Oud-minister Pieter Winsemius is geen familie van de zeventiende-eeuwse geschiedschrijver Pierius Winsemius, de auteur van de Chronique ofte historische geschiedenisse van Vrieslant. In het boek Het koningsvaandel brengt Pieter Winsemius de oude kroniek van zijn geadopteerde voorvader tot leven. Centraal staat het koningsvaandel van de eerste (mythische) koning van Friesland, Friso, wiens afbeelding op de omslag van het boek prijkt. Het vaandel staat symbool voor de Friese vrijheid. Waar Holland, Brabant, Gelderland, Utrecht en andere gewesten in de middeleeuwen werden geregeerd door een graaf, hertog of bisschop, daar waren de Friezen vrij.
Pieter Winsemius vertelt op een humoristische manier over de geschiedenis van Friesland, waar feit en fictie door elkaar lopen. Met beroemde figuren uit de Friese geschiedenis, naast de mythische koning Friso zijn dat koning Radboud en uiteraard de beruchte piraat Grutte Pier, knoopt hij zelfs een gesprekje aan. Pieter Winsemius wordt in zijn ontdekkingstocht bijgestaan door zijn zesjarige kleindochter, die allemaal nieuwsgierige vragen stelt waardoor het verhaal leuk en luchtig blijft.
Voor mensen die, net als ik, geen Friese roots hebben (ik ben een rasechte Groninger), is Het koningsvaandel soms nogal moeilijk om door te komen. Afgezien van Radboud, Grutte Pier (die ik vooral ken uit de geweldige televisieserie Floris), Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Pieter Jelles Troelstra ken ik namelijk geen beroemde Friezen, en de laatste twee komen in het boek trouwens niet voor omdat Het koningsvaandel de Friese geschiedenis tot het begin van de zeventiende eeuw behandelt. Het feit dat Winsemius’ boek vol fictie staat helpt ook niet voor een beter begrip van de Friese geschiedenis.
Voor echte Friezen, zij die accentloos de zin ‘Bûter, brea en griene tsiis, hwa dat net sizze kin is gjin oprjuchte Fries’ kunnen zeggen, is Het koningsvaandel echter een feest der herkenning. Ik heb het boek aan mijn schoonvader cadeau gedaan en hij heeft mij daarom niet overboord gesmeten in het IJsselmeer, toen ik een jammerlijke poging waagde de beruchte zin uit te spreken.
N.a.v.: Pieter Winsemius, Het koningsvaandel. Reis door het verleden van Friesland (Amsterdam, uitgeverij Balans 2014). ISBN 9789460037481. 368 pagina’s. €19,95.
