Leek het bijna een politiek correcte zomer te worden, kwam ‘s werelds grootste boeman Israël weer eens om de hoek kijken. Dat was maar goed ook. Na Zwarte Piet en de losgeslagen Syriëgangers was het land danig zoekende naar een nieuwe hetze om hysterisch over te worden. Nou, dat is gelukt.
‘Terwijl Fatima Elatik (PvdA) fanatiek meedemonstreerde tegen de Jiddische duivels deed de NOS een dappere poging de ingezette nazisymboliek buiten de deur te houden’
Intussen regent het raketten op Israëlische steden en verandert Gaza langzaam in een parkeerterrein. Drie Israëlische tieners, één – kennelijk levend – verbrandde Palestijnse, en dat laat de doden in de Gazastrook zelf nog buiten beschouwing. Geen wonder dat de Nederlander in het geweer komt.
Terwijl Fatima Elatik (PvdA) fanatiek meedemonstreerde tegen de Jiddische duivels deed de NOS een dappere poging de ingezette nazisymboliek buiten de deur te houden. Stel je voor dat de onbedachtzame burger zo maar tijdens het nuttigen van zijn sudderlapje geconfronteerd wordt met onwelgevallige denkbeelden en afbeeldingen uit vervlogen tijden: dat moeten we niet hebben natuurlijk.
‘Geen probleem te groot of een Nederlandse mastodont ziet zijn kans schoon zichzelf weer eens in de kijker te spelen’
Ondertussen wijzigden de acolieten van Buitenlandse Zaken in allerijl hun reisadvies en voegden een heus kleurcodesysteem toe voor diegenen die nog steeds – alle klassieke waarschuwingen over kindetende joden ten spijt – het land van melk en honing willen bezoeken.
Vanzelfsprekend mengen ‘s lands Wijze Mannen zich in dit conflict. Geen probleem te groot of een Nederlandse mastodont ziet zijn kans schoon zichzelf weer eens in de kijker te spelen. Willem Aantjes twitterde dat iedere mening die voorbij gaat aan de situatie rond het stichten van de staat Israël gebaseerd is op vooringenomenheid.
Dappere poging tot vergezicht, maar niet toereikend. ‘Het probleem’ begon immers niet toen Ben Goerion en de zijnen het beloofde land proclameerden. Wellicht bedoelde Aantjes het niet zo, maar een gebrek aan historische context is niet altijd een probleem: soms vertroebelt het verleden de blik op het heden dermate dat toenadering onmogelijk wordt. Vraag de moeders van Srebrenica maar eens naar de geschiedenis van hun regio, wat dat betreft. Ontelbare bloedvetes. Er zijn geen tranen tegen opgewassen, en ook geen geschiedenislessen trouwens.
‘Dries van Agt, het politiek equivalent van Freek de Jonge, schreef een open brief aan minister-president Rutte, als voormalig ambtsdrager’
Aan de andere kant, een focus op het heden is eveneens niet heilig. Dries van Agt, het politiek equivalent van Freek de Jonge, schreef een open brief aan minister-president Rutte, als voormalig ambtsdrager. Dat is tamelijk ongebruikelijk: over het algemeen begrijpen voormalige premiers dat het voor hun opvolgers al moeilijk genoeg is zonder de kritiek van personen die in dezelfde schoenen hebben gestaan. Daarom laten Amerikaanse presidenten – die titel blijft ook na het aftreden – zich zelden in het openbaar uit over de huidige bewoner van the west wing.
Er moet dan dus wel iets héél ernstigs aan de hand zijn wil een Van Agt daar van af wijken. Gelukkig erkent hij dat zelf ook, om vervolgens Rutte op naïeve wijze de les te lezen. Natuurlijk weet de premier wel dat de situatie in Gaza qua mensenrechten te schrijnend voor woorden is, en natuurlijk weet hij ook wel dat ‘precisiebombardementen’ in Gaza niet kunnen voorkomen dat er tientallen, zo niet honderden, onschuldige slachtoffers vallen.
Dat neemt echter niet weg dat het dan zijn taak is zich op te werpen als hoeder der Palestijnse kwestie, om daarmee Nederland in een internationaal politiek isolement te plaatsen. Let wel: wat er gebeurt in Gaza is, nogmaals, te schrijnend voor woorden. Het wil echter niet zeggen dat de schuld daarvoor volledig bij Israël ligt en dat Rutte daarom “vonken van verontwaardiging over Israëls schendingen” moet tonen.
Nederland heeft lange tijd de neiging gehad als internationaal gidsland op te treden, om via diplomatie en desnoods interventie als nietig landje bij te dragen aan een betere wereld. Daar zat een groot stuk eigenbelang in. Twee wereldoorlogen leerden ons dat als kleine natie een stabiele omgeving best belangrijk is, ook als conflicten niet direct de Nederlandse grens naderden. Srebrenica was wat dat betreft een hele bittere pil.
Het is daarom alleen maar toe te juichen dat voormalig Dutchbatters naar aanleiding van de recente gerechtelijke uitspraak zelf uit willen gaan zoeken wie verantwoordelijk was voor dat echec. Wat de uitkomst van die zoektocht ook moge zijn, één ding staat vast: wil je je mengen in een conflict in den vreemde dan moet je dondersgoed weten waar je aan begint.
Stel dat Rutte morgen inderdaad premier Netanyahu belt om hem te vertellen dat het maar eens afgelopen moet zijn met de militaire operaties in de Gazastrook, wat dan? Hoe gaat dat in vredesnaam een positief effect hebben op deze situatie? Het zal misschien de furie van Van Agt en Elitak enigszins temperen, in de praktijk verandert er helemaal niets. Loze symboolpolitiek dus, en mogelijk nog schadelijk ook. Nadat de drie vermiste Israëlische tieners vermoord bleken – dezelfde drie die van Agt voor het gemak even buiten zijn brief laat – bleef een reactie uit Jeruzalem enige tijd uit, naar verluid omdat het kabinet het niet eens kon worden over represailles.
Nu blijkt onderminister van defensie Danny Danon, een onvervalste hardliner, de laan uit gestuurd omdat hij zich niet kon verenigen met het ‘softe’ beleid van Netanyahu. Dat is een krachtig signaal naar de overige haviken: uiteindelijk is er maar één de baas, en dat is de premier. Het is tevens een teken dat wat Gideon Levy hier beweert wat al te kort – bijna griezelig kort – door de bocht is.
Het ondergraven van de positie van Netanyahu door kritiek vanuit Nederland – of eender welk land – maakt hem politiek zwakker en derhalve minder weerbaar tegen diegenen die inderdaad alleen maar Arabieren willen doden. Dat kan ook niet de bedoeling van Van Agt zijn. Netanyahu mag dan bloed aan zijn handen hebben, een ongeremde Lieberman als alternatief is een nog groter probleem.
Het wil echter niet zeggen dat Rutte dan maar niets moet doen. Van Agt merkt enigszins terecht op dat de premier publiekelijk immer de kant van Israël kiest. Dat hoeft hij niet te doen – tussen kritiek uiten op het beleid van Jeruzalem en het toejuichen zit een groot grijs gebied.
Misschien moet dat eens verkend worden, al is het alleen maar om voorbij te gaan aan de hysterie in ons prachtige maar o zo doorgedraaide land. Terughoudendheid is niet hetzelfde als instemmen; soms is zwijgen beter.
Tenzij je Wim van de Camp heet, maar dan ben je ook gewoon een idioot.
