Catalonië, een autonome regio van Spanje, wil onafhankelijk worden en grijpt elke mogelijkheid tot debatteren aan. Dit is een van de redenen waarom de Europese verkiezingen onder de Catalanen meer leeft dan onder de Nederlanders. Als Catalonië onafhankelijk wordt, willen en kunnen zij dan lid worden van de EU? Kai-Olaf Lang, een Duitse politicoloog en adviseur van Angela Merkel, discussieerde donderdagavond met Francina Esteve, hoogleraar Europees Publiekrecht, en Joan Vallvé, voormalig Europarlementariër, over dit thema.
Kai-Olaf Lang benadrukte dat hij een buitenstaander is en hooguit kan observeren. Drie observaties wilde hij nader uitleggen. De eerste gaat over het feit dat Catalonië met Spanje in een zogenaamde wederzijdse perspectiefloze crisis zitten. Lang: “De Catalanen zijn niet blij met de status ‘Spanje’ en hun ‘gezamenlijke cultuur’, de Spaanse regering heeft altijd benadrukt dat de Catalanen in Catalonië wonen, en dat er van hen slechts loyaliteit en solidariteit wordt verwacht. Een aanpassing is dan ook niet gewenst. ”
De tweede observatie is de verandering van Catalonië als bijzaak naar een veelbesproken en belangrijk Europees issue. En als laatste benadrukt Lang het verschil tussen democratie en nationalisme. Willen de Catalanen een referendum omdat een democratie, zoals ook Joan Vallvé ook uitte in het debat, niet bestaat zolang er niet gestemd mag worden over het welzijn van de Catalanen, of gaat het om een nationalistisch gevoel?
Volgens Kai-Olaf Lang is het een feit dat een Catalonië buiten de Europese Unie veel ingewikkelder zal zijn, dan een Catalonië binnen de EU. Maar Francina Esteve benadrukt dat de voorbereiding doorslaggevend is: “Het is belangrijk dat we weten dat wij, als Catalonië onafhankelijk wordt, een staat zijn met geen ervaring in de EU. Wij hebben niet de twintig jaar ervaring zoals Spanje heeft, maar moeten onderaan beginnen. We moeten ons dus goed voorbereiden op een dergelijk proces”.
Waarom zijn de Europese verkiezingen nu zo belangrijk, en loopt Catalonië niet te hard van stapel? “Elk bericht dat wij kunnen geven tijdens deze verkiezingen is mooi meegenomen. Interesse tonen is nu belangrijk. De wereld kijkt naar ons. Iedereen volgt het Catalaanse proces”, aldus Joan Vallvé. Lang sluit zijn speech af met het feit dat een Catalonië in Spanje op een positieve manier nog steeds mogelijk is. Volgens Joan Vallvé moet er een derde vraag aan het referendum worden toegevoegd: “Wil je een onafhankelijk Catalonië en wil je tot de Europese Unie behoren?” Eén ding is zeker, tijdens deze verkiezingen voor het Europees Parlement, wil de Catalaanse regering meer begrip creëren voor hun, nog altijd, autonome regio van Spanje.
Sophie Schiphorst is een Nederlandse journaliste, woonachtig in Barcelona
