In de mediarubriek Mediareflectie kijkt Ton Lankreijer terug met een persoon die de afgelopen week volop in het nieuws was. Hoe gingen die media met hem/haar om?
Vandaag: schrijver Hafid Bouazza, naar aanleiding van zijn veelbesproken roman Meriswin.
“De presentatie van literatuur in de media degradeert, maar dat wil niet zeggen dat de literatuur kwalitatief degradeert. Als je een goed boek op een goedkope, sensationele manier verkoopt, dan doet dat niks af aan de intrinsieke kwaliteit van het boek. Dat is niet iets van de laatste jaren, publiciteit heeft altijd zo gewerkt.”
Hafid Bouazza is nog lang niet klaar met zijn mediaoffensief om zijn laatste roman Meriswin aan de man te brengen. Trouw volgt nog, Vrij Nederland, Nieuwe Revu en hij moet ook nog naar België, ondanks een lijvig stuk in HUMO, met de kop De comeback van Hafid Bouazza.
De enige neutrale kop over het boek, met in de hoofdrol een man die in een delirium raakt vanwege excessief alcoholgebruik. De rest van de koppen suggereren volgens Hafid dat het om een autobiografisch verhaal zou gaan, met de schrijver zelf als hoofdpersoon die zich nagenoeg dood drinkt.
“Ik heb absoluut geen autobiografische roman geschreven, dat was ook de kop van het Parool. Dat vind ik heel jammer, want in het interview staat dat ik hoogstens tien procent heb gebruikt van wat er zich in mijn eigen leven afspeelt. De rest is uit mijn verbeelding voortgekomen. Ik heb dat steeds gezegd, ook in Humo, maar blijkbaar gaat de term autobiografie toch een eigen leven leiden bij de mensen. Ik kom daar niet meer vanaf.”
“Ik weet niet wie die koppensnellers zijn, maar ik hoor ook vaak van interviewers dat ze er niet tevreden over zijn. Ziekte, liefde, dood en verderf verkoopt nu eenmaal beter. De mensen willen clichés lezen, horen en zien. Om dat te voorkomen kan ik me helemaal terug trekken als schrijver en de publiciteit schuwen of gewoon het spel meespelen.”
In NRC klaag je over de claimcultuur van DWDD. Want de redactie eiste dat je andere radio-en tv-optredens zou afzeggen, inclusief Brands met Boeken (VPRO).
“Dat getuigt natuurlijk van pure arrogantie en bovendien is het raar dat ze Brands met Boeken überhaupt als concurrent zien. Dat was al eerder opgenomen, maar werd pas op 4 mei uitgezonden. De schrijver van het stuk in NRC, Arjen Fortuin, heeft dat er ook bijgezet omdat hij zich ook zo ergert aan die claimcultuur op televisie. Die claims worden ook steeds erger en onredelijker. Je ziet dat niet alleen bij tv, maar ook bij de kranten. Toch wil de helft van de schrijvers desondanks graag in DWDD komen.”
Ze hebben zelfs één keer per maand een boekenforum met boekhandelaren.
“Ik vind het hartstikke goed dat dat er is, maar soms gedragen die winkeliers zich wel alsof ze het boek zelf hebben geschreven. Dat gaat mij een beetje te ver.”
Feitelijk wordt er gehandeld in boeken bij de publieke omroep?
“We zijn nu eenmaal een land van handelaars. Voor een schrijver is het alleen maar goed, want de verkoop stijgt daardoor.”
Literatuur gaat over inhoud en het maakt nu niet meer uit wat er in een boek staat, als het maar wordt verkocht. Televisie is daar nu een groot medium voor.
“Dat is waar, daar heb je helemaal gelijk in. Maar zolang je boekenrubrieken hebt zoals in NRC is dat geen probleem. Pas als dat allemaal wegvalt en het medium televisie het monopolie krijgt, ga ik me zorgen maken. Het gaat bij literatuur om de intrinsieke kwaliteit en die bepaalt de lezer zelf. Aan de andere kant is het heel belangrijk dat het grote publiek kennis neemt van mijn roman.
Ik kan wel zeggen dat het me niet interesseert dat mijn boek niet verkoopt, maar dat is wél mijn levensonderhoud.
“En als ik weet wat ik geschreven heb doet de verkoop bij een Aldi daar niks aan af. Ik publiceer al twintig jaar, ik ben het wel gewend. Ik heb niet de macht om daar iets aan te veranderen.”
Ik las ook dat je eigenlijk al dood was.
“Roddel en achterklap, omdat ik twee jaar de kroeg niet heb bezocht. Ik weet ook precies wie die roddels heeft verspreid, dat heb ik allemaal achterhaald, maar wie er achter zitten ga ik je niet zeggen. Ik vind het overigens helemaal niet erg als mensen me dood verklaren, ik heb vroeger zelf ook vaak meegeroddeld . Ik weet toch alleen maar zelf hoe het echt met me gaat en wat ik aan het doen ben. Wat een ander denkt is toch onbelangrijk?”
Vind je dat de media je adequaat hebben neergezet naar aanleiding van je boek?
“Nee, maar dat geldt ook voor mijn andere boeken. Spotvogel zou ook autobiografisch zijn, wat het totaal niet was. Het is een terugkerend iets en ik ben het zo langzamerhand wel gewend. Nee, dat is niet lijdzaam, ik bedoel het cynisch. Bovendien verkoopt mijn boek daardoor nog beter.”
Weiger je wel eens mediaverzoeken?
“Voordat mijn boek klaar was ben ik gevraagd door Een op Een met Eva Jinek. Ik wil wel komen, zei ik, als ik mijn boek af heb. Ik ga er toch niet zitten uit pure ijdelheid. Als jullie niet kunnen wachten tot mijn boek er is, jammer dan. Ik weiger heel vaak mediaverzoeken. Ik ben wel eens gevraagd om op een onbewoond eiland te gaan zitten met een andere schrijver die voor mij onbekend zou zijn. Ik ga geen spelletjes spelen of taarten bakken (buldert van de lach). Ik heb dat ook vaak met een opiniestuk. Dan willen de media me ook hebben, maar dan zeg ik, ik heb al geschreven wat ik wilde zeggen, het staat er toch al?”
HUMO schrijft: ‘De roman biedt de vertrouwde kwaliteit’ maar de Volkskrant schrijft: ‘De roman moet het niet hebben van een evenwichtige compositie of klare lijn’. HUMO is dus positiever over je nieuwe boek.
“Nee, dat is niet waar. Arjan Peters legt in de Volkskrant uit dat het boek het inderdaad niet moet hebben van een evenwichtige compositie of klare lijn, maar dat het een roman is die gaat over een man die in een delirium zit. Aan het eind van zijn artikel zegt ie dat Bouazza’s talent goddank niet kapot is gegaan. Dus ik zie daar geen tegenstelling tussen.”
Bij Pauw en Witteman werd nauwelijks over de inhoud van je boek gesproken. Je drankzucht en verval waren verreweg het belangrijkst.
“Dat had ik wel verwacht. Ook niet vreemd omdat dat een belangrijke rol speelt in het boek. Maar in zo’n programma weet je dat het om human interest gaat. Dat had ik wel verwacht toen ik al die aanvragen kreeg.”
Het gaat in dat programma’s toch alleen maar om sensatie?
“Dat klopt. Maar als je je boek via zo’n programma wilt verkopen, dan weet je dat de kijkers niet alleen maar literatuurliefhebbers zijn. Daarvoor had ik Brands met boeken gedaan en dat gaat alleen maar over literaire aspecten. Over stijl, structuur.”
Veel interviews met jou lijken een eenheidsworst?
“Inderdaad, interviewers geven te weinig blijk van diversiteit in de bladen, maar dat is niet aan mij.”
