Daar gaan we weer. Wéér een discussie over Wilders. Weer een oneindige stroom aan meningen over normen, waarden en ethiek. Maar wat er nu is gebeurd lijkt toch meer en meer op een algemene veroordeling. Los van het feit of het nu kan of niet, komen hoofdredacties van verschillende nieuwsmedia met een stellingname. Vooral de open brief van adjunct-hoofdredacteur van RTL Nieuws Pieter Klein ging viral en vond veel medestanders. Maar die stellingname is een paradox
Het begon vorige week op het marktplein in Den Haag. Wilders wenste de mensen minder lasten en minder Marokkanen toe. ‘Smakeloos’, riepen velen. Het was PvdA-raadslid Fouad Sidali die voor de echte commotie zorgde. In een tweet stelde hij: “Hitler is onder ons.” Boem. Zodra we aan de Tweede Wereldoorlog gaan refereren spelen de emoties hoog op en dat gebeurde ook. Wilders besloot op zijn beurt stappen te ondernemen als Sidali geen excuses zou aanbieden. Sidali verkondigde vervolgens op Twitter dat de vergelijking ongepast was maar men wel moet beseffen welke emoties de uitspraken van Geert Wilders oproepen.
Hitler is onder ons. In de gedaante van Geert Wilders. Hitler vond ook dat er minder Joden moesten zijn. Opdat we nooit zullen vergeten.
— Fouad Sidali (@FouadSidali) 13 maart 2014
Ondanks de felle discussie in de media ebde het redelijk weg gezien de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur stonden. Een sneer over een weer tussen Samsom en Wilders in het debat bij de NOS, maar verder hebben we vooral gelachen om de lokale figuren. Op de verkiezingsavond ging het toch mis: Wilders vroeg de aanwezigen bij de PVV-bijeenkomst of ze meer of minder Marokkanen wilden waarop de zaal scandeerde: “Minder! Minder! Minder!” Dat deed men toch weer even denken aan de tweet van Sidali: de bom was gebarsten. Heel Nederland laat weer zijn mening gelden met soms ook het andere uiterste.
Nederland is een land van een flinke mening hebben. Ik geef toe: ik heb er zelf ook een handje van. Maar de open brief van Pieter Klein aan Nederland is net zo erg als het gedrag van Geert Wilders. Niet de uitspraak “minder Marokkanen” maar zijn politieke stijl, in de open brief bekritiseerd door Pieter Klein, is exact hetgeen wat RTL Nieuws hier doet: populisme.
Nederland heeft massaal boos gereageerd op de uitlatingen van Wilders. Althans, de uitlatingen die hij zijn volgers heeft laten scanderen. Elite Nederland, gepikeerd over het feit dat er zoveel mensen op Wilders stemmen, liet zich massaal horen via Twitter. Zo was er ook de gefrustreerde tweet van Thijs Römer. Ineens was daar de brief van Pieter Klein: “Geert, ga je schamen.” Het was geen column, geen mening, nee. Het was een stellingname van RTL Nieuws. Want Geert is de grens over gegaan. Conclusie? Geert is door de mand gevallen bij Pieter Klein en hoopt op een verrassing: “Geert, verras ons: schaam je, en schaam je diep.
Volkert, waar ben je als je land je nodig heeft…
— Thijs Römer (@thijsromer) 20 maart 2014
Laat ik nogmaals vooropstellen dat ik de actie van Wilders ook misselijkmakend vind, zonder twijfel. Maar waarom is het nodig om als journalistieke instantie een stellingname te poneren terwijl je er verder geen conclusies aan bindt? Puur en alleen de emotie die het bij de hoofdredactie heeft los gemaakt, zijn verwerkt in die brief. Journalistiek hoort altijd te neigen naar objectiviteit. En natuurlijk, als er een nieuwe Adolf opstaat, dan moet daar publieke controle op zijn. Eveneens een van de taken van de journalistiek. Maar wat hier gebeurt, is keihard inspelen op een emotie die door een groot deel van Nederland wordt gedeeld om vervolgens gewoon weer verder te gaan. Want welke reacties zien we? “Goed gezegd!”, “Ongelofelijk moedig!” en “Fantastisch gesproken!” Consequenties? Nul.
Leuk voor de kijkcijfers dus, maar er steekt nog meer.
“Bij RTL Nieuws zijn er ook collega’s die zich gruwelijk ergeren aan jonge kut-Marokkaantjes die menen dat ze mogen sissen naar vrouwen of jonge meiden uitschelden voor hoer.”
De principiële grens wordt getrokken bij het feit dat Wilders een zaal mensen “minder Marokkanen” laat roepen. Dit terwijl RTL Nieuws het zelf ook over “jonge kut-Marokkaantjes” heeft. Goed om te weten dat men bij RTL Nieuws een groep probleemjongeren definieert als kut-Marokkaantjes. Lekker genuanceerd. Nota bene in een brief waarin je je distantieert van iemand die de toevoeging van dat scheldwoord achterwege laat.
We zijn ondertussen al een tijdje gewend aan de extremistische politiek van Geert Wilders. We weten daarnaast dat de geblondeerde populist veel schreeuwt. Hij heeft hier dan ook zeker de grens overschreden met een actie die geïnterpreteerd zou kunnen worden als aanzetten tot haat. Maar de brief van RTL Nieuws die vandaag viral ging, is net zo populistisch als de politiek die Wilders bedrijft. Daarnaast holt de twitterende elite achter Alexander Klöpping aan door de NOS te bashen. De enige die in deze situatie als journalistieke instantie juist reageerde. Goed (lees: populistisch) ingespeeld op de brief van Pieter Klein, dat dan weer wel.
Nee, deze stellingname is niets meer dan een uit heftige emoties voortkomende mening zonder enige consequenties voor de manier van journalistiek bedrijven. En terwijl de ene helft van Nederland als domme koeien achter Wilders aanloopt, knikt de andere helft mekkerend mee terwijl ze de open brief van RTL lezen. Emoties hebben we allemaal maar een mening is niet voor voor iedereen weggelegd. Zeker niet voor een nieuwsorganisatie. Soms is een flinke korrel zout de beste oplossing.
Zelf standpunt over #Wilders innemen zou botsen met kern van onze taak als publieke nieuwsorganisatie: berichten over nieuwsfeiten. #NOS
— Marcel Gelauff (@MarcelGelauff) 20 maart 2014
Dit artikel verscheen eerder hier.
