Het is eind maart, de zon schijnt en Nederland trekt dus massaal naar het terras. Ik ook, althans per ongeluk. Tijdens een meeting in een studio zonder airco met loeiende apparatuur waar de zon vol op stond, leek het ons toch verstandiger om dan maar als kuddedieren naar een horeca gelegenheid te strompelen. Na eindelijk een plekje gevonden te hebben op het overvolle terras, werd het mij al snel duidelijk. De jongen die aan het tafeltje naast mij zat was er één, een vinyllul.
Vinyllullen zijn er in twee soorten. Aan de ene kant is er de audiofiel die grof geld uitgeeft om zijn gekoesterde platen op de best mogelijke manier te kunnen beluisteren, meestal aangevuld met uitgemeten akoestische ruimtes of versterkers ter waarde van een tweedehands auto. De leeftijd van deze mensen ligt vanaf de 50 jaar en de muziek van keuze is of iets klassieks, of de muziek waar zij vroeger groot mee werden. Dan is er de tweede soort vinyllul, de jonge hip geklede twintiger die sinds kort vinyl aan het verzamelen is en gretig iedere heruitgave die op de markt komt koopt. Kanye West doet het goed bij deze mensen, alsmede ‘’klassieke’’ albums van Drake en Rick Ross. Ook al lijken deze twee groepen ver uit elkaar te liggen, één ding hebben ze gemeen. De heilige overtuiging dat vinyl beter klinkt dan cd’s.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw verschenen de eerste cd’s en de discussie kon gelijk beginnen. Audiogeoriënteerde magazines en tv shows begonnen aan een grote rekensom waaruit zou moeten blijken welke van de twee de beste kwaliteit kon garanderen. Ik zal jullie het saaie rekenwerk besparen, maar het kwam er op neer dat de cd het op zo ongeveer alle fronten won. Iets dat tegengesproken werd door platenmaatschappijen en andere partners die veel geld in vinyl persen etc gestoken hadden. De cd won het echter door het kleine formaat en het argument dat de kwaliteit niet zou verminderen naarmate je de cd vaker draaide, want een plaat slijt tenslotte. Het was overigens niet zo dat de vinylverkoop meteen stopgezet werd, tot eind jaren 90 bleef er een stabiele verkoop, maar vanaf 2000 leek vinyl net als de cassette een stille dood te sterven. Toch maakt vinyl de laatste jaren een flinke comeback, maar wat zorgt er dan voor dat velen weer vinyl gaan verzamelen? Inderdaad, het argument dat vinyl beter klinkt dan cd’s of andere digitale bronnen.
De discussie laaide echter toch weer op, het zal na 2000 zijn geweest want mp3’s deden hun intrede. In het begin waren mp3’s vooral als 128 kbps files te verkrijgen terwijl cd kwaliteit op 320 kbps zit. Het argument was dat de kbps (kilo bite per second) zo laag mogelijk moest zijn, zodat de file niet te veel ruimte op je computer in beslag zou nemen. Wat er echter gebeurde was dat de files zo klein waren, dat de kwaliteit van het geluid heel erg slecht werd. Luister maar eens naar een 128 file uit 2000 ten opzichte van dezelfde opname op cd. Doordat de bestanden van zulke slechte kwaliteit waren, werd al snel gezegd dat digitale media goedkoop waren en dat het geluid (ja, daar is hij weer) niet tegen vinyl op kon.
Wat mensen vooral naar vinyl toetrekt, is de zogenaamde warmte. En dat is nou precies waar het eigenlijk scheef zit. Volgens veel kenners zit de warmte vooral in de bass, en dat klopt. Bass is een onderschat iets, het is wat mensen laat dansen op de vloer en wat zorgt voor de warme deken die je in een liedje hoort of kan voelen. Wat velen echter niet weten is dat het een helse klus is om bass goed te laten klinken op vinyl. Zoals producers het in de studio horen, klinkt het vaak niet op vinyl. Het filteren van de bass om enigszins goed op vinyl te klinken, plus de distorsie die ontstaat door slechte kwaliteit van rand apparatuur zorgt voor de warmte die zoveel mensen koesteren. Je moet het zo zien: het geluid is al enigszins vervormd om de bass lekker te laten klinken. Tel daarbij op dat veel mensen geen duizenden euro’s in een oude sok hebben liggen om hi-fi spullen te kopen. Vaak koopt men op de rommelmarkt een versterker plus oude draaitafel die alleen maar voor meer distorsie zorgen, en zo dus bijdragen aan het warme geluid. Eigenlijk is hetgene waar wij zo aan hechten (de warmte) een teken van het verlies van kwaliteit. Tel daarbij op dat bijna alles dat opnieuw uitgegeven wordt tegenwoord van een cd gehaald wordt, waardoor je dus eigenlijk een slechtere uitgave van een cd koopt.
Is dit erg? Nee absoluut niet, alleen denk ik dat de comeback van vinyl vooral in de nostalgie ligt. Het blijft tenslotte een fijne handeling om de plaat uit de hoes te halen en de naald er op te zetten. Tel daarbij de ruis van het stof, de krassen in de plaat en het feit dat een plaat een mooier object is om in je kast te hebben staan op, om te begrijpen waarom vinyl weer terug is. Daarom blijf ik van vinyl houden, en ga ik gewoon door met verzamelen ondanks dat het lastig is om ruimte te blijven vinden voor weer een nieuwe kast vol platen. Toch wil ik nog een ding toevoegen, trap niet in de vinyllul-val. Het gaat niet om wat beter is (tenslotte zeggen de cijfers dat dit cd’s zijn), maar wat iemand leuker vindt om te verzamelen.
DJ D-Rok (Daan Koekelkoren) draait onder andere op Wicked Jazz Sounds, Lovebirds en Zwarte Koffie, schrijft en produceert eigen tracks, maar is ook niet te beroerd om ons te onderwijzen in (zwarte) muziek.
Beeld: Shutterstock
