In haar Volkskrant-column ‘Kaap feminisme niet voor islambashen’ legde Asha ten Broeke haar vinger terecht op de gevoelige plek (pun intended, ik zeg het maar even). Uiteraard kreeg ze flinke kritiek op dit stuk, omdat islambashen in Nederland in bepaalde kringen bon ton is. Heel bont maakte de Syrische christin Hala Naoum Néhmé het in de Volkskrant van zaterdag 25 januari. Volgens Néhmé is het christendom in tegenstelling tot de islam namelijk wel vrouwvriendelijk.
Ik ben niet zo bekend met de Syrisch-orthodoxe Kerk, mijn vermoeden is trouwens dat alleen mannen daar priester mogen worden, maar het is volkomen zot om te stellen dat het christendom vrouwvriendelijk is. Neem bijvoorbeeld de Bijbel. De apostel Paulus schrijft in zijn eerste brief aan de Korintiërs dat vrouwen in de gemeente (bedoeld wordt de kerk) moeten zwijgen:
“Laten uw vrouwen in de gemeenten zwijgen. Het is hun immers niet toegestaan te spreken, maar bevolen onderdanig te zijn, zoals ook de wet zegt. En als zij iets willen leren, laten zij dat dan thuis aan hun eigen man vragen. Het is immers schandelijk voor vrouwen om in de gemeente te spreken.” (1 Kor. 14:34-35).
In zijn eerste brief aan Timoteüs gaat Paulus nog een stap verder:
“Een vrouw dient zich gehoorzaam en bescheiden te laten onderwijzen; ik sta haar dus niet toe dat ze zelf onderwijst of gezag over mannen heeft; ze moet bescheiden zijn. Want Adam werd als eerste geschapen, pas daarna Eva. En niet Adam werd misleid, maar de vrouw; zij overtrad Gods gebod. Ze zal worden gered doordat ze kinderen baart, als ze tenminste volhardt in het geloof, de liefde en een heilige, ingetogen levenswijze.” (1 Tim. 2:11-15)
Ondanks het feit dat ik een doctorstitel theologie op zak heb ben ik geen echte theoloog. Ik ben historicus. Dat veel christelijke theologen (in het Westen) deze Bijbelteksten tegenwoordig anders interpreteren daar ben ik mij terdege bewust van. Maar tot de jaren zestig van de vorige eeuw werden er bij deze vrouwonvriendelijke Bijbelteksten nooit kritische vragen gesteld. Het christendom heeft in zijn 2000-jarige bestaan (bijna) altijd de traditionele verhoudingen tussen man en vrouw gelegitimeerd. En wat moderne exegeten er tegenwoordig ook van vinden, vrouwen zijn volgens de Bijbel ondergeschikt aan de man. Ze moeten zwijgen en ingetogen zijn. En ze moesten vooral kinderen baren. In de Verenigde Staten is hier een speciale uitdrukking voor: Barefoot and Pregnant. Het ideaal is dat de vrouw op blote voeten loopt (niet omdat dat sexy zou zijn, maar ze kan dan niet naar buiten) en altijd zwanger is. De Bijbel is hierin echt niet anders dan de Koran en christenen zijn hierin niet beter dan moslims, hoewel de strengste moslims wellicht een stapje verdergaan met de boerka die ook het gezicht van de vrouw bedekt.
In het moderne geseculariseerde Westen komt het feminisme van nu vaak een beetje zeurderig over. In de jaren zeventig de emancipatie grotendeels voltooid, toen de vrouw zelfbeschikking kreeg over haar eigen lichaam (baas in eigen buik) en het maatschappelijk geaccepteerd werd dat vrouwen ook mochten gaan studeren en buitenshuis werken. Dat vrouwen in sommige gevallen voor hetzelfde werk minder salaris krijgen dan de man is een schande, maar een hoogopgeleide vrouw met een baan is er in Nederland stukken beter aan toe aan dan laagopgeleide mannen zonder baan. Asha ten Broeke zou zich volgens mij druk moeten gaan maken om schoonmaaksters en verpleegsters die keihard lopen te zwoegen en vervolgens door het winstbeluste management bedreigd worden met ontslag, in plaats van om ‘seksistische’ speelgoedfoldertjes van de Bart Smit.
Maar terug naar het christendom. Misschien komt het omdat het Westen geseculariseerd is dat veel mensen denken dat het christendom veel vrouwvriendelijker, toleranter en democratischer is dan de islam. Dat is een grove misvatting. Het christendom is door het secularisme getemd, daarom is het christendom in het Westen gedwongen om zich anders op te stellen. Deze dhimmi-houding tegenover het secularisme is vooral in West-Europa geïnternaliseerd, met als gevolg dat sommige christenen nu ten onrechte menen dat christendom altijd al vrouwvriendelijk, tolerant en democratisch was. Dat er in Nederland nu zo veel lieve christenen zijn, Marianne Thieme die zich inzet voor dieren en Jasper Klapwijk die zich inzet voor asielzoekers, is juist een gevolg van de secularisatie. Onze seculiere samenleving accepteert namelijk eigenlijk alleen christenen die lief zijn en zich voor de ander inzetten. Christenen die schreeuwen dat abortus moord is en dat vrouwen die verkracht worden zelden zwanger raken, die christenen worden door ons weggezet als enge fundamentalisten. Misschien terecht, maar het zegt wel iets over onze samenleving.
Landen waar het christendom (nog) echt aan de macht is geven een heel ander beeld. Als christenen aan de macht zijn onderdrukken ze (vrijwel altijd) andersdenkenden. Hongarije heeft een christelijke grondwet aangenomen die moslims, atheïsten en vrijzinnige christenen en Joden discrimineert. Rusland, waar de Russisch-Orthodoxe Kerk weer een grote politieke rol van betekenis speelt, is ontzettend homofoob. In het zuiden van de Verenigde Staten, in de zogenoemde Bible Belt, is het homohuwelijk in veel staten grondwettelijk verboden. Het beste voorbeeld is trouwens Oeganda, waar dankzij Amerikaanse evangelicals draconische antihomowetgeving is aangenomen.
Hala Naoum Néhmé heeft dus ongelijk. Het christendom is niet vrouwvriendelijk. Dat er tegenwoordig, godzijdank, veel lieve, vrouwvriendelijke christenen bestaan doet daar niets aan af.
