“Wat zou u de AIVD willen vragen” was de opening van Pauw en Witteman woensdagavond. Aanleiding: het jaarverslag van onze speurneuzen, met opmerkelijk nieuws. Twee Nederlandse jihad-extremisten hebben zelfmoordaanslagen gepleegd in respectievelijk Irak en Syrië. Collega en oorlogsverslaggever Arnold Karskens van ThePostOnline zou het wel weten. “Word ik afgeluisterd? En wat weten jullie eigenlijk precies van mij?”
Aan tafel ook Edwin Bakker, hoogleraar terrorisme. Hij kende Karskens nog uit de Golfoorlog, toen Bakker maandenlang vast zat in Bagdad vanwege die oorlog. Die periode heeft hem destijds dermate geïnspireerd waarom hij vooral geen adviseur is geworden, legde hij uit. Wat zijn dat nou voor jongens die naar Syrië gaan, vroeg Pauw zich af. Dom en ‘gebrainwashed’ zijn ze in geen geval. Heel vaak gaat er aan zo’n zelfmoordaanslag een voorbereiding en opleiding vooraf, waarin de strijder wordt klaar gemaakt voor het moment suprême. Pas als je de hogere regionen binnen de terroristische organisatie hebt bereikt, ben je echt voldoende geprepareerd op je missie.
Een andere belangrijke groep die de jongeren in Nederland beïnvloeden zijn de ronselaars. Zij hebben een feilloos gevoel voor hoe je een lastpak met een strafblad kan omtoveren tot een “held”, die tot alles bereid is. De propagandistische beelden uit Syrië doen de rest om de jihadvlam te ontsteken.
Bakker vindt het zorgwekkend dat het nieuws over de Nederlandse zelfmoordterroristen nu pas naar buiten komt en dat de AIVD blijkbaar al langer op de hoogte is. Karskens weet wel een remedie tegen deze radicalen. “Het Nederlands staatsburgerschap afnemen, dus gewoon paspoort afpakken”.
Vroeger in de avond, in het Achtuurjournaal, werd het nieuws van de zelfmoordterroristen een tikkeltje achteloos, in de trant van tussen neus en lippen-nieuws, gebracht. NOS Achtuurjournaal woensdagavond. De AIVD komt met een jaarverslagje over 2013. En o ja, en passant, voor het eerst hebben twee Nederlandse Jihadstrijders zelfmoordaanslagen gepleegd in Irak en Syrië. Waarvan akte.
Nee, natuurlijk, geen commentaar van de minister van Binnenlandse Zaken, Ronald Plasterk. Ondanks de onheilstijding willen we het hier verder bij laten. “De één had een rugzakje met explosieven, de ander deed het met een autobom. Het ging om mannen, en we proberen al langer een profiel te krijgen van deze groep extremisten.”
“Ze blijven een gevaar voor Nederland,” zegt de AIVD. “De invloed van terugkerende Syriëgangers op jongeren neemt toe en tegelijkertijd neemt de weerstand tegen de gewelddadige Jihad binnen de Nederlandse Moslimgemeenschap af.” Waarvan akte.
Het staat er ook gortdroog in het jaarverslag. “Twee Nederlandse uitreizigers hebben zelfmoordaanslagen gepleegd. Dit onderschrijft het risico van uitreizende en terugkerende Jihadstrijders.”
En even verderop in het verslag: “Naast de onrust in het Midden-Oosten onder andere als gevolg van de strijd in Syrië, wijst de AIVD op bedreigingen voor Nederlandse topsectoren.”
Lex Runderkamp, reizend verslaggever voor de Arabische wereld voor de NOS, merkte het in zijn duiding over de twee zelfmoordaanslagen al op. Ook de journalistiek tast volkomen in het duister over wie en wat er nu precies achter die radicalisering in eigen land zitten. Want de 30 Nederlandse Jihadstrijders die van het front terugkeren in eigen land, zorgen vervolgens weer voor een perfecte voedingsbodem voor nieuwe ‘uitreizigers’.
Thuis op de bank, voor de tv, moet dit nieuws toch ook de nodige impact hebben. Wilders zal met deze nieuwe feiten waarschijnlijk als eerste garen spinnen, omdat het feilloos past in de beeldvorming van de allochtone medemens, die toch al dagelijks onder druk staat in de media. Het gaat dan al lang niet meer over “meer of minder Marokkanen”, maar wat de invloed is van de Nederlandse Jihadaanhangers en de kans op een mogelijke aanslag door extremisten in Nederland. “Bedreigingen voor Nederlandse topsectoren,” zegt het AIVD-rapport en waar moeten we dan aan denken?
In het nieuws kun je een ‘tweede’ of zelfs ‘derde’ trap maken als extra aanvullende informatie op het nieuws in de opening. Dat zorgt enerzijds voor verdieping en uitleg, maar anderzijds valt het harde nieuws dan wat minder zwaar op de maag en zo voorkom je paniek bij de kijker. Een methode die ik zelf ook toepaste bij het RTL-Nieuws als eindredacteur van het halfachtbulletin.
In het geval van de twee zelfmoordaanslagen van de Nederlandse Jihadstrijders had ik daar zeker voor gekozen. Nu werd er luchtig overgestapt naar de verhoogde tarieven van de NS in de spits, maar dat lijkt mij vooralsnog iets minder relevant voor de gemiddelde burger.
Een nobele taak voor de onderzoeksjournalisten, ook van het NOS-Journaal, om de waarheid achter de Nederlandse gedreven Jihadstrijders boven tafel te krijgen.
