Deze week meldde Jean-Marie le Pen in een online video dat hij “een oven zou laten bouwen” voor de Joodse zanger Patrick Bruel. De oprichter en erevoorzitter van het Franse Front National staat al langer bekend als antisemiet. Zijn dochter en huidige leider van de partij, Marine le Pen, nam direct afstand van haar vader en heeft hem verboden om nieuwe online video’s te plaatsen. Geert Wilders, de nieuwe Europese bondgenoot van het Front National, nam ook meteen afstand van vader le Pen. Wilders noemde Le Pen’s woorden “walgelijk”.
Het wordt een gezellige club, de European Alliance for Freedom (EAF), zoals de nieuwe fractie van de PVV en het Front National moet gaan heten. Wat velen niet hadden verwacht lijkt toch te gebeuren: er lijken partijen uit zeven landen bereid deel te nemen waarmee de fractie ook daadwerkelijk gevormd kan worden. Hier gaan vader Le Pen en Geert Wilders samen in zitten. Elke omstreden uitspraak van vader Le Pen zal voortaan de Nederlandse media halen en Wilders zal erop moeten reageren.
Hoe lang zal dat goed gaan? In de afgelopen periodes waren er in het Europees Parlement steeds verschillende fracties van eurosceptici die steeds weer uit elkaar vielen en weer hergroepeerden (voorbeeld). Elke periode was er weer een andere samenwerking. Wilders en Le Pen kunnen wel zeggen dat ze een historisch verbond hebben gesloten, maar het zou vooral historisch zijn als het verbond standhoudt.
De verdeeldheid binnen het eurosceptische kamp in het Europees Parlement was al zichtbaar voordat de EAF was gevormd. De Britse UKIP was de laatste vijf jaar heer en meester met haar fractie Europa van Vrijheid en Democratie (EVD), maar wil niet met de PVV samenwerken. Niet alleen EAF maar ook de UKIP heeft nu veel moeite aan de benodigde zeven landen te komen. In Nederland gokte UKIP fout: ze sloot een verbond met de nieuwe partij Artikel 50, maar die werd niet gekozen.
Maar hoe principieel is de UKIP eigenlijk? Nu de EAF van Wilders en Le Pen is aangekondigd, nemen critici de EAF-partijen de maat. Het is ook niet moeilijk om kritiek te hebben. Maar de Lega Nord zat tot deze verkiezingen gewoon bij de EVD-fractie van de UKIP en nu dus bij Wilders. Tot dusver was er kennelijk geen probleem. Maar als Lega Nord nu fout is, was ze dat al veel langer.
Maar het wordt nog ingewikkelder. De Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) bestaat vooral uit de Britse conservatieven en bevat ook de Nederlandse ChristenUnie, vanaf nu in combinatie met de SGP, die voorheen bij EVD was aangesloten. De ECR-fractie zal in de nieuwe periode de Deense Volkspartij gaan bevatten die vroeger eveneens bij EVD zat. Een van die Europarlementariërs is Morten Messerschmidt, over wiens racisme evenveel twijfel bestaat als over vader Le Pen’s antisemitisme. Een andere nieuwe ECR-delegatie komt ook van EVD: de partij die bekend werd als de Ware Finnen, die eerder ook meer in de Wilders-hoek werd gedrukt dan in die van de ChristenUnie.
Een leek zou denken dat de PVV prima kan samenwerken met de Deense Volkspartij. Er waren in het verleden ook allerlei contacten. Ook de UKIP zou prima in dit lijstje passen. Toch zitten zij straks waarschijnlijk allemaal in een andere fractie en kan elk van die fracties het verwijt van racisme of vreemdelingenhaat krijgen omdat een of meer huidige of voormalige leden besmet is met verwijten van racisme, xenofobie of antisemitisme.
Kan EAF van Wilders en Le Pen een succes worden? Om de fractie niet uit elkaar te laten vallen kan er geen sprake zijn van een gezamenlijk programma en fractiediscipline. Elke nationale delegatie moet andere standpunten kunnen innemen dan de collega-delegaties. Bij de EVD was dat al zo. Dit verkleint de invloed van een eurosceptische fractie, maar de kans op grote successen was sowieso nihil omdat het Europees Parlement een eurofiele meerderheid heeft.
De grote vraag blijft: als in EAF toch geen fractiediscipline heerst, waarom kunnen dan niet al die eurosceptici bij elkaar gaan zitten? Echt principieel zijn ze geen van allen.
Chris Aalberts is auteur van: Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen?
