Veel burgers lijken het zich niet te realiseren, maar partijen hebben lokale afdelingen waar iedereen lid van kan worden. Het probleem van lokale afdelingen ligt voor de hand: de meeste burgers worden geen lid en geven dus geen sturing aan het programma van deze partijen. Politieke partijen zijn op lokaal niveau dan ook vaak kleine vriendenclubs. Wie vertegenwoordigen ze en naar wie luisteren ze? Studentenpartij Student en Stad laat in Groningen zien dat het ook anders kan.Suzanne Klein Schaarsberg zegt: “Wij hebben een actieve fractie van drie mensen, waaronder een raadslid. We hebben een steunfractie van zeven personen, dat is de harde kern. Wij hebben op papier wel leden, maar daar hebben we de afgelopen jaren niet zo veel mee gedaan. We benaderen ze niet actief. Leden zouden inmiddels ook wel buiten Groningen kunnen wonen.”
Leden langere tijd vasthouden is voor alle partijen een probleem, maar voor een studentenpartij nog meer: “Het is lastig om studenten als leden te hebben en te houden want mensen zitten vaak maar vier jaar in Groningen. Wij zien de actieve besturen in de stad dan ook meer als onze leden. Er zijn hier veel besturen van studentenverenigingen, de belangrijkste kennen we persoonlijk, die nodigen we ook uit voor een persoonlijk gesprek.”
Het idee om besturen als achterban te beschouwen is een alternatief voor een klein clubje actieve leden, maar het lost de vluchtigheid van de achterban niet op: “Het nadeel is dat die besturen elk jaar weer wisselen dus je moet die contacten elk jaar weer aanhalen. Dit zijn de contacten die we onderhouden en dat zijn ook de mensen die we ons verkiezingsprogramma voorleggen. Dat is de manier waarop we onze ledenstructuur in stand houden. Dat is effectiever dan individuele leden die naar een vergadering komen.”
Maar wat nu als de besturen van verenigingen het onderling oneens zijn? Wat is de rol van Klein Schaarsberg dan? “Het ligt eraan waar het over gaat. Ik vertegenwoordig mijn achterban. Het zijn de kiezers die op mij gestemd hebben, maar ook de mensen die hier alleen studeren en niet op mij kunnen stemmen. Ik vind luisteren erg belangrijk. Je kunt niet leiden zonder draagvlak. Bij thema’s als de sluitingstijden van de horeca en studentenhuisvesting vertegenwoordig je je achterban. Bij andere thema’s zoals decentralisaties in de zorg, heb je vooral een frisse blik op de gemeente.” “Wij zijn er al twintig jaar als de stem van de jongeren en de gevestigde partijen beginnen nu pas door te krijgen dat dit voor hen een hele interessante groep is. We hebben een hele jonge gemeenteraad en dat is door ons ook wel een beetje aan het licht gebracht. Maar wij kunnen wel altijd voor die stem opkomen. Een jongere die bij de PvdA zit sneeuwt heel snel onder in zijn fractie, die heeft maar een enkele portefeuille. De PvdA bestaat nu uit negen leden, die ene student kan de lijn natuurlijk niet bepalen. Wij spreken ons uit over alle thema’s.”
Veel burgers vinden dat ze weinig invloed hebben op de lokale politiek. Dat is onterecht want ze zouden lid kunnen worden van een partij, maar velen overwegen dat niet eens. Het blijft invloed die er in theorie had kunnen zijn. De vraag die daardoor al snel opkomt is wie partijen eigenlijk vertegenwoordigen. Student en Stad is een extreem voorbeeld, omdat ze ook nog eens te maken hebben met een vluchtige doelgroep die vaak maar enkele jaren in Groningen woont. Zonder leden wordt het wel heel lastig te bepalen wat je standpunt zou moeten zijn.
Het alternatief van Student en Stad is lokale besturen van verenigingen. Formeel zijn zij geen lid van de partij, maar ze weten wel goed wat er bij de doelgroep speelt. In dit model is de macht helder verdeeld. De partij heeft altijd het laatste woord, de verenigingen adviseren slechts. Politici van Student en Stad zijn altijd aanspreekbaar op hun standpunten, want het zijn hun eigen standpunten, niet de ideeën van de leden. Tegelijk zal de partij altijd luisteren, omdat ze anders al snel zal worden weggevaagd.
Chris Aalberts volgt vier lokale politici tijdens hun campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. Eerdere afleveringen uit deze serie vind je hier. Beeld: Chris Aalberts.
