De Franse filosoof en socioloog Jacques Ellul, schreef meer dan 50 jaar geleden in zijn boek Propagandes: “Alleen al door de aard ervan is propaganda een project van verdraaien van de betekenis van gebeurtenissen en van insinueren van valse bedoelingen… De propagandist zal de vijand niet zomaar beschuldigen van een wandaad, hij zal hem beschuldigen van hetgeen wat hij zelf nastreeft en van de misdaad die hij zelf op het punt staat te plegen. Hij die een oorlog wil uitlokken verkondigt niet alleen zijn eigen vreedzame bedoelingen maar beschuldigt ook de andere partij van provocatie.”
In het kader van alle pijn en lijden in Palestina en Israël is hij zeker disproportioneel. Maar een karikaturale titel geeft beter weer hoe karikaturaal de media ons het nieuws soms voorschotelen.
De huidige slachtpartijen in Gaza zijn begonnen met de manipulatie van een ontvoering van drie Israëlische tieners. Benjamin Netanyahu meldde haast onmiddellijk dat hij keihard bewijs had van Hamas’, betrokkenheid bij de ontvoering. Hamas, zei hij, zou daar een ‘hoge prijs’ voor betalen. In de ‘zoektocht’ naar de drie ontvoerden werden honderden Palestijnen, militanten en gewone burgers, gearresteerd en gevangen gezet en vielen er 17 doden.
Uit reactie daarop begon Hamas met zijn raketbeschietingen. Waarop de nieuwe tegenreactie van Israël eruit bestond de aanval op Gaza te openen. Vandaag zijn daar al meer dan 1800 doden bij gevallen, de meerderheid ervan vrouwen en kinderen.
Nadat de jongeren dood werden teruggevonden is het stil geworden rond de ontvoering. Netanyahu heeft zijn ‘staalharde’ bewijzen nooit geleverd. Jon Donnison, BBC-correspondent in Gaza twitterde op 25 juli dat hij van de Israëlisch politie had vernomen dat Hamas geen betrokken partij was. De ‘scoop’ van haar correspondent werd door de BBC niet opgepikt. Pas dagen later sijpelde het nieuws door in de media. Bij wijze van spreken in kleine letters, links onderaan op pagina 11.
Drie dagen geleden werd volgens het Israëlische leger een soldaat ‘ontvoerd’ door ‘terroristen’ die uit de ‘terreurtunnels’ opdoken als duivels uit een wijwatervat. ‘Ontvoerd’, net alsof het een onschuldige toerist betrof die door brutale criminelen aangepakt was. Terwijl het in werkelijkheid om een soldaat op missie ging die (krijgs)gevangen was genomen. Maar de propaganda werkte weer want nagenoeg alle media namen de ‘ontvoering’ over. Het incident overschaduwde in de pers alle andere gebeurtenissen in Gaza waarbij weer maar eens tientallen doden en ontelbare gewonden waren gevallen.
Vanuit Westers standpunt gezien was het gevangen nemen van een soldaat belangrijker dan welke slachtpartij van Palestijnse burgers ook die de dagen ervoor hadden plaatsgevonden. Een Israëlische soldaat die een enkel verstuikt maakt kans om uitgebreider aan bod te komen in de partijdige Westerse pers dan welk lijden ook van een Palestijn.
Hamas ontkende de gevangenneming/’ontvoering’. Bovendien beweerde Hamas dat de soldaat gedood was door het Israëlische leger zelf. Uiteraard geloofde niemand Hamas en Rafah, in het zuiden van de Gaza-strip, wordt als represaille onder vuur genomen door kanonnen, tanks en vliegtuigen met tientallen nieuwe doden tot gevolg. Zaterdagavond dan liet het Israëlische leger weten dat de soldaat dan toch niet ontvoerd is maar dood.
Twee incidenten, twee keer wordt door Israël bewust een ‘ontvoering door Hamas’ als nieuws opgezet en twee keer werd de zaak opgepikt en kritiekloos versterkt door de pers.
Er zijn weinig journalisten die vanuit Gaza verslag brengen, weinig verslaggevers die persoonlijk ervaren wat daar aan de hand is. Ze rapporteren vanuit Israël en zijn afhankelijk van ‘bronnen’. Ze sprokkelen hun nieuws vanuit alle mogelijke hoeken. In Israël zijn al die mogelijke hoeken voornamelijk het leger en de regering. En beide instellingen hebben een decennialange ervaring in omgang en manipulatie van de media en dus ook van de publieke opinie.
In juli 2009 publiceerde Newsweek een vandaag niet meer op hun website terug te vinden artikel over The Israel Project’s 2009 – GLOBAL LANGUAGE DICTIONARY, een uitgelekt 116-pagina dikke handleiding over ‘hoe effectief te communiceren ter ondersteuning van Israël’. Het is geschreven met een Amerikaans publiek voor ogen maar is natuurlijk ook nuttig om Europeanen te overtuigen.
De eerste regel luidt: ‘De te overtuigen mensen kan het niet schelen hoeveel je weet totdat ze weten hoe erg je meeleeft. Toon empathie voor BEIDE partijen!’. In een vetgedrukte en onderstreepte zin in hoofdletters wordt gezegd dat Israëlische woordvoerders of politieke leiders nooit “de doelbewuste slachting van onschuldige vrouwen en kinderen” mogen rechtvaardigen en diegenen die Israël van een dergelijk misdrijf beschuldigen agressief moeten benaderen. Dit recept is de voorbije dagen toen er veel slachtoffers vielen in gebombardeerde VN-gebouwen meermaals toegepast.
Verder bevat het document ook een lijst van woorden en zinnen die gebruikt of vermeden moeten worden. Wie het document doorneemt zal ongetwijfeld de patronen herkennen die doorsijpelen in de artikelen, reportages, interviews die in onze media klakkeloos worden overgenomen. Het zou daarom vooral voor journalisten verplichte lectuur moeten zijn zodat ze de “do’s en don’ts” van de Israëlische woordvoerders kunnen onderscheiden en zich niet meer door propaganda laten (mis)leiden.
Bij alle berichtgeving uit Israël wordt een voortdurende inspanning geleverd om de aandacht af te leiden van de essentie: de kolonisatie van Palestina en de economische wurging van Gaza. Zelfs als Israël de gekoloniseerde gebieden niet formeel heeft geannexeerd, heeft het er toch gedurende decennia Joodse nederzettingen gebouwd. De Palestijnen, in welk gebied ze ook wonen, worden effectief gecontroleerd door de Israëlische overheid.
Bij de oprichting van Israël werd 56% van Palestijns land toegewezen aan Israël en 44% aan Palestina. Vandaag echter behoort 78% van het land tot Israël en de 22% die overblijft staat onder strenge controle van datzelfde Israël. Verleden week installeerde Israël een drie kilometer bufferzone binnen de ‘grenzen’ van Gaza. Drie kilometer klinkt niet als veel maar in de praktijk betekent dat 44% van de Gaza-strip. Iedereen binnen die zone moest ofwel daar weggaan of het risico lopen gebombardeerd te worden.
Die nieuwe bufferzone heeft de permanente belegering voor de inwoners van Gaza nog dramatischer gemaakt. In het oosten worden de Palestijnen in bedwang gehouden door Israëlische artillerie, tanks, mortieren, granaten en sluipschutters. In het westen vormen de oorlogsschepen een blokkade die slechts een driemijls-visserijzone openlaat. In het noorden worden meer militaire controleposten gebouwd en meer soldaten gestationeerd. In het zuiden, hebben de Egyptische militairen de grens bij Rafah afgesloten. En in de lucht tenslotte wordt alles in de gaten gehouden door drones en hangt er een permanente dreiging van overvliegende gevechtsvliegtuigen.
Het woord ‘disproportioneel geweld’ wordt door Israël in alle toonaarden ontkend. We zijn er elke dag opnieuw getuige van maar iedere dag herhaalt Israël dat het absurd is. Nochtans is het wel een bewuste tactiek die binnen Israëlische militaire kringen gekend staat als de “Dahiya doctrine”. Sinds het in 2006 in Libanon voor het eerst werd toegepast wordt het altijd opnieuw gebruikt. Generaal Eisenkot zei, volgens een geheim Amerikaans rapport dat uitlekte via Wikileaks: “…Israel will use disproportionate force upon any village that fires upon Israel, ‘causing great damage and destruction.’ Eisenkot made very clear: this is not a recommendation, but an already approved plan — from the Israeli perspective, these are ‘not civilian villages, they are military bases.’
Dat alles natuurlijk onder het mom van ‘het recht op verdediging’. Het is het leidmotief dat steeds maar terugkomt in elke Israëlische persmededeling, in elk interview van officiële en niet-officiële Israëlische bronnen. Ook een mantra dat alle politici van alle soorten garnituur in de VS en Europa als papegaaien hebben overgenomen en door het journaille graag wijds en zijds verkondigd wordt.
Het wordt zodanig vaak herhaald dat op de duur iedereen ervan overtuigd lijkt dat Israël zich inderdaad enkel maar verdedigd .
Hoeveel Palestijnen zouden er sinds het begin van de huidige slachting reeds zijn aangehouden en de gevangenis ingegooid? Hoeveel van die “terroristen” zouden er al officieel beschuldigd, ondervraagd en/of gemarteld zijn? Hoeveel zouden er al rechtshulp hebben gekregen?
Noch John Kerry, noch Obama, Merkel of Hollande hebben daarover een woord gezegd. Toen echter enkele dagen geleden die soldaat Hadar Goldin zogenaamde ‘ontvoerd’ werd, stonden diezelfde John Kerry, Obama, Merkel en Hollande op de eerste rij om die ‘barbarij’ van Hamas te veroordelen en de ‘onvoorwaardelijke vrijlating’ te eisen.
“In verband met Israël ben je al lang niet meer objectief, je bent het eigenlijk ook nooit geweest”, liet iemand mij eergisteren per mail weten.
Ik antwoordde hem: “Objectiviteit zou betekenen dat alleen de ‘naakte’ feiten tellen en dat je geen waardeoordeel mag hebben over die feiten. De feiten zouden dan besmet worden. Je mag eigenlijk niet meer weten wat goed en wat kwaad is. Excuseer, maar dat is niet aan mij besteed. Ik beoordeel feiten, aan de hand van mijn waarden. Dat ik dat doe maakt de feiten die ik aanhaal daarom niet onwaar, ik voeg er enkel mijn commentaar aan toe. Dat jij daar problemen mee hebt geeft aan dat ook jij een waardeoordeel hebt.”
