Niets is wat het lijkt. Soms wil ik even weg van wat echt is, de realiteit. En dat kan alleen in mijn eigen wereld, de wereld in mijn hersenen. Ik hou van boeken en films, vooral als ze je verward achter weten te laten. Het leven is naar mijn mening maar abstract en nutteloos. Alles wat je ziet is zowel complex als simpel. Niets is wat het lijkt, woorden niet en beeld niet. Maar als niets is wat het lijkt te zijn, wat is het dan wel?
Christopher Nolan speelt met die vraag in zijn films. Die vraag en heel veel andere vragen. Hij blijft jou, de kijker, telkens vragen stellen en jij bepaalt of je ze wel of niet gaat beantwoorden. Nolan is gefascineerd door onze hersenen. Hij is van mening dat alles wat we zien subjectief is. De echte objectieve wereld is niet belangrijk, de wereld die wij in onze hersenen maken wel. Een totaal subjectieve wereld vol onrealistische gebeurtenissen, maar omdat wij niet beter weten, lijkt het allemaal realistisch. Nolan gaat verder dan de meeste filmmakers en haalt er talloze trucs bij. Mentaal maar ook filmisch. Onverwachte camerahoeken, snelle montage en een non-lineair verhaal zijn veel te vinden in zijn films.
In de donkere films van Nolan staan de protagonist (goedzak) en de antagonist (slechterik) meerdere momenten linea recta tegenover elkaar in een rijzend verhaal. Ze zijn een spiegeling van elkaar zoals dat simpel weg ooit is bedoeld. Dit betekent vooral dat de ridderlijke protagonist niet puur goed is maar ook slechte kanten kent terwijl de antagonist weer een aantal goede kenmerken bezit. In de inceptiefase van zijn films is al duidelijk te zien dat hij kiest voor slapeloze mindfucks en stijlvolle verwarring, zoals M.C. Escher en de schilder Francis Bacon. In de latere fases maakt hij met zijn post-moderne, existentialistische, neo-noir films duidelijk dat ze beïnvloed zijn door de prestigieuze denkbeelden van de volgende prominenten: Freud, Nietzsche, Hegel en Rousseau.
Nolan is in bezit van een bachelor-diploma Engelse Literatuur en heeft gestudeerd aan Haileybury en de University College London. Hij heeft nooit film gestudeerd en boekt toch grote successen als filmmaker. Hij bewijst maar weer dat de juiste opleiding geen vereiste is in dit vakgebied. Hij veranderde met zijn films voorgoed het ‘’superhelden’’-genre, speelde met de hersenen van zijn fans en wist zelfs, als één van de weinige filmregisseurs, een film te creëren die moeilijk, slim en complex is maar ook een echte blockbuster.
De filosofische onderlaag spreekt mij het allermeest aan in de Neo-Noir films van Nolan. Op zijn korte films na heb ik alles van Nolan gezien en hoewel ik boekdelen hier over zijn films zou kunnen schrijven moeten jullie het toch maar zelf bekijken. Het alsmaar aan het denken zetten van de kijker en op het laatst toch niets zeker weten, ik kan er voor altijd naar blijven kijken, het verveelt nooit en hoe vaak ik het ook zie, niets is wat lijkt. Nolan bouwt constructies om zijn films, hij speelt met je zoals de teksten van J.L. Borges.
Nolan is de beste filmmaker van mijn tijd, ik ben groot fan en kan niet wachten tot hij dit jaar zijn nieuwste film Interstellar over zwarte gaten, dimensies en tijdreizen presenteert. Deze tekst is geheel geschreven in de stijl van Nolan, zonder duidelijke opbouw, warrig eind en het ontwijken van thema’s. Zo heb ik geen één film van Nolan genoemd (op de laatste na) maar toch zitten ze allemaal verstopt in de derde alinea. Gewoon net iets verder kijken dan dat er staat, misschien wordt het dan toch nog wat het eigenlijk echt lijkt te zijn.
