Vorige week organiseerde de Amerikaanse, rechtse, denktank The Gatestone Institute een prestigieuze conferentie over Amerika en Europa in het sjieke hotel Le Meurice in Parijs. Ik mocht daar bij zijn en was getuige van een bijzonder moment.
De Franse media analist Philippe Karsenty, een van de panelleden, liet daar ontvallen dat hij iets wilde zeggen wat in de taboesfeer lag: “Volgens mij is Poetin geen dictator, maar een patriot.”
Nu, dat was inderdaad een frappante opmerking in dit gezelschap van conservatieve denkers, Hogerhuisleden, ambassadeurs en hoofdredacteuren. Was Poetin, ideologisch gezien, een vriend?
Er was in Parijs net een forumdiscussie achter de rug waarin veiligheidsadviseurs uit Spanje en Groot Brittannië en een Nobelprijswinnaar als Lord David Trimble tot de conclusie kwamen dat het Westen de militaire kracht mist om haar democratische waarden te verdedigen. De Westerse vrijheid ligt er angstig open en bloot bij. Con Coughlin, commentator van de Daily Telegraph, stelde bezorgd vast dat het isolationisme overheerst in Europa en de VS. Josef Joffe, uitgever van Die Zeit, zei dat de VS en Duitsland met rust gelaten willen worden, en dat Duitsland alleen maar sterk lijkt, omdat Groot Brittannië en Frankrijk nog zwakker zijn geworden. De zwakte van Europa, vond de Spaanse defensiespecialist Rafael J. Bardaji, trekt de agressie van Rusland aan: “Als Poetin het kan, waarom wij dan niet?”
Het koude oorlog denken. ‘Wij’, het Westen, tegen ‘zij’, de Russen.
Volgens Samuel Huntington hoort Poetin bij een andere beschaving. In diens invloedrijke studie The Clash of Civilisations, onderscheidt hij negen beschavingen. De Westerse beschaving plaatst hij naast de Russische sfeer, die hij de Orthodoxe beschaving noemt. De scheidslijn loopt door Oost-Europa. Huntington voorspelde –in 1993!- dat er een conflict in Oekraïne zou komen: de beschavingsgrens loopt er dwars door. Lokale conflicten over de beschavingsgrenzen heen, stelde Huntington, kunnen globaal worden. Daarom is de etnische en culturele ‘clash’ in Oekraïne gevaarlijk. Ook ideologen van Poetin spreken over het ‘Byzantijnse rijk’ en doelen dan op de Russische invloedssfeer.
Zeker, het zijn twee werelden. Maar de invulling is nieuw. Obama is de multiculturele wereld, Poetin de monoculturele. Het Westen kan, als gevolg van de massa immigratie en de multicultuur steeds moeilijker in het buitenland voor de klassiek Westerse normen en waarden opkomen. Overal komen buitenlandse belangen overeen met de binnenlandse van de immigrantengroepen. Poetin beweegt zich vrij als machtspoliticus. Hij handelt namens zijn monocultuur.
Dit is ook het punt wat de conservatieve denker Theodore Dalrymple deze week maakt in het Amerikaanse magazine City Journal. ‘Europa slaapt’, schrijft Dalrymple. Waarom zou het een strijd voeren om de Oekraïne? Er bestaat geeneens een Europese bevolking. Poetin heeft volgens Dalrymple vier sterke punten: zijn militaire macht, zijn controle over de media en de publieke opinie, het feit dat zijn politiek ‘nationale passie’ doet ontvlammen, wat, naast etnische haat, de sterkste ‘politieke passie’ van allemaal is, en tenslotte de zwakte van Europa.
Het is niet voor niets dat in de politiek correct aangestuurde Europese media Poetin staat voor alles wat slecht is, en Obama voor alles wat goed is. Obama, de twijfelende, pacifistische, multiculturele voorstander van een grotere verzorgingsstaat, wordt hier sympathiek bevonden. Poetin, de nationalistische macho met zijn traditionele waarden, is de duivel zelf. De Westerse beschaving wordt steeds meer een feminime samenleving, gericht op zorg, en naar binnen gekeerd, de ‘Orthodoxe’ samenleving, om met Huntington te spreken, is een masculine wereld gebleven. Een overlegmaatschappij contra een autoriteitsmodel. In tijd van oorlog wint het tweede model.
Ook deze week stelde een andere Amerikaanse denktank, Strafor, aan de hand van enkele recente uitspraken vast dat er onder de nationalistische, eurosceptische Europese partijen toenemende sympathie aan het ontstaan is voor Poetin. Bij het Front National zijn de Russische banden al oud. Maar ook bij de Deense Volkspartij, en bij enkele Oost-Europese nationalistische partijen, klonk die sympathie door. Dat is natuurlijk niet zo vreemd. Naarmate de EU meer uitgesproken anti-Poetin wordt, zien de eurosceptische partijen in Poetin steeds meer hun bondgenoot.
De verwarring op de conferentie van The Gatestone Institute in Parijs over dit alles valt goed te begrijpen. In de degelijke Amerikaanse conservatieve pro-Israël kringen is Rusland van oudsher de vijand, al voert de anti-islam houding hen ook in de richting van Poetin. Dat is voor hen een ongemakkelijk vriend. Is deze patriot ook hun patriot?
En ja, dat verleden. Op een oud filmpje, op Youtube, zien we de held van het Gatestone Institute, president Reagan, een bezoek brengen aan het Rode Plein. Een zogenaamde Russische toerist stelt Reagan vragen over Amerikaanse problemen. In werkelijkheid was dat KGB agent Vladmir Poetin.
Voor rechts wordt het de keuze tussen twee vormen van verraad: de multicultuur in het Westen, of de vroegere aartsvijand Rusland. Hoe meer multicultuur, des te aantrekkelijker Poetin.
