Op 21 augustus 2010 vertrok Laura Dekker op haar boot Guppy om de wereld rond te zeilen. Het was haar toch gelukt, ondanks de ophef in de media, politiek en rechtszaal. Iedereen scheen zich ermee te moeten bemoeien, bovenal ook het ‘gewone volk’. Mensen hoorden van een meisje dat als solozeilster de wereld rond wilde en ze hadden meteen hun oordeel klaar.
Het was zwart of wit: een meisje van 13, 14 jaar alleen op zee laten is onverantwoord of een heldendaad, een voorbeeld voor de Nederlandse kinderen. Als je je een beetje in haar verdiept, kom je erachter dat het niet zwart of wit is. Daarom wil ik nu, bijna vijf jaar nadat Laura voor het eerst in het nieuws kwam, dit beeld over Laura inkleuren en laten zien wat je van haar kan leren.
Allereerst viel op dat Laura een onvoorwaardelijke passie had voor zeilen. Die kwam niet zomaar uit de lucht vallen: ze is geboren op een zeilboot in Nieuw-Zeeland, waar ze ook de eerste vijf jaar van
haar leven zeilend en reizend doorbracht. Laura leerde de fijne kneepjes van het vak van haar vader, maar ‘actually I learned the most from just doing it’ zegt ze in haar TEDxYouth toespraak. Deze passie groeide niet zomaar uit tot de droom om als jongste solozeilster de wereld rond te gaan. ‘Je moet echt iets met de zee en het zeilen hebben om dit te doen’, zegt ze in Pauw & Witteman. En Laura had dat ‘iets’. Je kan wel zeggen dat ze een zeiltalent was: op haar dertiende versloeg ze ervaren volwassen zeilers op een zeilwedstrijd (Mijn droom, Riek Dekker).
Toen Laura had bedacht dat ze haar droom werkelijkheid wilde maken, begon ze alles over het zeezeilen te leren. Als ultieme proef voer Laura in een meivakantie heen en weer naar Engeland. Ze bewees dat ze zelfstandig genoeg was om het alleen te redden. Haar vader, die vanaf het begin de veiligheid voorop stelde, was overtuigd dat Laura het aankon om als solozeilster een wereldreis te maken. Haar talent en karakter maken dat Laura niet benaderd kan worden als een doorsnee meisje. Maar helaas dachten de autoriteiten hier anders over. Ze zou eerst nog een jaar het gekonkel van de politici en de juristen moeten overwinnen.
Ook al heb ik Laura nooit ontmoet, er zijn vele filmpjes en teksten over haar te vinden op internet. Als je alleen kijkt naar de media, vind je een tweedeling aan meningen. De ene helft ziet Laura als het voorbeeld van iemand die zijn dromen najaagt. Zo benadrukt ze zelf aan het einde van haar toespraak: ‘If you have a dream (…), go for it! Don’t be afraid, it might be hard, yes, it will be hard. I had to fight a long way. But how harder it is, how more rewarding it is to fulfill your dreams.’ Dit is de kern van haar doorzettingsvermogen en de reden waarom mensen haar adoreren. De andere helft was het eens met Jeugdzorg, die zei dat een meisje van die leeftijd niet mag solozeilen rond de wereld.
Jeugdzorg vond dat de ouders de verantwoordelijkheid hadden moeten nemen voor Laura en dat zij Laura tegen haarzelf hadden moeten beschermen. Wat opvalt, is dat de meeste mensen Laura nu zien als een held, omdat ze de wereldreis daadwerkelijk gemaakt heeft. Ze was niet eenzaam, redde het prima in haar eentje en heeft het er levend vanaf gebracht. De negatieve stemmen zijn langzamerhand vervaagd nadat Laura op wereldreis mocht gaan.
In werkelijkheid ligt het gecompliceerder. Laura was een ‘speciaal geval’ en zij kon zoveel verantwoordelijkheid dragen (in tegenstelling tot veel andere kinderen, inclusief mijzelf). Ik vind het goed dat er psychologisch onderzoek naar haar is gedaan, maar Jeugdzorg had daarbij flexibeler moeten zijn en eerder moeten toegeven dat Laura geschikt was om te solozeilen. Bovendien heb ik ontdekt dat de juridische ophef niet alleen ging over het welzijn van Laura, maar ook over het vasthouden van de normale gang van zaken.
Volgens de maatstaven van Nederland moet je in een bepaald hokje passen en je leven leiden zoals elk Nederlands meisje dat doet: naar school gaan en onder de zorg van je ouders leven. Dat Laura van plan was om haar opleiding via de Wereldschool te doen, werd niet geaccepteerd. Voor mij is Laura een meisje dat lak heeft aan alles dat als normaal wordt ervaren. Van de documentaire Maidentrip is mij het meest bijgebleven dat Laura een tijdloos bestaan had, totaal verschillend van hoe ze in Nederland zou leven. ‘In Nederland is iedereen bezig met geld, kinderen, huizen en werk. En dan gaan ze dood.’ (uit de documentaire Maidentrip, BNN)
Het spreekt mij aan dat Laura de normale cyclus doorbreekt. Ze gaat haar eigen weg en ervaart daardoor vrijheid. Zo creëerde ze een leven dichterbij de natuur. Ik zeg niet dat iedereen zo moet leven, maar Laura laat je wel nadenken over wat je écht wil in het leven. Veel mensen rollen als vanzelf van de middelbare school in een studie om vervolgens een baan te vinden. Laura laat je nadenken over een mogelijke andere weg die je kan betreden. Ze is dus geen voorbeeld en ook geen roekeloos meisje met een waanzinnige droom, maar een meisje dat weet wat zij belangrijk vindt in het leven. Je kunt van haar leren om na te denken over de dingen die echt waarde hebben in het leven.
