Achter het zwarte plastic zijn stemmen te horen. ’Sssst wij mogen niks zeggen’, zegt Igor Milder (42) terwijl hij een vinger op zijn lippen legt. We lopen over het Utopia complex, een lommerrijk terrein in Crailo, een gehucht even buiten Naarden-Bussum.
Achter het plastic bevinden zich 15 mensen die zonder tussen komst van de buitenwereld, maar ten overstaan van 100 tv camera’s, een eigen samenleving proberen op te bouwen.
De beveiligingsmaatregelen op deze voormalige kazerne doen denken aan de Koude Oorlog.
Wie het terrein betreedt, wordt fluisterend opgewacht door een Utopia medewerker die de gasten naar de cockpit van ’s lands meest besproken real-lifeprogramma voert. Op het plastic staan veel verbodsteksten. Niet fotograferen, niet praten. ’Let op, ook hondenbewaking aanwezig.’
Milder is een goedlachse man die niet afkomstig uit de televisiewereld en met een Alice in Wonderland achtige blik naar de militaire tv-operatie om het terrein kan kijken. ’Ik heb aardig wat meegemaakt in mijn leven, maar dit is het grootste en meest meeslepende dat ik heb gedaan. Het is moeilijk om bij te houden.’
Milder, die tot vorig jaar directeur was bij Lost Boys, werd in juni bij De Mol’s Talpa aangesteld als online-chef en heeft zijn baas met een fiks ’een luxe-probleem’ opgezadeld.
De uitzendingen van Utopia zijn met bijna een miljoen kijkers nog steeds boven verwachting, maar lijden wel onder de vette live streams die zijn te zien via de Utopia-app.
De afgelopen maand trok de site wekelijks 610.000 unieke bezoekers, en werd de app 290.000 kijker gedownload. ’Dat hadden we niet verwacht. We gaan niet zeggen wat de doelstellingen zijn, maar die halen we’, zegt Milder even later in een voormalige kazerne-keet die nu dienst doet als vergaderzaaltje.
Onlinebaas Igor Milder zadelt De Mol met ‘luxeprobleem’ op
Vrijdag kwam het nieuws naar buiten dat De Mol overwoog om de live-verbindingen af te sluiten om de tv-uitzendingen exclusiever te maken in de hoop weer te gaan pieken in kijkcijfers. Die lagen de eerste twee weken na de start van het programma ver boven de miljoen, maar kwamen afgelopen een paar keer uit onder de magische zes nullen grens.
Uiteindelijk werd er besloten om niet te toe te geven aan deze oud-mediale instincten. Milder, die niet ingaat op de interne discussie, zegt: ’Utopia is een totaal-concept. We maken content en dat willen we via allerlei platforms uitzenden. Kijkers hebben invloed. Paspoorthouders van Utopia hebben macht om mee te stemmen over inwoners.’
Dat de actualiteit van de livestreams de waarde van de tv-uitzendingen ondermijnt, kan hij niet ontkennen. In de eerste weken van Utopia liepen de uitzendingen op televisie vijf dagen achter op de live te volgen onlinebeelden. Dat vonden kijkers niet prettig bleek uit een door Talpa uitgevoerde enquête.
Die tijd is nu teruggebracht naar 48 uur, en dat blijft voorlopig ook de situatie. ’Veel sneller kan het niet. Je moet de verhaallijnen goed vertellen. D’r moet een voice-over onder. Dat is tv. Dat moet er wel een beetje netjes uitzien’, zegt Milder. ’Maar het is niet zo dat tv en internet apart opereren. Het is één redactie. Onze webredactie werkt samen met de tv-redactie. Storytelling is de crux van Utopia.’
Milder geeft een rondleiding door een pand om te laten zien hoe de geeks van de eentjes en nulletjes aan Utopia sleutelen samen met klassieke tv-makers. Hij stelt Willem Roskam, de technisch productiechef, voor.
Deze techneut met pretoogjes leidt ons naar een gekoeld lokaal waar alle informatie van de 103 camera’s en 60 geluidsdragers binnenstroomt. In de ruimte vol met flikkerende computers die met veelkleurige draden in spaghetticonstructies met elkaar zijn verbonden horen we een zachte zoem. Dit is duidelijk de hartbewaking van Utopia.
Roskam, die nog meewerkte aan de laatste Big Brother-uitzendingen in 2006, somt op wat Utopia zo revolutionair maakt.
’We hebben de glasvezel kabel van het nabijgelegen ziekenhuis hier naar toe kunnen doortrekken. Een snellere verbinding is nu niet mogelijk’, zegt Roskam.
Milder vult aan: ’Daarmee bén je er nog niet natuurlijk. Vergeet de door ons ontwikkelde software in de app niet. Daardoor kun je met een 4G-verbinding beelden op je telefoon krijgen die zo scherp zijn dat je elk haarvaatje kan zien.’
Roskam: ’Het mooie aan dit project is dat creatieven en techneuten tot een perfecte samenwerking komen. Ik ben een techneut, maar heb die creatieve jongens nodig om te kijken wat ze willen. Eigenlijk is alles mogelijk namelijk. ’
De tv-Willy Wortel geeft een voorbeeld. De regie wilde graag ’live’ in de smartphone van de bewoners kunnen meekijken om op de hoogte te blijven welke sites de Utopianen bezoeken of met wie de tv-idealisten bellen.
’Normaal gesproken moeten we eerst een tape afluisteren, maar we hebben nu een systeem gebouwd dat we alle handelingen 24/7 kunnen monitoren. We kunnen sneller anticiperen.’ De informatieagent van de de show toont even later op een scherm in de regieruimte dat een Utopist inlogt op ’Marktplaats.’
Bij Utopia werken 150 mensen, en dat is best weinig als je beseft wat voor operatie het reallifeproject vereist, zegt routinier Roskam. ’Ik kreeg de opdracht om onder het budget van Big Brother uit te komen’, legt Roskam uit. En ook dat is gelukt. De kazerne werd in 11 weken gebouwd. Een recordsnelheid.
Ook de vers aangelegde glasvezelkabel naar de kazerne leidt tot veel kostenbesparingen. ’Bij de laatste Big Brother liepen we nog te hannesen met tapes’, zegt Roskam. Nu worden alle beeld- en geluidsstromen door een kabel gestampt en elders gemonteerd. Voormontages worden in de kazerne opgeleverd, maar het eindproduct wordt in Hilversum afgemixt.
Willem Roskam, de man van de vette streams bij Utopia
Roskam, duidelijk trots op zoveel kostenbewustzijn, opent de deur naar de regieruimte. In de ruimte zitten twee regisseurs die elk een camera-assistent tot hun beschikking hebben om de 103 camera posities te kunnen herpositioneren.
Waar zijn de geluid-mensen? Roskam, glimlacht: ’Hébben we niet’, zegt hij. ’We hebben software ontwikkeld dat zorgt dat het geluid meteen op goede sterkte meeloopt met het beeld’, zegt hij. ’Dit is de meest moderne productie die ik heb meegemaakt.’
Utopia is misschien niet iets te modern? De Mol, een televisie-believer, legt zelf een verband tussen dalende kijkcijfers en de online-belangstelling. Hoe lang kan tv nog het leidende medium zijn? Milder: ’Op tv kijken nog steeds meer mensen dan online. Maar dóór de uitzendingen gaan mensen ook online kijken.’
Vanaf maandag moeten kijkers beslissen of willen betalen voor de streams. De kosten bedragen 2.50 euro per maand.
Milder nuanceert de euforie over nieuwe inkomstenbron: ’Het online-businessmodel is nog niet rendabel als je omrekent wat je krijgt voor al die content. Dan zit je op 8 euro cent per dag. Daarvan kunnen we hier natuurlijk niet draaien.’
Is het uiteindelijk wel rendabel om een 24/7-show te produceren? Eerder liet De Mol weten dat Utopia break-even draait bij een Nederlands succes. Over de precieze definitie van succes liet de Talpa-tycoon zich niet uit.
Milder: ’De echte winst ligt natuurlijk bij de verkoop aan het buitenland. Talpa is heel zuiver: we zijn een bedrijf dat content maakt. Wij verkopen inhoud. En wat is het ideale businessmodel voor contentverkoop?’ Hij geeft zelf het antwoord: ’De rechten van ons programma’s zijn onze handelswaar.’
Het Amerikaanse Fox heeft al een contract getekend inclusief het online-concept. Milder verwacht dat hij met De Mol, die als executive-producer de Amerikaanse variant gaat opzetten, naar Amerika mag afreizen om nog een keer te stunten. ’John zit er bovenop’, zegt hij. ’Als er iets is, belt hij me meteen op.’
Big Brother mag bijvoorbeeld graag boos grommen als de streaming op zijn telefoon hapert. Met zelfspot: ’Maar John heeft pas twee keer zijn stem verheven.’
