Begin jaren negentig moest je recensies en informatie over nieuwe albums nog opzoeken in tijdschriften. Een recente vinylreissue van Guru’s Jazzmatazz Volume 1 is een meer dan goede reden om nog eens terug te blikken op dit album, dat oorspronkelijk in 1993 uitkwam. Een Nederlandstalige bespreking zul je er niet over vinden op internet. Terugblikken is niet eens nodig. De ‘experimental fusion of hiphop and jazz’ is nog altijd een actueel en urgent klinkend meesterwerkje. Gelaagder en organischer dan het verbaal straatvechten van de gangsta rap, kladde rapper Guru muzikaal graffiti op de muren van de hiphop.
Jazzmatazz was de opmaat van een project waarvan met name Volume 1 invloedrijk zou worden en hiphopfans voor het eerst liet kennismaken met jazz. De muziek kwam niet van samples uit andermans platen, maar werd gespeeld door muzikanten van vlees en bloed. En niet de minsten. O.a. jazz- en funkveteranen Donald Byrd en Roy Ayers waren van de partij. Ondanks hun status legden ze zich gedwee neer bij een rol als gastmuzikant.
Toen Guru als Keith Edward Elam in New York woonde gaf hij zijn ogen goed de kost. Jazzmatazz bevat zijn verwondering over wat hij zag en meemaakte in zijn habitat Brooklyn. Hoe hij die stad beleefde viel al te horen in The Planet van Gang Starr, het hiphopduo dat hij in de jaren tachtig formeerde. Guru is een rapper zonder ‘bitches’ binnen handbereik die de afmeting van zijn lul bewonderen. Ook de gouden ketting om de hals ontbreekt. Guru is chroniqueur van de zelfkant. Gortdroog en sarcastisch rapt hij de problemen en criminaliteit van het stadsdeel aanelkaar, terwijl de muziek deinend en opvallend melodieus het decor vult.
Ritje met de New Yorkse metro? “Don’t smile at anyone cause people out there they like to travel with handguns”. Schietincident om de hoek? “He fired, they fired, all at the same time. Now there’s a funeral on Wednesday, a quarter to nine”. Als observator van zijn persoonlijk getto gebruikt hij doeltreffend hiphop ‘slang’ waarvan sommige woorden een zin mogen beëindigen puur en alleen om hun fonetische kracht. Jazzmatazz Volume 1 is weer te beluisteren op de plek waar het album thuishoort, op de draaitafel, verpakt in een ode aan de Blue Note-albumhoezen. Guru overleed in april 2010 aan kanker, maar hij was wel de man “who put the jazz in the hiphop funk”.
