Het ‘shock and awe rapport’ over de toekomst van Hilversum is nu ook officieel openbaar. Conclusie: de Hilversumse bobo’s zijn de laatste jaren veel te veel met zichzelf bezig en moeten weer doen waar ze goed in zijn: aantrekkelijk en nuttige programma’s maken.
“Ja, ik vind dat er veel te veel gekrakeel is in Hilversum,” zegt staatssecretaris Sander Dekker, VVD-staatssecretaris voor de omroepen, tegen ThePostOnline.
In het rapport staan een aantal pittige aanbevelingen. De macht van de omroepen wordt ontmanteld doordat de koppeling tussen financiering en ledenaantal grotendeels wordt losgelaten. De vanoudsher verzuilde omroepen moeten zich gaan specialiseren en hun tv-spulletjes aanbieden bij nieuwe hoofdredacteuren die bepalen of het aansluit bij publieke doelstellingen.
De revolutionaire aanbevelingen staan vrij netjes geformuleerd, maar wie de consequenties doordenkt, moet constateren dat er een handgranaat is geplaatst onder het Hilversumse mediapaleis. De almacht van de klassieke omroepbaasjes is tanende als gevolg van afbrokkelende kijkersaantallen. Durft de politiek de pin eruit te trekken?
Meest veelzeggende passage uit het rapport staat in de inleiding. Daar wordt de slager van het bestel met naam genoemd: Frank Underwood, de hoofdfiguur uit Netflix-serie House of Cards.
Overal in de wereld zaten miljoenen mensen op dit moment te wachten. Op Twitter, op blogs en websites werd met spanning naar de lancering toegeleefd. Zelfs het Witte Huis tweette mee. De serie werd, net als deel één, in z’n geheel online gezet. Mensen keken meteen, van begin tot eind, de hele nacht door. ‘Binge-kijken’ heet het: achter elkaar zoveel mogelijk, misschien zelfs alle afleveringen zien. Twitter stond bol van opvattingen en reacties. Er hoefde niets te worden opgenomen van tv. Het was niet wachten op de dvd-box. House of Cards was er, in z’n geheel, en kon meteen bekeken worden, overal waar Netflix beschikbaar is. Op ieder gewenst moment, op de manier waarop de kijker dat wil. Geen omroep, geen televisiezender, kwam eraan te pas.
Vanuit daar redeneren de rapportschrijvers voort. Stop eens met het schermen met ledenaantalen, hou niet steeds je handje op voor geld met risicomijdende ideeën. Belangrijke concrete aanbeveling: omroepen krijgen nog slechts 50% van hun gegarandeerde budget uitgekeerd, de rest moeten ze erbij verdienen bij de NPO, waar nieuwe hoofdredacteuren gaan bepalen of ideeën goed zijn. Hopelijk, zo redeneert de adviesclub, stroomt er dan wat vers en innovatief bloed naar het Mediapark.
Sander Dekker, de staatssecretaris die het rapport in ontvangst nam, hield zich diplomatiek op de vlakte in de zaal in Hilversum. Bij het naar buiten lopen – hij moest terug naar Den Haag – biechtte de staats op dat ook hij House of Cards kijkt, en steeds minder steeds minder tijd doorbrengt voor de televisie. ’Underwood is de ultieme slechterik.’
Heeft Frank Underwood Hilversum opgeblazen?
“Nou, zó ver is het nog niet. Maar ik ben ook iemand die House of Cards verslaafd is,” lacht hij.
Eindelijk wordt er eens afgerekend met die bobo-cultuur!
Het rapport rept erover dat er teveel gekrakeel is in Hilversum.
Dat vindt u zelf ook?
Ja, dat vind ik ook.
Bent u bang dat buitenproducten de boel overnemen zoals Jan Slagter van Omroep Max suggereert? Hij vreest Time Warner en andere grote Amerikaanse productiereuzen.
We moeten eerst kijken hoe de zaak nu wordt ingevuld. Ik ga het advies goed lezen en dan kijken wat het standpunt wordt.
Slagter meent dat de discussie over de publieke omroep is te vergelijken met politiek. U moet geduld hebben.
Ik weet niet of politiek nu helemaal de goede benchmark is om jezelf aan te spiegelen.’ En weg is de VVD-onderminister.
Analisten spreken ter plaatse over “een halve BBC-oplossing.” De omroepen verliezen weliswaar hun macht, omdat de koppeling met de leden verdwijnt, maar hebben nog wél steeds de helft van het budget in bezit. In Engeland bestaan geen omroepen, maar dicteert de BBC de kwaliteit, een wenkend visioen waar sommige polder tv-makers graag naar wijzen.
Oud-Avro voorzitter Willemijn Maas, bijna de enige vrouw in het door grijze mannen gedomineerde gezelschap, is opgelucht. Ze zat in een adviesclubje van de commissie en ziet sommige aanbevelingen terug in het rapport. Maar de oud-praeses heeft ook vrees. “Ik weet niet of de creativiteit uit Hilversum komt. De NPO – club die weer boven de omroepen staat, MK – wordt best bekritiseerd door omroepen namelijk.” Over het toegezongen BBC-model zegt ze: “De BBC is zeer bureaucratisch en heeft een veel groter budget dan NPO. 6 miljard versus 800 miljoen.”
Maas, by far de meest verstandige omroepbestuurder, stapte dit jaar op als voorzitter van de AVRO toen de omroep fuseerde met de TROS. Maas lacht op de vraag of ze zich bevrijd voelt, nu ze is vertrokken uit het Hilversumse House of Cards? “Ik heb net lekker vakantie gehad.” Maas volgt een businesscourse op Harvard en weet niet of ze nog terugkeert in ‘de media.’
En dan was er nog de onvermijdelijke Jan Slagter, omroepbaas bij seniorenzender MAX. De zendervoorzitter heeft zorgen dat het 50-plusgeluid wordt weggesaneerd en vreest dat grote megacommerciële productiehuizen de Nederlandse markt overspoelen. “Voor John de Mol ben ik niet zo bang, maar voor Time Warner wel. Bertelsmann heeft een mooie financiële constructies opgezet in Luxemburg. Daar vloeit dan het geld naar toe. We moeten wel Nederlandse producten blijven maken!”
Moet u zelf geen producent worden en niet zo bang zijn?
Bij Max maken we zelf al een heleboel.
Gaat u solliciteren naar een van de functies van hoofdredacteur?
Misschien. Ik ga niet voor het geld, ik kies voor idealen.
