Een leerling uit mijn tweede klas vastgebonden aan een boom. Een meisje uit een andere klas die gepest werd vanwege haar epilepsie en serieus zelfmoord overwoog. Andere voorbeelden van kinderen die al op jonge leeftijd hun toevlucht zoeken bij de kinderpsychiater, omdat het leven op school een hel wordt en de drempel om te gaan torenhoog wordt. Angst voor vernedering, geestelijke en lichamelijke pijn. Angst om uitgekotst te worden, terwijl je smeekt om juist tot diezelfde puberpikorde te mogen behoren.
Hoe groot is het toeval? Op mijn nieuwe school, daar ben ik docent Nederlands, heb ik zo’n negentig leerlingen in de leeftijd van dertien, veertien jaar een verhaal laten schrijven over de meest ingrijpende gebeurtenis in hun leven. Veel verhalen over ziektes, noodlot en ander leed binnen de eigen familie. Maar dus ook opvallend veel verhalen over pesten, met een uitdrukkelijk verzoek aan mij om die vooral niet voor te lezen voor de klas. Tijdens het lezen van die prachtige, persoonlijke documentjes van mijn leerlingen werd ik enerzijds diep geraakt door de inhoud en anderzijds door het vertrouwen dat mijn pupillen me schenken.
Als voormalig televisiemaker, én dus ook als docent, keek ik vrijdagavond in Nieuwsuur naar de ophef rond de verborgen opnames op het Einstein College in Hoogvliet. Al drie weken lang liep daar een jongen rond met een verborgen camera die gepest werd en die in het geniep de pesterijen registreerde, waar hij dagelijks aan bloot stond. Sky High TV, roomser dan de paus en bevolkt door gescreende medewerkers van Christelijke en EO-huize, hebben “in overleg met de ouders van de jongen” dit plan bedacht voor het RTL-programma ProjectP. De school wist van niks, verklaarde de rector in Nieuwsuur. Pas op aandringen van de school kreeg de rector de beelden te zien en op basis van dat materiaal weigert de school verder mee te werken aan het programma. Sterker nog, als RTL en Sky High de beelden toch uitzenden stapt de school naar de rechter.
Maar ik weet het zelf, drammerige en door God gezonden programmamakertjes zijn nooit voor één gat te vangen. Dus houd je op de openbare weg de klas van het gepeste jongetje tegen door middel van een “barricade” en laat je de kinderen alsnog de beelden buiten school zien op een groot scherm, bevestigd op een vrachtwagentje. Want creatief zijn we en hoe christelijk ook onze moraal tijdens het draaien van een maatschappelijk zeer relevant item, we gaan door roeien en ruiten.
“We hebben het Einstein Lyceum niet overvallen met de beelden maar vooraf een gesprek aangevraagd, maar de school wilde desondanks niet meewerken aan een oplossing voor het pesten. In overleg met de gepeste scholier en zijn ouders heeft presentator Dennis Weening, op openbaar terrein, zelf contact gezocht met de klas. Van dwang was geen enkele sprake”. Aldus de reactie van Sky High TV in een brief aan de school.
De rector heeft een ander verhaal. Medewerkers van ProjectP hebben de leerlingen zelfs beetgepakt bij hun polsen, omdat de redactie blijkbaar bang was dat de jongeren alsnog zouden ontsnappen en geen trek hadden in deze Hilversumse wanvoorstelling. “This is TV Man!” Dus koppen dicht en luisteren!
Als ik iets vertel over mijn tv-loopbaan en voorbeelden laat zien in de klas hangen de leerlingen aan mijn lippen. Hoe stoer is het niet om een meester te hebben die bekende programma’s heeft gemaakt. Als je twaalf, dertien jaar oud bent spiegel je je aan een bekende presentator en nog meer aan de zoon van een miljardair, Johnny de Mol, ook betrokken bij dit project. Als zo’n beroemde jongen bij jou over de vloer komt, in je nederige stulpje in Hoogvliet, ben je natuurlijk meteen verkocht. Dat geldt niet alleen voor de jongen die gepest wordt, maar helaas ook voor zijn naïeve ouders. Laten we het simpelweg misleiding noemen.
Het wrange van dit incident is de schreeuw van de makers dat ze iets willen toevoegen en bijdragen aan een levensgroot probleem in onze meedogenloze maatschappij. Het pesten van kinderen, met alle gevaren vandien. Maar hoe was ie ook weer? Holle vaten klinken het hardst?
Ik hecht meer waarde aan de visie van de rector, al ben ik zelf ook jarenlang geil geworden van hoge kijkcijfers. “Pesten moet opgelost worden in de veilige context van de school, met behulp van professionals”.
En vooral niet door “onbeschofte programmamakers die alle fatsoensnormen overschrijden”.
En wil ik er nog aan toevoegen: die gespeend van enige kennis een programma over pesten proberen te maken. Want het gepeste jongetje kan dankzij hen maandag rekenen op een tribunaal op het schoolplein.
