We zijn nu al een paar dagen collectief boos. Het regende donderdag aangiftes tegen Wilders. Op het Museumplein stonden bosjes mensen te demonstreren. Zelfs PVV’ers waren boos. We hebben stoom afgeblazen en ons geweten voor even gesust. En nu? Wachten we op een veroordeling van Wilders? Wachten we op een nieuwe oneliner om ons over op te winden? Of kiezen we ervoor om de handen uit de mouwen te steken?
Laten we eerlijk zijn, dat laatste is geen prettig karwei. Het vergt een lange adem en een gezonde dosis nuance. Het vereist een niet aflatend geloof in een samenleving waarin ieder individu recht heeft op een gelijke behandeling.
Zonder xenofoob te zijn zullen we de werkelijkheid onder ogen moeten zien. Er is een oververtegenwoordiging van Marokkaans-Nederlandse jongens in criminaliteitscijfers. Maar laten we niet eenkennig zijn en ons net zo druk maken om witteboordencriminaliteit en drugsdelicten waar autochtone Nederlanders de ranglijsten aanvoeren. Politie en justitie hebben een schone taak om deze criminelen bij hun nekvel op te tillen en aan te pakken. In dit land is er geen plek voor diefstal, bedreiging en intimidatie.
Er is geen goed woord over voor jongeren die homo’s lastigvallen of in de tram voor overlast zorgen. Jongens die sissen naar meisjes of je voor hoer uitschelden als je een te kort rokje aanhebt, daar walg iedereen van. Als het om zulke opvoedingsvraagstukken gaat liggen Marokkaanse ouders meer dan ooit onder een vergrootglas. Van hen mag een extra inspanning worden gevraagd. Niet alleen thuis, maar ook op straat.
Een terugtrekkende overheid brengt niet automatisch een participatiemaatschappij tot stand. Laten we vertrouwen op een overheid die burgers ondersteund als zij bijdragen aan een beter buurt. Rolmodellen zijn er genoeg en vaak dicht bij huis. Geef familieleden en buurtbewoners een actieve rol in de begeleiding van jongeren die dreigen te ontsporen.
Het klinkt misschien gek, maar moskeeën en kerken kunnen we vragen te bidden voor een vreedzame stad. Niet omdat we allemaal gelovig zijn, maar omdat de boodschap van islam en christendom alleen begrepen kan worden als voorgangers zich daadwerkelijk voorbeeldig gedragen. Pas dan zijn onze godshuizen een veilige plek voor een betekenisvolle dialoog.
In elke onderwijsinstelling moet het een topprioriteit zijn om zo vroeg mogelijk taalachterstanden te bestrijden. De Nederlandse taal is de toegang tot werk. Jongens en meisjes kunnen hun talenten pas echt inzetten als ze de taal onder de knie hebben. Een taalachterstand mag geen reden zijn voor onderpresteren of schoolverlating.
Het gebeurt nog te vaak dat het bedrijfsleven selectief is aan de deur. Het mag in de 21e eeuw toch geen verschil zijn of Chaymae El Mbarki of Miranda de Boer solliciteert? Het zijn allebei hardwerkende Nederlanders met een diploma op zak.
Marokkaanse en Turkse Nederlanders komen moeilijker aan het werk en doen vaker een beroep op ons sociale vangnet. Het vergt een maximale inspanning om in crisistijd deze mensen aan een baan te helpen. Een uitkering mag nooit leiden tot isolatie. Thuiszitten is geen alternatief voor samenleven.
Was het maar zo simpel. Dit is niet in een dag geregeld. Alle mooie gebaren van de afgelopen dagen ten spijt. En dat ontmoedigt soms en maakt het gemakkelijk om in de retorische val te trappen die Wilders zet. Het blijft elke dag bikkelen. Voor velen is het ‘minder, minder, minder’ van de PVV een aansporing om ‘meer, meer, meer’ te doen. Nog harder te werken aan een samenleving die insluit in plaats van uitsluit.
De enige die moet minderen bent u, meneer Wilders. Uw woorden werken segregatie en vreemdelingenhaat in de hand. Erken dat u fout zat. Zeg vooral niet dat het de schuld was van de media. U had het zo bedoeld. U had het zo bedacht. En dat was fouter dan fout.
Maar ergens weten we dat dit land ook uw land is. En daarom moeten we ook niett bang zijn om ook u de hand te reiken. Zet een stap terug en tegelijk twee vooruit. Dan schudden wij elkaar de hand in een maatschappij waar er voor iedereen een tweede kans is. Regelen we dat?
Aldert de Boer is student filosofie en wijkcoördinator bij het VoorUit Project, een integratieproject in zeven wijken in Amsterdam (Nieuw) West.
