Op dit moment schrijf ik een boek over vijfentwintig jaar Dwaze Vaders. Nee, niet over de vader die ooit als Zorro verkleed bovenop paleis Soestdijk klom om aandacht te vragen voor het lot van vaders, die na een scheiding hun kinderen niet meer zien. En ik heb het ook niet over Batman en Robin, in Engeland ooit actief. Zij hielden vijf uur lang de voorkant van Buckingham Palace bezet, net zoals een Spiderman in een hijskraan bij de Tower Bridge. Schreeuwend om aandacht, een act uit pure wanhoop die zoals we weten, zelfs tot het vermoorden van kinderen en tenslotte tot de zelfmoord van een vader kan leiden. Denk aan de noodlottige afloop van het drama met de jongetjes Ruben (9) en Julian (7) uit Zeist, dood gevonden in een afwateringsbuis in een sloot. Omgebracht door vader Jeroen Denis, nadat hij hoorde dat de Raad voor de Kinderbescherming van plan was om de kinderen onder toezicht te stellen van Jeugdzorg.
Ik heb het over ‘gewone’ vaders. In je vriendenkring, binnen je familie, die misschien wel naast je woont of die je kent uit de kroeg. Mannen die retetrots waren op hun kinderen, en daar ook veel, soms teveel, over praatten en ongevraagd met fotootjes van hun kroost wapperden. Mannen die thuis ook de handen uit de mouwen staken, kookten, de kinderen in bad deden en uit wandelen gingen op zondagmiddag.
Mannen die je ineens als aangeschoten wild tegen het lijf loopt. Verbitterd, gekwetst en verstoken van energie en vooral humor, tot vóór hun scheiding de brandstof voor het leven. Allemaal verdampt, door de terreur van een vechtscheiding, waarin vooral de vrouwen tot het uiterste gaan.
Geplet tussen al dat voetbal durfde de redactie van Hollandse Zaken dit actuele en zware onderwerp in een verkorte uitzending toch aan de man en de vrouw te brengen. Ik schreef het al eerder, de programmering op TV is volledig aangepast aan het voetbal, dus een harde dobber voor de makers, die zich wél bij hun leest houden, namelijk inhoudelijke televisie maken.
In de studio een rechter, een medewerkster van Jeugdzorg, van een omgangshuis en een zogenaamde mediator. Een omgangshuis is een neutrale plek waar een gescheiden ouder zijn of haar kind kan ontmoeten. Een begeleider kijkt toe hoe dat proces verloopt, vergelijk het met een opzichter in de dierentuin. U begrijpt dat als je daar je zoon of dochter moet ontmoeten er sprak is van ware oorlogvoering tussen man en vrouw. Volwassen mensen, die oorspronkelijk uit liefde kinderen hebben verwekt en na een aantal jaren als in een loopgravenoorlog tegenover elkaar komen te staan.
Tijdens de research van mijn boek heb ik maar één cruciale vraag. Wat is de aanleiding voor dit barbaarse gedrag over de hoofden van de kinderen heen, waar je niet alleen ooit voor gekozen hebt, maar ook voor moet blijven zorgen, de rest van je leven. Hoe kan een ogenschijnlijk ‘normaal’ mens veranderen in een haatmachine, manipulant, intrigant of keiharde leugenaar?
Vrouwen die doodleuk beweren dat hun ex de kinderen misbruikt (valse incest), haar hebben bedreigd en mishandeld en haar volledig aan haar lot hebben over gelaten. Dit lijstje rouleert regelmatig in de rechtszaal volgens kinderrechter Cees van Leuven, en door mijn eigen research voor het boek weet ik nu zelf ook dat dat wangedrag voor zowel laag- als hoogopgeleide ouders geldt. Voordat u denkt dat deze wapens louter in tokkiekringen worden gehanteerd.
Wat kun je doen als hulpverlener bij vechtscheidingen, was de hamvraag woensdagavond. Vooral als je te maken hebt met zelfs vijandige vooroordelen, zoals Jeugdzorg. Het beeld: onbekwame, te jonge medewerkers die altijd partij kiezen en voor meedogenloze uithuisplaatsingen zorgen. Presentator Cees Grimbergen liet een filmpje zien van een compleet doorgedraaide moeder, bij wie de politie haar kind weghaalt. Moeder plaatste het filmpje op Youtube, volgens de aanwezigen in de studio een eigentijds middel en wapen, dat het vuur onder een vechtscheiding nog meer aanwakkert. En belangrijker én zorgelijker nog, het kind grote schade toebrengt.
Het minst overtuigend was de mediator. In mijn eigen omgeving hoor ik vaak dat die gesprekken een wassen neus zijn. De vrouwen stellen zich tijdens de sessies kwasi productief en coöperatief op, om na de bijeenkomsten de deur gewoon weer op slot te doen. Kinderen niet meer laten bellen met papa, hem niet toelaten op hun verjaardagen, bezoekregeling frustreren en traineren en zelfs in het geniep verhuizen, zonder iets te melden. Vader stap voor stap isoleren van zijn eigen kinderen.
Vrouwen die zich niet aan de afspraken houden moeten volgens de Dwaze Vaders strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. In Engeland en Frankrijk gebeurt dit al en blijkt als afschrikmiddel goed te werken. Het is in en in triest dat het zover moet komen om vooral moeders te dwingen de vaders te betrekken bij de opvoeding na de echtscheiding. Desondanks een probaat paardenmiddel, zo wijst de praktijk uit.
In tegenstelling tot het polderen en mediation, zoals bij ons, die er blijkbaar voor zorgen dat de vechtscheidingen toenemen, waardoor vooral de man de regie over zijn kinderen voorgoed verliest.
