De kwestie speelt al sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Kan Nederland nog aanspraak maken op dat geroofde Nederlandse goud dat nog in Zwiterse bankkluizen ligt? Financieel journalist Roel Janssen en Kamerlid Eddy van Hijum voeren de druk op. Oud-DNB bankpresident Wellink ziet slechts één oplossing: ‘Het enige wat we kunnen doen is: terugstelen.’De boekpresentatie van Fout Goud van ex-NRC journalist Roel Janssen in de Nederlandsche Bank bood donderdagavond nieuwe inzichten in de grote goudroof die in 2000 definitief als oninbaar wordt geacht.
Janssen: ‘Ik verneem dat de Zwitsers alles volgen wat er over deze kwestie wordt gezegd. Ze zijn er zelf niet gerust op kennelijk’, grinnikt de journalist die in zijn boek de zwarte geschiedenis van de goudroof ten tijde van de Tweede Wereldoorlog reconstrueert in een zogeheten faction-roman.
Janssen vecht samen met CDA-kamerlid Eddy van Hijum een schijnbaar uitzichtloze juridische zaak uit. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog confisqueerde de Duitse bezetter een groot deel van het Nederlandse goud dat in de kluis lag opgeslagen bij De Nederlandsche Bank. Dit goud werd door de Duitsers aan de Zwitserse bank verkocht om Zwiterse Francs te verwerven om daarmee oorlogstuig aan te schaffen. In totaal bedroeg de roof 150.000 kilo in goudstaven en gouden munten.
Nadat de Duitsers verslagen waren, keerde een groot deel daarvan terug naar Nederland. Op 61.000 kilo na, dat nog steeds in Zwitserse kluizen ligt. CDA-Kamerlid Eddy van Hijum wil de blinkende staafjes nu graag terug. De huidige waarde van deze goudberg bedraagt ongeveer 2 miljard euro.
Na de Tweede Wereldoorlog sloten Nederland en Zwitserland echter al een overeenkomst waarbij de Helvetiërs een deel terugstortten met de toezegging dat Nederland geen aanspraak meer zou maken op restpartijen. In 2000, ten tijde van het Tweede Paarse Kabinet, werd dit besluit nogmaals bekrachtigd zonder dat daar overigens parlementaire ruchtbaarheid aan werd gegeven.
Janssen: ‘We bereiken nu dat we worden gehoord, we kunnen in ieder geval een beetje stampij maken’, zegt de financiële onderzoeker die zich ergert aan de lakse houding van de opeenvolgende Nederlandse regeringen. ‘Nederland kan Zwitserland nog altijd publiekelijk aan de schandpaal nagelen vanwege de categorische weigering om het gestolen goud van De Nederlandsche Bank en 35.000 kilo gouden munten van de Nederlandse bevolking terug te geven.’
Alexander Rinnooy Kan, president-commissaris bij de Nederlandsche Bank, was een van de aanwezigen die zich ‘persoonlijk’ betrokkenheid voelt bij deze zaak. Rinnooy Kan’s vader was als ambtenaar betrokken geweest bij de teruggaaf van het Zwitterse goud, maar had in de naoorlogse jaren geen succes gehad met zijn claim, biechtte hij op.
‘Ik hoorde pas van Janssen (een studiegenoot uit Leiden, MK) dat mijn vader zich met deze kwestie bezig had gehouden’, zegt Rinnooy Kan tegen ThePostOnline. ‘In het boek komt hij naar voren als een failed hero, iemand die het niet is gelukt om al het goud terug te vorderen. Hij maakte zich er erg druk om en was teleurgesteld dat hij geen succes had.’
Rinnooy Kan gelooft niet dat er ruim vijfenzestig jaar na dato nog steeds enige kans is op teruggaaf. ‘Voor 2 miljard euro loont het de moeite om er nog eens goed naar te kijken dus ik ga ervan uit dat het een afgedane zaak is.’
Ook Nout Wellink, oud president van De Nederlandsche Bank, ziet geen juridische mogelijkheden meer. In bijzijn van onder meer financieel journalist Matthijs Bouman en FD-onderzoeksjournalist Pieter Couwenbergh zegt hij met ogenschijnlijke ironie: ‘Ik zie slechts één oplossing: terugstelen.’ Wellink was in 2000 nog wel geïnformeerd over deze diplomatieke geldkwestie, maar kon toen niet anders concluderen dat Nederland geen kans maakte op teruggave. ‘Toen stond de goudprijs trouwens een stuk lager.’
Waarna Bouman concludeert: ‘Je hebt meer aan een geweer in deze kwestie.’
