Oh wat fijn! De democratie heeft gezegevierd, want allemaal boze burgers zijn de straat op gegaan in Oekraïne. Op datzelfde plein waar ze in 2004 hun ongenoegen uitspraken over de verkiezingen die tot stand waren gekomen via intimidatie, turven met een vork, en uiteraard het rondrijden van een busje vol paspoort- en werk-lozen langs alle stembussen voorzien van bindend stemadvies.
Negen jaar later bleek er weinig veranderd qua politiek handjeklap, dus anno 2014 was men het wederom zat. Al was het alleen maar omdat die gemene meneer Yanukovych een spoor van geld vanuit Kiev helemaal tot aan Russisch witwasparadijs Londen had lopen.
Gelukkig behoort dat tot het verleden en is de oppositie er om van Oekraïne een beter land te maken: een pro-Europese nieuwe regering die het roer zal omgooien. Op naar een transparante democratische staat die zich los heeft geworsteld uit de klauwen van de Russische beer.
Ja. En kinderen worden door de ooievaar gebracht.
Waarom wij het niet zo zonnig inzien, zullen wij hieronder haarfijn uitleggen.
Wie er ook aan de macht komt, als aasgieren cirkelen ze rond potentiële opbrengsten van schaliegas. Zeker wanneer het iemand van de “oppositie” betreft. De oppositie van vandaag waren tenslotte de machthebbers van gisteren: Yulia “gasprinses” Tymoshenko en Oleksander Turchynov.
Die laatste is nu dus interim premier. Beiden kennen elkaar uit de jaren ’90 in de tijd van de Hromada. Deze politieke partij stond onder de leiding van Pavlo Lazarenko, die naar eigen zeggen valselijk werd beschuldigd van het leegroven van de Oekraïense staatskas. Het exorbitante leven dat hij zich kon veroorloven had volgens hem niets te maken met het afromen van ruim 200 miljoen dollar aan belasting. Een Amerikaanse rechter dacht daar anders over en hij werd veroordeeld. Het was de rechtsgang van Lazerenko en het hieraan voorafgaande rechterlijk onderzoek die de bal deed rollen.
Witwassen en coruptie
In diezelfde jaren ’90 bestuurden Tymoshenko en Lazarenko, bijgestaan door Turchynov, als drie musketiers het Oekraïense staatsbedrijf United Energy Systems of Ukraine (UESU): het gasbedrijf verantwoordelijk voor de distributie van Russisch gas. Zowel Tymoshenko als Turchynov werden gearresteerd op verdenking van witwassen en corruptie van Oekraïense staatsgelden, maar werden wegens een vormfout vrijgelaten. Dat zijn dezelfde mensen die nu dus weer aan het roer staan van Oekraïne.
Ondertussen is de oppositie, of wat daar van overblijft, hopeloos verdeeld. Indien deze verdeling blijft bestaan en versnipperende kandidatuur overheerst, wordt het des te makkelijker voor een pro-Kremlin kandidaat om te winnen. Vandaar dat Turchynov er alles aan is gelegen om de boel bij elkaar te houden en gisteren opriep om (met het oog op VS en EU-gelden) vooral lief te zijn voor elkaar de komende tijd.
Dat het momenteel niet hipsterproof is voor Westerse bedrijven om te investeren, daar kwam Shell van de week achter. Zij kwamen onder vuur te liggen wegens een contract met een Oekraïens gasbedrijf, Nadra Yuzivska. Maar 10 procent van dit bedrijf zou in handen zijn van een “schimmig bedrijfje”, dat geld zou doorsluizen naar de onlangs afgezette en gevluchte president Yanukovych en diens aanhang. Het betreffende tussenbedrijfje valt onder Cypriotische wetgeving. Wij zeggen gas, olie en Cyprus en u zegt? Juist: Londen, maar dan met strand en zon.
Over tussenbedrijfjes gesproken: ook een pareltje van Oekraïens ondernemerschap met meer dan warme banden met Tymoshenko en haar minion Turchynov, is RosUkrEnergo. Dat is mede opgezet door een opperbaas binnen de Russische maffia, Semion Mogilevich. Uiteraard heeft Tymoshenko hier naar eigen zeggen helemaal niets mee te maken. Maar ze maakte in 2005 wel haar vriend en vertrouweling Turchynov opperhoofd van de geheime dienst in Oekraïne, zodat deze effectief enkele documenten over Godfather Mogilevich door de shredder kon halen.
Schaliegas
Terwijl oligarchen bezig waren met hun eigen straatjes schoon te houden, roken Westerse bedrijven zoals Shell en EXXON de schaliegasbel. Naast Oekraïne hebben zij ook flink geïnvesteerd in Polen. Dit viel vies tegen: de eerste schattingen zijn dramatisch teruggeschroefd en een hosanna heeft nog niet geklonken vanuit Oost-Europa. Zoals aangegeven in het HCSS rapport over schaliegas (pagina 173 voor de liefhebbers), heeft Oekraine 128 Tcf (Trillion cubic feet) aan schaliegas. Ter vergelijking: China heeft er 1.115. Die 128 triljoen kubieke meter is nog steeds onbewezen, maar dat neemt niet weg dat een beetje investeerder het maar wat graag uit de grond wil proberen te trekken.
Toch is het belangrijk om bij dergelijke juichrapporten een onderscheid te maken tussen technically recoverable resources en economische winbaarheid. Deze zijn namelijk niet 1-op-1 uitwisselbaar. Er zullen eerst proefboringen moeten worden gedaan om te kijken of eventuele gaswinning ook rendabel zal blijken: ‘technisch mogelijk’ betekent nog niet dat het een goede economische investering is.
Kortom, die 128 TcF aan schaliegas is allemaal leuk en aardig, maar zodra blijkt dat het te duur is om uit de grond te krijgen, wordt het natuurlijk een heel ander verhaal. Het risico is aanzienlijk dat, na het debacle in Polen, Westerse bedrijven zoals Chevron en Shell (die leuke dealtjes hebben gesloten met Oekraïne) uiteindelijk hun verwachtingen zullen moeten bijstellen. Hierdoor bestaat er het risico dat de Euromaidan-ridders zich rijk rekenen, zonder adequate basis.
Ondertussen wordt de nieuwe regering onthaald door de Guy Verhofstadts en Hans van Baalens van deze wereld, die de oppositie zien als het breekijzer tegen Rusland dat ze zelf nooit durven (of kunnen) zijn. Hieruit blijkt dat de EU, en zeker enkele Nederlands sprekende, zichzelf liberaal noemende politici, totaal geen kaas hebben gegeten van de regionale dynamiek.
Sowieso is het nog maar de vraag of geld lenen aan Oekraïne niet hetzelfde is als geld in op een bodemloze put mikken, aangezien Oekraine geen ervaring heeft met onderhandelen met de Europese Centrale Bank of de Europese Commissie en ook totaal niet is geïntegreerd in de Europese markt.
Pro EU niet hetzelfde als capabel leider
Daarnaast heeft elke machthebber in Oekraïne oligarchen nodig (of moet er op zijn minst eentje zijn). Zonder dit kan je niet succesvol regeren. De grote vraag blijft hoe zowel de VS als de EU verwachten dat de boel gaat renderen. Wij hopen in ieder geval niet dat ze uitgaan van schaliegas.
Moraal van het verhaal: als je pro-EU bent, wil niet nog niet zeggen dat je daarmee een capabel leider bent. Een Bassie met een blauwe vlag met 28 sterretjes is tenslotte nog altijd een Bassie met een blauwe vlag met 28 sterretjes.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op StukjeDuiding.com.
