Onze economie is een dynamisch proces. Nieuwe ideeën over hoe een bedrijf het beste geleid kan worden, nieuwe productiemethoden en nieuwe producten worden continu ontwikkeld. Een bedrijf dat zich niet ontwikkeld zal al snel merken dat zijn achterhaalde technieken en producten niet meer genoeg zijn om te kunnen concurreren. Verkopen zullen dalen en de winstgevendheid zal steeds minder worden. Dit dynamische proces is door één van de grootste economen uit de 20e eeuw, Joseph Schumpeter, beschreven als ‘de eeuwige storm van creatieve destructie’.
De storm waarin nieuwe, creatieve oplossingen een spoor van verwoesting achterlaten, daar waar eerst nog bloeiende bedrijven stonden. Dit voortdurende proces van creatieve destructie is volgens Schumpeter en vele economen na hem de motor die onze economie draaiende houdt.
Maar er moet natuurlijk wel iets zijn dat die motor aandrijft. Iets moet er voor zorgen dat er geïnnoveerd blijft worden en dat nieuwe vindingen ook de consument weten te bereiken. Iets moet er voor zorgen dat ook bestaande bedrijven weer een concurrerend vermogen weten te ontwikkelen, om faillissementen te voorkomen. Dat iets, dat is de ondernemer. De ondernemer is de brandstof waar de economische motor op draait. De ondernemer ziet mogelijkheden daar waar anderen niet kijken en grijpt kansen die anderen laten liggen.
Als er geen gaten in de markt te vullen zijn, dan creëert de ondernemer een nieuwe markt met een product waarvan we eerst niet eens wisten dat we er behoefte aan hadden en dat nu onmisbaar lijkt te zijn. Maar ook in een markt die al overvol is weet de ondernemer zich te positioneren, zodanig dat hij winst weet te behalen en een florerende onderneming weet op te bouwen.
Ondernemersvermogen en creatieve destructie kunnen we overal waarnemen. Waar we het internet eerst nog afstrompelden met matige zoekmachines als Ilse en Altavista, racen we nu over het wereldwijde web met Google dat in ons in microseconden naar de plaats van bestemming brengt. Google ligt onder vuur vanwege de beperkte interesse in privacy? De volgende ondernemer begint DuckDuckGo, een privacy-vriendelijke zoekmachine, dat daarmee een lege plek op de markt van zoekmachines weet te vullen.
Voor voedsel moest er vroeger een bezoek gebracht worden aan bakker, slager en groenteboer. Tegenwoordig kunnen we alles in één winkel halen, één winkel waar zomerfruit ook in de winter beschikbaar is. Maar ook een handige schilder die een eigen bedrijf opricht en boven de lokale concurrentie uitstijgt door beter of goedkoper werk af te leveren is een ondernemer en dus iemand die onze economie, zij het op kleinere schaal, naar grotere hoogten weet te brengen.
Ondernemers proberen altijd het beste te halen uit iedere situatie, maar we moeten ze wel die kans geven. Als we ondernemers weer de (financiële) ruimte geven om ze te laten doen wat zij denken dat het beste is, dan zal de motor weer harder gaan draaien. Dan komen we weer uit het dal van de crisis, dan kunnen we weer doorgaan.
