Levent Piskin adresseerde afgelopen zomer premier Erdogan in een twittercampagne om aandacht te vragen voor LGBT-rechten: “Homoseksualiteit hoeven we niet van jullie te leren.” Volgende week verschijnt hij voor de rechter. Er hangt hem 2 tot 3 jaar gevangenisstraf boven het hoofd. Hij vertelt over zijn proces en over de strijd van LGBT-activisten in Turkije.
“Erdogan zei op een verkiezingsbijeenkomst dat als alevitisme inhoudt dat je van Ali houdt, dat hij dan honderd procent Aleviet is. Hij doet continu vergelijkbare uitspraken waarin hij het opneemt voor onderdrukte groepen. Hij is honderd procent Aleviet, honderd procent Koerd etcetera. Helaas komen zijn woorden niet overheen met het gevoerde beleid. De alevieten en de Koerden leven sinds de oprichting van de republiek onder het juk van een assimilatiepolitiek en zijn regering zet dat beleid door.
Om deze hypocrisie bloot te leggen startten we in juli vorig jaar de twittercampagne #LGBTindegrondwet. Ik tweette: “Ik ben meer honderd procent homoseksueel dan Erdogan. Homoseksualiteit hoeven we niet van jullie te leren.” Een paar maanden later stuurde de politie een proces verbaal. Op het politiebureau bleek dat ik vanwege mijn tweet voor belediging was aangeklaagd. Ik legde uit dat homoseksualiteit geen belediging was, maar een seksuele oriëntatie. Ik ben homo en ken mijn seksualiteit beter dan wie dan ook. Omdat met mijn rechtszaak een groot deel van de samenleving beledigd wordt, diende ik ook een aanklacht voor smaad in.
Mijn rechtszaak leverde veel aandacht op voor de LGBT-beweging. Als activist ben ik daar best tevreden over, maar als persoon ben ik tegelijkertijd bang. Ik kan tussen de 2 en de 3 jaar gevangenisstraf krijgen en ik kan mijn actieve en passieve stemrecht kwijtraken. Ook kan het me verboden worden mijn beroep als advocaat uit te voeren.
Homo- en transfobie zijn thema’s die niet alleen aan de premier toebehoren. Homoseksualiteit kan geen belediging zijn, maar in de samenleving gebruiken mensen het woord homo wel om elkaar te beledigen. Dat betekent dat homofobie in de samenleving heel dominant aanwezig is. In verschillende westerse landen neemt de LGBT-gemeenschap nu hun rechten terug. In Turkije is homoseksualiteit weliswaar geen straf, maar men kijkt ervan weg en je hebt geen enkele rechten.
De LGBT-beweging in Turkije is zich vanaf 1992 gaan organiseren. Organisaties als Lambda en KAOS werden opgericht en in datzelfde jaar probeerden vijftien tot twintig mensen in Istanbul een Gay Pride te organiseren. De autoriteiten verboden zo’n mars. Claudia Roth, die speciaal voor de gelegenheid was overgekomen uit Duitsland, werd het land uitgezet en de Turkse demonstranten kregen het label ‘terrorist’.
Zo bekeken hebben we in het sociale domein, ondanks dat het niet in de wetgeving is terug te vinden, natuurlijk enorm veel bereikt. In vakbonden worden LGBT-commissies opgericht en aan de Gay Pride van vorig jaar namen zo’n 80.000 mensen deel. Dat zijn allemaal signalen die aangeven dat we op de goede weg zijn.
De volgende belangrijke en noodzakelijke stap is gelijkheid in de grondwet, ook de aanleiding voor onze twittercampagne. Met deze regering is dat helaas onmogelijk, omdat ze aartsconservatief is en ook in de samenleving weinig steun zal vinden. Daarom is het belangrijk om het hoofddoel goed in het oog te houden. Namelijk dat er geen geweld meer tegen ons wordt gebruikt. Dat kunnen wetten hoogstens strafbaar stellen, maar zeker niet voorkomen.
Daarom proberen we in de politiek onze invloed te laten gelden. We creëeren pressiegroepen en spreken met parlementsleden. Met name bij de regerende AKP en de nationalistische MHP is dat moeilijk, maar bij de seculiere CHP en de BDP-HDP (waarvoor Piskin zelf actief is, TT) hebben we een en ander in gang gezet. In 2007 sprak Sebahat Tuncel van de BDP-HDP voor het eerst openlijk over homoseksualiteit in het parlement. De BDP-HDP probeert ons geluid te vertegenwoordigen, naast dat van Koerden, alevieten en vrouwen; eigenlijk het geluid van alle groepen in de verdrukking.
Aan de aankomende gemeenteraadsverkiezingen doen verschillende LGBT-kandidaten mee. Dat is natuurlijk heel belangrijk, maar Turkije is een behoorlijk centraal geregeerd land. Alle belangrijke beslissingen worden in de hoofdstad Ankara genomen. Volgend jaar zijn er parlementsverkiezingen en we doen er alles aan om ook daarvoor LGBT-kandidaten te presenteren. We zijn opgenomen in het verkiezingsprogramma van de HDP, die afzonderlijk van de BDP deelneemt aan de lokale verkiezingen. Met zulke stappen verbreden we ons veroverde gebied en maken we onze zaak bij het grotere publiek bekend.
De Gezi Park protesten van afgelopen zomer waren misschien wel de grootste doorbraak in onze strijd. Niet eerder zijn we zo zichtbar geweest als toen. Voor het eerst sinds de militaire coup van 1980 organiseerde zo’n grote groep mensen zich zo collectief en we waren er vanaf het begin tot het eind bij. We lieten zien dat we niet alleen seksuele politiek bedrijven.
We hebben gaandeweg een aantal politieke kenmerken ontwikkeld. We zijn anti-militartistisch, anti-racistisch en anti-nationalistisch, anti-kapitalistisch, en hechten veel belang aan een ecologische wereld. We hebben tijdens de Gezi Park protesten ook die standpunten over het voetlicht kunnen brengen, terwijl andere partijen nu ook seksuele politiek bedrijven. Daar gaan we natuurlijk ook verder mee. Laten we hopen dat we in het komende jaar net zulke grote stappen kunnen zetten als in het afgelopen jaar.”
Tan Tunali is correspondent in Turkije. Dat kan niet gratis – echt niet! Neem nu een abonnement.
