Volgens een recente studie gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet pakt de door de Trojka opgedrongen soberheid (‘austerity‘) zeer negatief uit voor de gezondheid van de Griekse bevolking. Als gevolg van de aanhoudende bezuinigingen verslechtert de gezondheidszorg in Griekenland dramatisch. Onderzoekers laten zien dat door de schadelijke effecten van bezuinigingen een toenemend aantal patiënten geen toegang meer krijgt tot de gezondheidszorg. Er is sprake van een grote stijging in het aantal infectieziekten. Ook de geestelijke gezondheid van de Grieken holt achteruit.
Griekenland heeft te maken met de grootste bezuinigingen op het gebied van de gezondheidszorg. Zo werd van 2009 tot en met 2011 de ziekenhuisbegroting gekort met meer dan 25 procent, privéklinieken niet meegerekend. De overheidsuitgaven voor de gezondheidszorg zijn nu zelfs lager dan de uitgaven van de andere lidstaten vóór 2004.
Uit de resultaten blijkt dat de Griekse verzorgingsstaat is tekortgeschoten in de bescherming van mensen op het moment dat ze het meest steun nodig hadden. Door de enorme bezuinigingen en de daarmee gepaard gaande grote werkloosheid, verliest een snel groeiend aantal Grieken de toegang tot de gezondheidszorg.
Zowel de Griekse regering als de Europese partners blijven stellig ontkennen dat de bezuinigingen ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. De kosten van de bezuinigingen worden voornamelijk gedragen door de gewone burgers die nu worden geconfronteerd met de grootste kortingen in de gezondheidszorg zelfs in vergelijking met de overige EU-lidstaten. De Griekse regering slaagt er tot op heden niet in om een dringend en passend antwoord op deze escalerende menselijke crisis te geven.
In een tijd van een toenemende behoefte aan gezondheidszorg enerzijds en dalende inkomens anderzijds, zijn door de gedwongen Griekse financiële reddingsoperatie de kosten van de gezondheidszorg verschoven naar de patiënten. De Griekse regering heeft nieuwe tarieven geïntroduceerd voor bezoeken aan poliklinieken en tevens de kosten voor geneesmiddelen verhoogd. De algemene gezondheidszorg werd ook nog eens uitgehold.
Na analyse van de meest recente statistische gegevens van de EU over inkomens en levensomstandigheden, bleek dat het percentage mensen dat niet de medisch noodzakelijke zorg ontvangt met bijna 50 procent was gestegen. De snel toegenomen werkloosheid sinds 2009 resulteerde in een groeiend aantal mensen dat geen enkele vorm van ziektekostenverzekering heeft. Er zijn bijvoorbeeld ruim 800.000 mensen zonder werkloosheidsuitkering voor wie het onmogelijk is toegang te krijgen tot de gezondheidszorg.
De resultaten laten zien dat er sprake is van een enorme verslechtering in de gezondheidszorg. Zo is er van 2009 tot en met 2012 een tienvoudige stijging waarneembaar van HIV bij drugverslaafden die injectienaalden gebruiken. Het aantal tuberculosebesmettingen is bij deze groep meer dan verdubbeld in 2013. De overheidsfinanciering van de geestelijke gezondheidszorg daalde met 55% tussen 2011 en 2012. Het aantal mensen dat aan depressie lijdt, nam toe met een factor 2,5 tussen 2008 en 2011. Zelfmoord steeg met 45 procent tussen 2007 en 2011. De zuigelingensterfte steeg met 43 procent tussen 2008 en 2010. Het aandeel kinderen met een risico op armoede is gestegen van 28% in 2007 naar 30% in 2011.
De ervaring van andere landen die de financiële crises hebben overwonnen, zoals IJsland en Finland, laat zien dat door duidelijke afscherming van gezondheidsbudgetten, overheden een deel van de schadelijke effecten van de crisis voor de gezondheid van hun bevolking kunnen voorkomen.
Reeds voor de crisis was het Griekse zorgstelsel nodig aan hervormingen toe, maar de omvang en de snelheid van de opgelegde veranderingen beperkt sterk het vermogen om te reageren op de stijgende gezondheidsbehoeften van de bevolking. De mensen in Griekenland verdienen beter.
Bron: Kentikelenis, A., Karanikolos, M., Reeves, A., McKee, M., & Stuckler, D. (2014). Greece’s health crisis: from austerity to denialism. The Lancet,383, 748–53.
