dan twee decennia gespecialiseerd in contractbesprekingen bij fusies en overnames.
In 2007 start de jurist samen met een paar vennoten zijn eigen investeringsboutique: Vondel Finance. Daarnaast investeert Schultz van Haegen ook privé in fondsen en kansrijke startups. Een van de fondsen waar hij in 2008 een belang neemt is het E2-fonds. Ook Vondel Finance partner Frank de Lange loopt mee in dit fonds.
In dit investeringsvehikel dat vooral participeert in innovatieve energiebedrijven steken in totaal 28 particuliere personen een bedrag van een paar ton per persoon. De oorlogskas wordt uiteindelijk gevuld tot 4,6 miljoen euro. Het Ministerie van Economische Zaken stopt ook nog eens 4 miljoen euro in het plan.
Tot zover niets aan de hand. Haro’s vrouw Melanie Schultz, een ex-minister in de kabinetten Balkenende, werkt dan als directeur bij Achmea.
Nu even opletten. In 2008 doet E2 met het opgehaalde geld een investering van ongeveer 1 miljoen in Tocardo, een energiestartup die de ambitie heeft wereldwijd uit te groeien tot een leverancier van waterturbinetechnologie. De keuze voor deze investering wordt overigens niet door Haro Schultz bepaald, maar door een gespecialiseerde club kenners van de energiemarkt.
De rol van Schultz bij E2 is te vergelijken met een kleine aandeelhouder in een groot bedrijf. Je mag storten in de hoop op een vette exit, maar echte bemoeienis met de dagelijkse gang van zaken heeft de investeerder niet.
Tocardo heeft veel geld nodig om de mondiale droom waar te maken. Het management gaat daarop op jacht langs investeerders en stroopt subsidiepotjes af op ministeries, bij provinciale staten en de Europese Unie.
Dat gaat voorspoedig. In 2010 ontvangt het bedrijf al 800.000 euro subsidie van het ministerie van EZ voor het ontwikkelen van een waterturbine-energieproject bij de Oosterscheldekering in Zeeland. Tocardo ontvangt verder 20.000 euro van de provincie Noord-Holland voor een project. Daarnaast dingt Tocardo met succes mee naar Europese subsidies die worden verstrekt via het project Energiedijken. Europa fourneert voor dit project 570.000. Tenslotte wordt er via het ministerie van Infrastructuur en Milieu een subsidie aangevraagd voor een waterturbineproject bij een sluis bij de Afsluitdijk.
Genoeg is het allemaal niet. Om wereldheerschappij te verwerven zijn er nog vele miljoenen nodig. Jeroen Meinders, die namens E2 als commissaris toezicht houdt op Tocardo, schakelt de Londense investeringsboutique Icon in om nog meer geld te zoeken. De Londenaren komen aan met het Schiedamse Huisman Equipment en energiegigant Repsol. Ze geloven in de duurzame energie-innovatie.
Meinders vraagt vervolgens jurist Schultz van Haegen van Vondel Finance om de contracten af te timmeren en hem juridisch te adviseren. ’Voor die diensten heeft hij een keurige niet eens marktconforme factuur gestuurd van enkele duizenden euro’s’, zegt Meinders die eerder met Schultz werkte. ‘Meer was het niet.’
Zijn vrouw Melanie Schultz is dan inmiddels minister van Infrastructuur en Milieu.
Eind 2012 belandt er een aanvraag voor een volgende subsidie voor Tocardo op het ministerie waar zijn vrouw inmiddels werkt. Meinders: ’En weet je wat er toen gebeurde? Toen Haro daarover hoorde, gaf aan dat hij er niks meer mee te maken wilde hebben omdat Melanie daar werkte. ’Oh shit’, zei hij. ’Ze zijn subsidie aan het aanvragen…ik kan abosluut niets meer voor je doen nu.”
Haro Schultz van Haegen reageert zaterdagmiddag niet op telefoontjes om dit te bevestigen.
Negen maanden later, in september 2013, bezoekt Melanie Schultz een Tocardo-project op de Afsluitdijk bij Den Oever om het wonder van de waterturbines te aanschouwen. Haar man heeft op dat moment nog een verwaarloosbaar belang van 0,65 procent in de energiestart-up en geen enkele bemoeienis met de dagelijkse leiding.
Niettemin wil ook Melanie Schultz van Haegen elke schijn van belangenverstrengeling vermijden en geeft het beleidsdossier over aan staatssecretaris Mansveld die vervolgens over de aanvraag mag oordelen. Commissaris Meinders: ‘De suggestie dat er sprake van belangenverstrengeling is flauwekul. Melanie en Haro hebben het keurig netjes gemeld. Dit is spijkers op laag water zoeken.’
Ook de minister reageert vandaag gepikeerd dat De Volkskrant de suggestie wekt dat zij en haar man zich schuldig maken aan economisch dubbelspel. In een reactie wijst de minister erop dat ze op geen enkele wijze een ministeriële gedragscode heeft overtreden. ‘Het is een vreemde zaak: terwijl ik de regels uit het handboek naleef wordt mijn handelen veroordeeld door een krant die vindt dat de regels uit het handboek moeten veranderen.’
Dat is waar. De Volkskrant bedrijft politiek door halve waarheden te vertellen in het verhaal. In het commentaar van de krant staat de mening van de krant met zoveel woorden neergeschreven. De Volkskrant meent dat de partners van ministers al hun belangen moeten melden.
Het is een standpunt, maar wel eentje met zeer vergaande consequenties. Zo’n lijst wordt heel lang en de discussie over mogelijke dwarsverbanden nog veel langer. Zoals al eerder geconstateerd op deze site: ’Als alle partners van bewindslieden moeten aangeven welke ‘financiële belangen’ (hoe klein ook) ze hebben dan zal dat een lange lijst aan bezittingen opleveren, en zal De Volkskrant vaak de morele stormbal moeten hijsen. Stel eens dat mevrouw Kamp via haar pensioenfonds aandelen Shell bezit. Is haar man, de minister van Economische Zaken, dan verdacht als hij Shell helpt met het verkrijgen van een belastingvoordeel, of bij Shell tankt? Zeg het maar.’
Jeroen Meinders verwoordt het als volgt: ’Ik weet niet wat de reden is voor deze afrekening. Het lijkt jaloezie. Wat in de Volkskrant staat is een ongelofelijk lulverhaal.’
