Iedereen haat hem, maar waarom? Jean Claude Juncker is de trekpop van het Europarlement en de Europese leiders. Een slap nietsfiguur. Precies, wat we nodig hebben. Zeven redenen waarom Juncker de beste kandidaat is om voorzitter van de Eurocommissie te worden. Update 16.42 – De EU-landen hebben hem voorgedragen voor de topbaan in Brussel. Dat maakte EU-president Herman Van Rompuy vrijdag bekend via Twitter op een Europese top in Brussel.
Decision made. The European Council proposes Jean-Claude Juncker as the next President of the European Commission #EUCO
— Herman Van Rompuy (@euHvR) June 27, 2014
Laten we met zijn beste karaktereigenschap beginnen. Jean Claude Juncker heeft humor. Politici met zelfrelativering zijn over het algemeen minder gevaarlijk dan types die met gespannen bovenlippen verdwaasd naar een stip aan de horizon wijzen.
Toen hem recent werd gevraagd naar de status van zijn werkzame bestaan reageerde de oud-premier van Luxemburg met een geestige variant op de term in-between-jobs: ’I am a transgender person, in the political sense.’
Hij spot met zijn imago van digibeet om technologie te promoten. Tijdens de Europese verkiezingscampagne maakte hij een geestig en zeer goed bekeken filmpje om zijn voorliefde voor computers te etaleren door met een ganzenveer een document voor de digitale revolutie te promoten. Politici die zichzelf te serieus nemen zijn doodeng.
Hij is geboren ruim na de Tweede Wereldoorlog, maar weet dat er in het gebied waar hij werd geboren, in het Luxemburgse Rédange-sur-Attert, nog steeds het lood in de grond zit van de Europese veldslagen. Tijdens zijn Euro-campagne zag Juncker parallellen tussen 1914 en 2014. ’Ik vind het frappant hoezeer de verhoudingen op elkaar lijken’, sprak hij. Juncker schrok van de extreem linkse en – rechtse verkiezingsretoriek in Griekenland en Italië tijdens de recente Eurocampagne. ‘Daar kwamen ressentimenten naar boven waarvan men dacht dat zij definitief verleden tijd zouden zijn.’ Dat was verkiezingsretoriek vol bangmakerij, maar had natuurlijk wel enige grond. Oorlog wordt niet langer gevoerd met tanks en kanonnen, maar met het schuiven van miljarden. Dat ziet Juncker goed. Money talks, bullshit walks. Wie dat vergeet, vergeet op den duur ook waarom in Ieper elke dag een mars wordt gehouden.
Jean Claude Juncker trad af na een schandaal over illegale afluisterpraktijken van de Luxemburgse geheime dienst (die bestaat echt!). Twee zaken vielen op aan deze affaire. Ten eerste: Juncker is een van de weinige politici die wel consequenties verbindt aan het onwettig aftappen van de bevolking. Twee, en dat was het meest hilarische aan deze affaire: hij was zelf een van de slachtoffers.
Jean Claude Juncker is op lifestyle-gebied een eeuwige student. Hij rookt graag een peuk en drinkt graag een neut. Juncker had de gewoonte de rookmelder in de Brusselse vergaderzaal uit te schakelen en liet zich tijdens lange werklunches en diners gretig vollopen met glazen bier, wijn en cognac. Ja, und? Winston Churchill lurkte de ganse dag aan een sigaar en liet zich in de ochtend graag een Johnny Walker inschenken om de scherpe randjes van de dag weg te drinken. De Europese topman was domweg te openlijk in zijn voorliefde voor tabak en alcoholica.
Toen hij werd opgevolgd door Jeroen Dijsselbloem in de functie van Eurogroep-baas was deze gechoqueerd over de Bourgondische manier waarop zijn voorganger vergaderingen voorzat. Jeroentje heeft zelf meer een Karnemelk-mentaliteit.
Dijsselbloem zette eigenhandig een streep door de doorrookte drankgelagen en even later ook eentje door zijn carrière door zijn voorganger op televisie weg te zetten als een schoorsteenrokende alcoholist. Rutte probeert zijn minister van Financiën te redden door lieve woorden te spreken over Juncker (’Ik ben op die man gesteld’). Hopelijk is Juncker minder rancuneus dan de meeste politici en mag ‘onze’ Jeroen zijn baantje houden.
De waarheid is vloeibaar. Niets is waar en zelfs dat niet. Jean Claude Juncker is een katholiek die toegeeft op gezette tijden even strategisch te liegen. Daar mag je niet voor uit komen in Calvinistisch Nederland, maar op deze wijze krijg je wel je zin natuurlijk. Op een congres over de Eurocrisis zei Juncker al eens letterlijk: ’Ik ben een christen-democraat, een katholiek, maar als het belangrijk wordt, lieg ik.’ Juncker vond een ‘leugentje om de euro’s bestwil’, zoals Volkskrant-correspondent Marc Peeperkorn uit zijn mond optekende, soms noodzakelijk om een groter belang te dienen. ‘Ik accepteer dat ik word weggezet als onvoldoende democratisch. Het monetair beleid van de EU is belangrijker voor mij.’ Heeft-ie natuurlijk gelijk in. Als je al je informatie met de financiële markt deelt, verlies je altijd. Juncker weet dat kennis macht is en dat voorkennis het middel is om de boel bij elkaar te houden.
Advocaten zijn over het algemeen vreselijke mensen. Juristen houden zich het liefst bezig met reconstructies van het verleden en zoeken in processen vaak naar een juridische terzijde van een terzijde om een ander dwars te zitten. Zelden praten juristen over de hoofdzaak. Juncker is gelukkig een old skool raadsman. Een man die snapt dat er verschil is de letter en de geest van de wet. Het gaat veel te ver om hem te vergelijken met grote denkers als Alexander Hamilton, De Toqueville of Thomas Cromwell, maar hij verdient zeker credits voor zijn wandelgangwerk in Europa. Vanaf 1995 was hij betrokken bij alle revolutionaire Euro-besluiten.
Tegenstanders zien dat juist als een aanbeveling om hem af te serveren, maar die tegenstanders behoren sinds gisteren tot een hele kleine minderheid. Alleen Engeland, een natie zonder geschreven grondwet trouwens, en een Hongaars heethoofd zijn nog tegen. Wie nuchter kijkt, kan niet anders constateren dan dat het Europarlement – alle zwartkijkers die niet stemden mogen even zwijgen nu – uiteindelijk medebeslist wie de voorzitter wordt van een praatclub waar normaal gesproken alleen staatshoofden hun zege over mogen uitstorten. Het glas blijkt sinds vandaag halfvol en dat heeft Juncker goed ingeschat. Op de avond dat de Christen-Democraten de euro-verkiezingen wonnen, stuurde Jean Claude al een waarschuwende tweet vol branie naar de regeringsleiders: ‘Ik ga niet op mijn knieën voor welke leider dan ook. Ik won de verkiezingen.’
Als Jean Claude Juncker was geboren in Frankrijk was hij nooit verkozen tot voorzitter van de Europese Commissie. Veel te bedreigend. Hij is het compromis van het compromis van het compromis. Hij komt uit het kleinste landje van Europa en kan geen schade doen bij de grote jongens. Luxemburgers zijn de ideale net-niks-figuren. Eerder waren Jacques Santer en Gaston Thorn, twee andere Luxemburgse ex-premier met een juridische achtergrond al eens de baas. Juncker past precies in het risicoprofiel. Ja, het ri-si-co pro-fiel. Het hedendaagse Europa draait niet om vooruitgang, maar om het beperken van schade. Juncker is de ultieme brandweerman van de EU (Oeps, gezien zijn brandmelder-affaire misschien niet de beste vergelijking, maar u begrijpt het wel, hè).
Jean Claude Juncker is lid van de Christen-Democratische Partij in Luxemburg, maar in zijn functie als premier hechtte hij niet erg veel waarde aan dit lidmaatschap. Toen in 2008 een meerderheid van het Luxemburgse parlement voor legalisering van euthanasie stemde trad hij niet af, maar voerde hij de volkswil loyaal uit. Zijn partij maakte nog wel amok, maar het gesputter uit de achterban negeerde hij als bromvlieg in een kamer. Zo hoort dat ook. De regering regeert, het parlement bepaalt. Toen de vrome groothertog van het ministaatje vervolgens weigerde zijn handtekening te zetten onder het wetsvoorstel, paste de geslepen jurist een paar alinea’s in de grondwet aan waardoor de monarch blij was én het ook niet langer strafbaar is om waardig te sterven. Die man is, kortom, de perfect fit voor deze k-klus. Als het Europese parlement hem lekker aanlijnt en de regeringsleiders hem temmen, gaan we uiteindelijk totaal geen last hebben van deze lachebek met zijn peuk en zijn biertje.
