Afgelopen maandag werden 683 leden en sympathisanten van de Egyptische Moslimbroederschap ter dood veroordeeld, omdat zij vorig jaar een politiebureau aanvielen. In maart werden al 529 aanhangers ter dood veroordeeld, en maandag werd tevens door het gerechtshof bevestigd dat 37 van hen daadwerkelijk die opgelegde straf zullen krijgen. De definitieve beslissing over het lot van de 683 terechtgestelden volgt 21 juni. Het Westen – in Nederland maakte minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans zijn mening duidelijk op Facebook – is het niet eens met de recente ontwikkelingen in het land, maar kan vrij weinig doen.
De in totaal meer dan 1200 moslimbroeders werden veroordeeld vanwege het aanvallen van een politiebureau in El Minya in augustus 2013, waarbij één politieman om het leven kwam. De aanval was een tegenreactie op de bloedbaden in Cairo op 14 augustus, waarbij het leger nederzettingen van het broederschap op het Raba- en Nahdaplein met veel geweld opbrak. Hierbij vonden zeshonderd moslimbroederschap-aanhangers de dood.
Brenda Stoter is freelance journaliste voor onder andere Al-Jazeera, Al-Monitor en het Algemeen Dagblad. Ze kwam in december terug uit Egypte: “Het is een schande dat deze mensen tot de dood zijn veroordeeld. Ze hebben geen eerlijk proces gehad. Het ergste is nog dat het niet de eerste keer is. Vooral onder Egyptenaren zelf heerst het idee dat elke moslimbroeder een terrorist is. Deze mannen kregen een proces van acht minuten. Natuurlijk zitten er radicale activisten tussen, maar veel van hen zijn gewoon normale mannen en jongens die opgepakt werden bij de demonstratie. Als dit was gebeurd met 683 liberale activisten, zou de hele wereld op zijn kop staan. Het mediabeleid van el-Sisi werkt. Egypte is weer terug bij het oude systeem van toen het land een dictatuur was.”
Na de bloedbaden op 14 augustus in Caïro trokken de Verenigde Staten hun militaire hulp terug uit Egypte. Vorige week was het plan om dit deel terug te draaien. Of dat doorgaat, lijkt echter onwaarschijnlijk. Senator Patrick J. Leahy gaf onlangs aan ‘extra hulp voor het Egyptische leger niet te steunen totdat er overtuigend bewijs is dat de regering toegewijd is aan een rechtstaat’.
ThePostOnline-correspondent in Egypte Rena Netjes: “Ik denk dat de VS vreest dat Egypte steeds meer toenadering met Rusland gaat zoeken en dat het wapendeals met de Russen gaat sluiten. Met de aan Rusland gerelateerde crisis in Syrië en Oekraïne zullen de Amerikanen hiervoor op hun hoede zijn. Daarnaast heeft Israël er bij de Amerikanen op aangedrongen om het huidige regime in Caïro te steunen, in verband met de Jihadisten in de Sinaï, die raketten op Israel afschieten. Israel is blij dat na jaren van vrijwel niets doen de Egyptenaren eindelijk de Sinai-jihadisten aanpakken”
In een officiële persverklaring laat de Amerikaanse overheid weten de beslissingen van het Egyptische gerechtshof te beschouwen als ‘beslissingen die indruisen tegen democratische beginselen en de onstabiliteit, extremisme en radicalisering te bevorderen die de interim-regering zegt tegen te gaan.’
Volgens Netjes is het probleem vooral het propagandaspel dat het huidige regime speelt. “De Egyptische media vertellen sinds 3 juli dat de VS en Europese Unie de Moslimbroederschap aan de macht willen zien. De Westerse journalisten zouden betaald worden om hun agenda uit te voeren. De kritiek die dan vanuit het Westen komt op het vonnis zal vervolgens ook weer zo verklaard worden. Conclusie: Egypte accepteert geen enkele kritiek van het Westen.’
Mohamed Khairat is oprichter van het Egyptische nieuwsmedium EgyptianStreets.com, dat probeert een ander geluid te laten horen dan de gevestigde staatsmedia doorgaans laten horen.
“Momenteel is het voor de Egyptenaren – en lokale media – lastig om te sympathiseren met de meer dan zeshonderd ter dood veroordeelden. De Moslimbroederschap wordt gezien als erger dan de duivel. Het hele proces is een grote grap. Leider Mohamed Badie was bijvoorbeeld niet eens in de buurt tijdens de onrusten bij het politiebureau. Als dit een jaar geleden was gebeurd, en 600 ‘liberale activisten’ of non-Moslimbroederschapsleden ter dood waren veroordeeld onder Morsi had het Westen de regering al lang verdreven.”
Toch noemt Khairat het beleid waarmee Europe de recente ontwikkelingen in Egypte benadert ‘typerend’.
“Het is de VS wiens aanpak verwarrend is. Het lijkt alsof ze de broederschap steunen en Obama’s weigering om zich goedkeurend uit te spreken over de protesten van 30 juni, liet velen perplex achter. Het Westen doet alsof ze zich zorgen maken, maar achter de schermen is het verhaal anders: ze zijn blij dat een islamitische overheid niet meer aan de macht is.”
Joel Gulhane is journalist voor de Daily News Egypt en ziet vooral weinig opties voor het Westen.
“Egypte is een sterke bondgenoot om te hebben in de regio. Niet alleen vanwege de grens met Israel en het vredesverdrag, maar ook om de macht die Egypte nog steeds heeft in het gebied. In globaal perspectief is de VS misschien wel beïnvloedt door de manier hoe Rusland en Poetin ze het afgelopen jaar consistent als idioten heeft neergezet.”
Hij noemt de kans groot dat Amerika de Moslimbroederschap heeft opgegeven, met het oog op stabiliteit in Egypte.
“Ik denk dat hun zorgen zich momenteel focussen op het schenden van mensenrechten met dit vonnis. Het is belangrijk om te onthouden dat de VS de moslimbroederschap officieel niet als terroristen zien.”
De ene vraag leidt tot een vervolgvraag: wíl het Westen wel wat doen aan deze zaak, waarin mensenrechten worden geschonden? En als het land zelf niet treurt om in totaal 720 mannen die zonder eerlijk proces ter dood worden veroordeeld, wie maakt zich er dan wel hard voor?
Deze kwestie spitst zich niet alleen toe op het lot van Moslimbroeders, maar op de wederopbouw van een hele staat. En momenteel schiet in Egypte de dictatuur opnieuw wortel.
