Afgelopen week deed Nieuwsuur een poging een informatief item te maken over het Europees Parlement. Meestal wordt dit parlement genegeerd, maar nu leek er toch echte onderzoeksjournalistiek te komen. Doen EU-politici wat ze beloven? was de provocatieve titel. Het labbekakkerige item laat zien waarom de journalistiek haar plicht in Brussel en Straatsburg simpelweg verzaakt. De actualiteitenrubriek herhaalde vooral verhaaltjes die al heel vaak verteld en het halve verhaal zijn.
Nieuwsuur herhaalt nog maar eens dat delegaties in het Europees Parlement vaak ruzie maken. Bij de PVV is niemand uit de delegatie uit 2009 nog verkiesbaar. De SP viel snel uit elkaar, de VVD is verdeeld en de PvdA maakte ook onderling veel ruzie. Nieuwsuur vertelt niets nieuws. Dat Toine Manders van de VVD naar 50Plus overstapte, wisten we al net als de ruzies bij de PvdA. En dat de PVV twee Europarlementariërs terughaalde naar Den Haag was ook al bekend en zegt weinig.
De essentie van het item zou moeten zijn dat nationale delegaties in het Europees Parlement niet echt belangrijk zijn en dat nationale ruzies dus ook minder belangrijk zijn dan ze lijken. Europarlementariërs hebben ieder een eigen portefeuille en hoeven bij ruzie weinig last van elkaar te hebben. De ruzie moet niet zo groot worden dat de Europese fractie er last van heeft. Of dit bij de PvdA ooit het geval was, is onbekend. Nieuwsuur zocht dat niet uit.
Maar ook als we ruzies wel belangrijk vinden: Nieuwsuur zocht niet uit wat er nou precies misging bij GroenLinks terwijl daar wel een probleem was. Nieuwsuur vertelde niet over de vraag waarom het CDA nu zegt dat Turkije geen EU-lid moet worden terwijl CDA-Europarlementariër Ria Oomen-Ruijten op een hele andere lijn zat. Zij werd de laatste keer met voorkeursstemmen gekozen. Hoe moeten we dit duiden?
Volgens Nieuwsuur heeft het CDA in Brussel voor de verhoging van de salarissen van EU-ambtenaren gestemd. Landelijk zijn ze tegen. Nieuwsuur zocht in de openbare database naar een sprekend voorbeeld dat er een belofte is gebroken. De vraag is natuurlijk hoe vaak dat gebeurt. Daarvoor had een redacteur echt onderzoekswerk moeten doen en de oude verkiezingsprogramma’s moeten uitpluizen. Dat was te veel werk.
De consequentie is dat de suggestie ontstaat dat er verschillen bestaan tussen nationale standpunten en Europese stemmingen. Maar hoe groot het probleem is, blijft onhelder. Zelfs het zoeken naar algemeen beschikbare informatie was te ingewikkeld. Dan had men geweten dat dit in ongeveer tien procent van de gevallen speelt.
Uit diezelfde database blijkt dat Hans van Baalen veel afwezig is. Dit verhaal lezen we steeds weer, maar het zegt eigenlijk niets. De vraag is of de VVD om deze reden aan macht inboet binnen de Europese ALDE-fractie. Vallen stemmingen anders uit als Van Baalen eerder naar Nederland vertrekt? Neemt zijn gezag af? Heeft de VVD minder goede portefeuilles omdat Van Baalen in een kwaad daglicht staat?
Het zijn de vragen die gesteld moeten worden om de relevantie van Van Baalen’s afwezigheid in te schatten. Maar Nieuwsuur houdt het makkelijk: Van Baalen mag zeggen dat hij zijn eigen manier heeft om de belangen van zijn kiezers te vertegenwoordigen. Niemand die checkt of het klopt. Wat de ALDE-fractie denkt is onduidelijk, of de VVD er tevreden mee is eveneens.
In de tijd van sociale media doen velen alsof het heel goed is dat Europarlementariërs twitteren. Ooit vertelde Marietje Schaake me dat ze een website heeft waarop al haar werk te volgen is. Dat is een goede oefening in transparantie, maar het is geen publieke controle. Daar hebben we journalisten voor uitgevonden. Maar dan moeten ze wel hun werk doen.
Europa is een ingewikkeld thema en wordt vaak gereduceerd tot korte berichten en topontmoetingen. RTL Nieuws heeft niet eens een correspondent in Europa zitten. Dat is een miskenning van de toenemende macht van het Europees Parlement. Maar nu blijkt dat als een nieuwsorganisatie wel een correspondent heeft, er nog steeds niets wordt uitgezocht. Zo wordt het wel heel moeilijk om beargumenteerd te stemmen op 22 mei.
Chris Aalberts publiceerde onlangs: Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen?
