Niet alles uit Italië dat zich op interne verbranding voortbeweegt is beeldschoon. Het op een V12 doen kan enige onvolkomenheden compenseren, maar helaas, soms kunnen zelfs acht Liberty V12s van 400 pk je niet uit iemands lijst van tien grootste verschrikkingen houden. Het overkwam de Caproni Ca.60. Bij de BBC meldt Stephen Dowling over dit vliegtuig: “It must rank as one of the ugliest things to ever take to the air-“. Meer van het goede maakt het er dus niet altijd mooier op. Ja? Nee. Brulding bestudeerde de zaak, en vindt ‘m wél fraai.
Liberty (foto: wiki)
Om te beginnen: een V12 -in aanblik en geluid- doet elke pukkel, wrat of hazenlip verbleken. Met acht wordt zelfs een plaggenhut op een baggerschuit iets waar je de telefoonstekker voor uittrekt. Bedenk hierbij bovendien dat de betreffende V12s ware legendes zijn, en een cilinderhoud delen met een andere, nog legendarischere V12. Connaisseurs weten met 27 liter voldoende. Kortom, als de brul goed is, is het goed. Punt.
En, oogt deze in 1919 getekende Caproni zoveel lelijker dan haar draadjesdoek-tijdgenoten? De symmetrie -voor velen een voorwaarde voor optische schoonheid- is ondanks het oneven aantal vleugels (9) best fraai. Je zou het toestel zelfs enige elegantie kunnen toeschrijven. De adjectieven Noviplano en Capronissimo klinken in ieder geval sierlijk, en doen eerder aan iets van ballet denken dan bijvoorbeeld ‘De Spin‘. Waarbij het verneukende voorvoegsel ‘Fokker’ evenmin helpt.
Model Caproni Ca.60 (foto: wiki-Volandia museum)
Goed, gaan we naar de ‘filosofie’ er achter. Als je vreten smakelijker wordt door diepzinnig gelul over wat ze op je bord plempen, kunnen vliegtuigen dit ook.
In een tijd dat er nog volop wild geëxperimenteerd werd om überhaupt iets de lucht in te krijgen, was de gedachte van ‘meer vleugels met meer motoren’ niet buitenissig of absurd. Als de beroemde Graham Bell geen harakiri pleegde vanwege de AEA Cygnet serie, met zijn tetrahedronische vleugeltjes, waaronder een met 3393 stuks, is het met negen vleugels proberen honderd mensen de lucht in te krijgen, een Nobelprijs voor vernuftige eenvoud. Sowieso verdienen dergelijke experimenten in een tijd dat men ze niet zelden zag vliegen om te kunnen vliegen, eerder een pluim dan een vermelding in een lelijke lijst. Zeker als het nog vloog ook.
Cygnet II (foto: wiki)
‘Ugliest thing to ever take to the air’
Experimenten
(Titelfoto: Avia&Aeronautica)
