Een bedrijf beginnen terwijl je dat eigenlijk niet wil. In een sector waar je misschien niets mee hebt. Wetende dat je droombaan verder weg raakt dan ooit. Het is een situatie waarin sommige jonge ZZP-ers zich momenteel bevinden. Uit cijfers die het CBS in oktober van het vorige jaar bekend maakte, blijkt dat de jongerenwerkloosheid nog altijd zorgwekkend hoog is. Jongeren bleken de grootste werkloosheidsgroep. Personeelsbemiddelingsbureau Young Capital, gespecialiseerd in de jongerenarbeidsmarkt, onderzocht de werkvoorkeuren van jonge professionals. Meer dan de helft blijkt inmiddels te kiezen voor het zelfstandig ondernemerschap. Maar het is de vraag of dit een goede ontwikkeling is. Zijn dit gedreven ondernemers met goede ideeën en een glorieuze ondernemerstoekomst? Of zitten er jongeren tussen die zich door een berg mislukte sollicitaties gedwongen zagen om dan maar ZZP-er te worden?
‘Een baan van 9 tot 5? Dat wil ik nu niet meer. Juist de vrijheid die ik heb gekregen vind ik fantastisch’
Marjolein (26) begon als contentmanager bij de Telegraaf. Haar grootste droom werd werkelijkheid toen zij werd weggekaapt voor de functie van content specialist bij uitgeverij Sanoma. Helaas bleek de start van een veelbelovende carrière louter schijn. Afgelopen mei verloor ze door de reorganisatie binnen de uitgeverij samen met 500 collega’s haar baan. “Als zelfstandige verder gaan was toen de enige optie, want een vaste baan vond ik niet.”
Al snel kreeg Marjolein opdrachten bij Sanoma’s vrouwentijdschrift Grazia. “Ik moet wennen aan de onzekerheid van het zelfstandige werkbestaan. Maar een baan van 9 tot 5? Dat wil ik nu niet meer. Juist de vrijheid die ik heb gekregen vind ik fantastisch.”
Met veel ambitie en kennis op zak ronde Annick (25) afgelopen zomer haar bachelor communicatie af. Waardevolle stages kleurde haar CV en versterkte haar zekerheid een baan te vinden. Maar die vond Annick niet. Zonder fulltime werkervaring kwam ze niet in aanmerking voor een startersfunctie. “Door het hoge aantal inzendingen wierp de werkgever soms niet eens een blik op mijn motivatie. Dat vond ik nog het ergste.”
Annick’s studie leek niet voldoende om een carrière mee te starten. “En een voorbereiding op de huidige arbeidsmarkt? Die was er niet. Sterker nog, wat je na je studie deed moest je zelf maar uitzoeken. Dus dat deed ik.”
Annick vond haar oplossing in een oude vertrouwde passie. Mode. “Ik heb naast mijn studie communicatie altijd wat met mode gehad.”
Met haar bedrijf Find Your Image zet Annick zichzelf als imagostyliste in de markt. Hier helpt ze bedrijven en mensen hun imago vorm te geven. Maar op basis van alleen een passie groeit een onderneming niet.
Om meer te leren over het ondernemers-vak ging Annick al vroeg naar ondernemersbijeenkomsten. Zoals de startersdag van de Kamer van Koophandel. “Ik kan iedere starter aanraden meteen alles te leren over de basis van het ondernemerschap. Zoals het opstellen van algemene voorwaarden bijvoorbeeld.”
Verder heeft Annick door verschillende opleidingen en stages zelf al veel kennis in huis. “De website, vormgeving en marketing doe ik allemaal zelf. Dat is ontzettend uitdagend.”
Nico (24) heeft grootste plannen. Hij wil iets betekenen voor de zwakkeren in de samenleving. Helaas kwam hij na het afronden van zijn studie, Culturele Maatschappelijke Vorming, niet aan een baan. Nico schreef maarliefst 120 sollicitatiebrieven. “En niet van die gekopieerde motivatiebrieven die men naar willekeurige werkgevers stuurt. Ik deed achtergrondonderzoek, beschreef doelgericht mijn kwaliteiten en benadrukte moedwillig mijn enthousiasme. Iedere keer kreeg ik hetzelfde antwoord: ‘Sorry, te weinig ervaring’.”
Via een vriend kwam Nico op het idee tijdelijk als zelfstandige ervaring op te doen. “Ik organiseer nu kleine evenementen. Maar eigenlijk wil ik dat helemaal niet.”
Volgens Pieter Rietman, lijsstrekker D66 Amsterdam-West, kiezen veel jonge ondernemers in eerste instantie vanuit noodzaak voor zelfstandig ondernemerschap. Rietman heeft naast zijn politieke kwaliteiten flink wat ondernemersbloed door zijn aderen stromen. Hij begon met een huiswerkinstituut, haalde Arabische wijnen naar Nederland en adviseert nu als zelfstandig adviseur jonge ondernemers over zaken als financiën, personeelsbeleid en communicatie.
‘Door het niet vinden van een baan krijgen jongeren die aanvankelijk niet dachten aan het ondernemerschap een duwtje in de rug’
Zelf zat Rietman na zijn studie in hetzelfde schuitje als Marjolein, Nico en Annick. Afgestudeerd. Diploma op zak maar geen baan kunnen vinden. Dan maar ondernemen. Rietman ziet een positieve kant aan het ‘gedwongen ondernemerschap’ onder jongeren:
“Natuurlijk, de jeugdwerkloosheid is schrikbarend hoog en we moeten uitkijken dat we straks niet opgescheept zitten met een verloren generatie. Maar door het niet vinden van een baan krijgen jongeren die aanvankelijk niet dachten aan het ondernemerschap een duwtje in de rug. Jongeren die misschien wel geboren ondernemers zijn. Alleen weten het zelf nog niet.”
Ervoor geboren of niet: is de jonge ondernemer wel klaar voor het grillige bedrijfsleven?
“Jonge ondernemers, vaak net afgestudeerd, hebben meestal het idee dat zij over genoeg vakkennis beschikken. Toch staat de praktijk vaak in contrast met de theorie die ze kennen”, zegt Terrence Joosstens. Joosstens is coach voor jonge ondernemers bij adviescentrum Amborio. Net als Rietman adviseert hij jonge ondernemers over communicatie en financiën. Maar ook geeft hij jongeren advies over effectief netwerken en het vinden van goede faciliteiten. “Dit zijn de factoren waar het veel jonge ondernemers aan ontbreekt.”
Om deze ‘struikelblokken’ te overwinnen moet een jonge ondernemer volgens Joosstens een diepe intrinsieke motivatie hebben voor het ondernemerschap. “Langdurig succes is anders ver te zoeken.”
Noodzaak. Vanuit daar bewandelden ondernemers Nico, Annick en Marjolein het pad der zelfstandigheid. Hoe nu verder? Nico zegt stil te staan. Hij kan niet wachten tot zijn CV voldoende is aangevuld. “Ik wil verder. Als zelfstandige werken houd ik niet lang meer vol.”
Maar voor Marjolein bracht het zelfstandig ondernemerschap tot nu toe juist inspiratie. Binnenkort gaat zij haar journalistieke vaardigheden nog verder ontwikkelen. “Ik ben nog nooit zo geïnspireerd geweest om verder te leren. Als zelfstandige zie ik meer mogelijkheden dan ooit.”
‘Voor gemotiveerde starters moet het veel makkelijker worden om te ondernemen’
Ook Annick ziet een vruchtbare toekomst: “Ik wil nog meer diensten aanbieden en zelfs een fysieke winkel openen. Dat zou ik echt geweldig vinden.”
Volgens Rietman kunnen jonge ondernemers op twee manieren gesteund worden:
“Enerzijds moeten we jeugdwerkloosheid effectiever bestrijden. Dan kunnen echte gedwongen ondernemers weer verder in een reguliere baan. Anderzijds moet het voor gemotiveerde starters veel makkelijker worden om te ondernemen. Door minder regels en lagere lasten bijvoorbeeld.”
