Veel ophef afgelopen weken over een gezonde giraffe die door ee ndierentuin in Kopenhagen werd gedood omdat hij het fokprogramma in gevaar bracht.
Toen kort hierna een tweede giraffe gedood dreigde te worden, ondertekenden meer dan twintigduizend mensen een online petitie om dit dier te redden.
Zo’n honderd jaar geleden kon olifant Mighty Mary op veel minder steun rekenen. Sterker, volgens de overlevering schreeuwden mensen in 1916 om haar dood. De opmerkelijke geschiedenis van olifant Mary – die natuurlijk niet meer helemaal op feiten te controleren is – gaat als volgt.
De Aziatische olifant Mary werkte in een circus in de Amerikaanse staat Tennessee. Op een dag in 1916 kreeg het dier te maken met een nieuwe olifantentrainer: Red Eldridge. Deze voormalige hotelmedewerker werd een dag na zijn aantreden gedood door Mary, toen hij haar naar een nabije poel had gebracht om te drinken.
Aangekomen bij de poel werd de tot dan toe vrij kalme olifant ineens woedend. Waarom is niet helemaal duidelijk. Vemoed wordt dat het dier met een van haar oren achter een haak bleef steken op het moment dat ze naar beneden boog om in een watermeloen te bijten. Mary pakte het fruit hierna met haar slurf en gooide het naast de waterpoel. Vervolgens ging ze met haar poten op de kersverse olifantenverzorger staan. Red Eldridge stierf ter plekke. Zijn lichaam zou na de aanval door de olifant het publiek in geslingerd zijn.
Het incident werd gadeslagen door een flink aantal mensen die vol afgrijzen begonnen te roepen om de dood van de olifant. Een smid vuurde hierop enkele kogels op het dier af, maar Mary bleef recht op haar poten staan. De kranten berichtten nog diezelfde dag uitgebreid over de moorddadige olifant. Mary bezorgde het circus hierdoor een groot probleem. Verschillende plaatsen gaven namelijk aan het circus niet meer te willen huisvesten als Mighty Mary meegebracht werd.
Om de zaak te kalmeren besloot circuseigenaar Charlie Sparks de olifant dan maar publiekelijk te laten executeren. Op 13 september 1916 werd Mary naar een terrein bij een spoorlijn gebracht. Onder toeziend oog van zo’n 2500 toeschouwers werd de olifant vervolgens opgehangen aan een spoorwegkraan. Geheel soepel verliep de executie niet. Bij de eerste poging knapte een kabel, waardoor Mary naar beneden stortte en een heup brak. Bij de tweede poging overleed de olifant. Het dier werd naast de rails begraven.
Olifant Mary was niet de eerste en zeker ook niet de laatste olifant die gedood werd omdat ze wild werd. Een ander bekend voorbeeld is de olifant Topsy. Dit dier, dat onderdeel uitmaakte van een circus op Coney Island, werd begin 1903 gedood nadat ze drie mensen had omgebracht. Een van de ongelukkigen was overigens een trainer die het dier een brandende sigaret voerde.
De executie van olifant Topsy was nogal een happening. Aanvankelijk wilde men het dier ophangen, maar in dit geval maakte een Amerikaanse dierenrechtenorganisatie daar succesvol bezwaar tegen. Hierna werd nog geprobeerd het dier te vergiftigen, maar Topsy bleek een sterk gestel te hebben. Niemand minder dan uitvinder Thomas Edison stelde hierna voor het dier dan maar te elektrocuteren. De Amerikaan was eerder nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van de elektrische stoel, een uitvinding van Harold Brown.
Voorafgaand aan de executie kreeg Topsy wortels gevoerd waaraan een grote hoeveelheid kaliumcyanide was toegevoegd. Het dier kreeg hierna een stroomstoot van 6600 volt toegediend. Topsy wankelde even en stortte daarna verstijfd ter aarde. De olifant overleed binnen enkele seconden.
Ook deze executie was een publieke aangelegenheid. De executie van Topsy werd in opdracht van Edison bovendien gefilmd. Zijn film, getiteld Electrocuting an Elephant, werd in de periode hierna in heel Amerika vertoond. Topsy werd hierdoor zo beroemd dat in 2003, precies honderd jaar na haar dood, een herdenkingsbijeenkomst werd gehouden in het Coney Island Museum.
Foto: olifantje Kyan, niet dood.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op Historiek.net.
