“Hoeveel ISIS-vlaggen waren er dit keer te zien? En Jihad-vlaggen? Waren er antisemitische leuzen te horen?” Dit zijn de standaardvragen na afloop van Gaza-demonstraties, die in korte tijd een slechte naam kregen vanwege openlijk antisemitisme, openlijke steun aan terroristische organisaties en het intimideren van journalisten. Is er al iets veranderd? Zondag was wederom een Gaza-demonstratie op het Museumplein. Het heeft veel gedoe en commotie gekost, maar langzaam lijken deze demonstraties te veranderen. Het plein stond vol met Palestijnse vlaggen. Nergens hakenkruizen zoals die eerder te zien waren. Jihad- en Kalifaatvlaggen waren uitzonderlijk. Geen antisemitische leuzen.
Op het podium hoorden we allerlei oproepen die onlangs nog ondenkbaar waren: dat er voor antisemitisme geen plaats is, dat iedereen de verantwoordelijkheid heeft ongewenste uitingen tegen te gaan, dat ISIS slecht is en dat je respect moet hebben voor de homo’s van de Gay Pride. Steeds applaus.
Waar komt deze ommekeer vandaan? Zijn de demonstranten in korte tijd massaal van mening veranderd? Is de samenstelling veranderd en zijn extreme stemmen thuisgebleven? Of hebben de Gaza-demonstranten precies dezelfde overtuigingen als voorheen, maar zijn ze nu zo slim om die niet te uiten?
Antisemitisme is hier altijd dichtbij. Aan het begin van de demonstratie vraag ik wat omstanders welke politieke oplossing ze voor het Gaza-conflict zien. Een blanke, bejaarde man neemt, gehuld in een Palestijnse vlag, het woord en komt met de ene na de andere sneer naar Joden, die de oorzaak van alle problemen in de regio zouden zijn. De vijftien omstanders spreken hem niet tegen.
Als we foto’s van de demonstratie bekijken, zien we allerlei min of meer ongewenste zaken. Een Israëlische vlag met bloedvlekken, een man die ‘Leve Hamas’ op zijn Palestijnse vlag heeft gekalkt en meerdere Jihad-vlaggen. En natuurlijk een bord waarin de NOS de schuld krijgt van de slechte beeldvorming.
De houdingen van de demonstranten zijn niet in een paar dagen veranderd want dat gaat nooit zo snel. Er is op deze plek wel een nieuwe norm: antisemitisme kan niet. Vanzelfsprekend is dat een vrijblijvende kreet als een deel van de aanwezigen nog steeds antisemitisch denkt. Maar feit is dat zij met een nieuwe norm worden geconfronteerd en daaraan zullen moeten wennen.
Hoe zit dat bij de andere bezwaren? De demonstranten zijn voor het stoppen van de oorlog in Gaza. Er zijn allerlei praatjes waarom de Palestijnen slachtoffers zijn, maar nergens volgt een diepere analyse. De Palestijnen en Hamas zijn hier hetzelfde en dat is eigenlijk veel ernstiger dan de enkeling die met een verkeerde vlag loopt.
En de persvrijheid? Elke vraag waarin kritiek doorklinkt over de inbreng van de Palestijnen wordt hier met wantrouwen ontvangen. Sommigen maken een normaal gesprek onmogelijk door er simpelweg doorheen te schreeuwen. Kritische journalisten worden even door de organisatie op de foto gezet. De NOS krijgt het wederom te verduren. Tja.
De demonstranten hebben een enorme hekel aan de media, want die lieten zien dat sommige Gaza-demonstranten onfrisse ideeën hebben. Sindsdien wordt alleen de aankondiging dat je ‘een stuk schrijft’ al met wantrouwen begroet. Want de media zijn niet objectief over het Gaza-conflict en negeren de Palestijnse zaak, zo is hier de heersende mening.
Waar dat precies uit blijkt, is een raadsel. Er is dagelijks nieuws over de doden in Gaza, Henrik-Willem Hofs van de NOS ondervraagt allerlei demonstranten en Jeroen Wetzels van RTL Nieuws interviewt een linkse actievoerder. Wat er precies partijdig aan het nieuws is, blijft een groot mysterie. Het is de collectieve schaamte voor de zwarte kant van de Gaza-demonstraties die de woede over de media voedt.
Voor burgemeester Eberhard van der Laan geldt hetzelfde: hij wees op de zwarte kant van deze demonstraties met zijn aankondiging antisemitisme niet te accepteren en desnoods in te grijpen. De afwezige Van der Laan krijgt op het podium naar zijn hoofd geslingerd dat hij zich nog nooit om de gedode kinderen in Gaza heeft bekommerd, maar tegelijk voldoen de organisatoren – zo goed en zo kwaad als het gaat – aan zijn eisen.
En zo zien we dus hoe dat werkt. Onwenselijke opvattingen van demonstranten zullen niet van de ene op de andere dag verdwijnen, maar demonstranten kunnen wel door schade en schande leren wat breed geaccepteerd wordt en wat niet. Antisemitisme is ongetwijfeld nog aanwezig, maar een nieuwe norm openbaart zich zolang de media over antisemitisme blijven schrijven en de burgemeester zegt het niet te accepteren. Die norm was hier zonder de media en zonder Eberhard van der Laan nooit zo snel en succesvol geïntroduceerd.
Waarom is daar onder de demonstranten zo weinig waardering voor, vraag je je af.
