Fred Teeven is opnieuw in opspraak. Eerder dit jaar ging het om een omstreden ‘witwasdeal’ die hij in 2000 als Officier van Justitie sloot met Cees H. waarbij de belastingdienst het nakijken had. De NOS kwam vrijdag met het bericht dat de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie is beschuldigd van meineed door de advocaat van de weduwe van de in 2006 geliquideerde kroegbaas Thomas van der Bijl.
De weduwe verwijt Teeven dat hij in 2006 als Officier van Justitie heeft verzuimd om zijn ‘bedreigde getuige’ Van der Bijl adequaat te beschermen en wil de Staat der Nederlanden hiervoor aansprakelijk stellen. Om dit nader te onderzoeken vond op 17 april 2014 bij de rechter-commissaris een voorlopig getuigenverhoor plaats waar Teeven nogal vergeetachtig was. Om zijn eigen reputatie te beschermen en de Staat der Nederlanden te behoeden voor een schadeclaim door de nabestaanden van Van der Bijl, denkt advocaat Jop Fellinger die de weduwe bijstaat in deze zaak. De advocaat meent dat de staatssecretaris valse verklaringen aflegt, zaken verdraait en essentiële informatie verzwijgt. Dat zijn zware beschuldigingen aan het adres van Teeven.
Toen een journalist de staatssecretaris op 12 maart 2014 om tekst en uitleg vroeg over de witwasdeal met Cees H., antwoordde Teeven zelfverzekerd voor camera en microfoon: “U weet maar een klein beetje, en ik weet alles.” En: “Ik kan me alles herinneren van wat er in die zaak gegaan is. U gaat uit van een conclusie, maar laat de minister u nou informeren. Dat lijkt me gewoon handig.”
Minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten hield vol dat 750.000 gulden aan H. was overgemaakt, terwijl de raadsman van H. beweerde dat dit ruim 5.000.000 gulden is geweest. Dat is nogal een verschil. De advocaten van H. hebben hun beroepsgeheim maar de overheid moest openheid van zaken te geven omdat de belastingdienst is benadeeld. Vandaar dat er Kamervragen werden gesteld.
De minister was niet in staat de Kamer te informeren hoeveel daadwerkelijk aan Cees H. was overgemaakt omdat van de overboeking naar de betreffende bankrekening geen relevante stukken meer voor handen waren. Althans dat beweerde de minister. Ook binnen het ministerie wist niemand meer het fijne ervan. De betrokken ambtenaren hebben “onvoldoende herinneringen” aan de feitelijke financiële afwikkeling, heet dat in Justitie-jargon. “Derhalve kunnen geen onderbouwde uitspraken worden gedaan over wat aan Cees H. bij de financiële afwikkeling van de schikking feitelijk is overgemaakt.”
Toen ik dat begin juni 2014 las in NRC Handelsblad, gingen mijn gedachten terug naar Teeven die enkele maanden daarvoor op televisie in volle overtuiging had geroepen: “U weet maar een klein beetje, en ik weet alles.” En: “Ik kan me alles herinneren van wat er in die zaak gegaan is.” Zo komt Teeven ook over, als iemand die echt alles wil weten, tot achter het naadje van de kous aan toe. Daarvoor tastte hij als officier de grenzen af van wat wettelijk is toegestaan en pionierde hij al met kroongetuigen voordat dit fenomeen bestond in Nederland.
De deal met Cees H. sloot Teeven 14 jaar geleden. De kwestie waarvoor Teeven in april jl. als getuige is verschenen is van recentere datum. Hoe die zaak precies is gegaan, daarvan moet Teeven zich eveneens nog ‘alles’ kunnen herinneren. Waarschijnlijk bezorgt het hem zelfs nachtmerries wetende hoe het met Van der Bijl is afgelopen. Maar als Teeven hierover onder ede moet verklaren is plotseling sprake van geheugenverlies, zo blijkt uit het bericht van de NOS. Dat roept herinneringen op aan Teevens getuigenis voor de Parlementaire enquêtecommissie Van Traa in de jaren negentig. Die commissie onderzocht ontoelaatbare opsporingsmethoden van de politie. Via zijn contacten bij het Amsterdamse Openbaar Ministerie had Teeven er in 1991 en 1992 voor gezorgd dat drie containers met in totaal 30.000 kilo soft drugs niet door de douane zijn gecontroleerd en vervolgens werden getransporteerd ‘in de richting waarvoor het onderzoeksteam belangstelling had’. Van doorgelaten containers in het zogenaamde sigarettentraject wist Teeven geen aantallen meer te noemen. ‘Nee, het is geen geheugenverlies, absoluut niet. Maar ik weet niet of het er 70 zijn of 40 zijn of 10 zijn. Ik weet het echt niet’, verzekerde hij de Parlementaire Enquêtecommissie enkele jaren later.
Toen Thomas nog leefde kenden Teeven en de weduwe kennen elkaar al. Dat viel op bij het beluisteren van de geluidsopnamen van de verklaring die Van der Bijl op 25 januari 2005 aflegde in aanwezigheid van Fred Teeven. Ik heb dat eerder beschreven in ‘Dikke Willem’ dat handelt over een van de getuigenissen van Van der Bijl waarin over en weer wordt gespeculeerd wie toch die ‘Dikke Willem’ is.
Als verdachte heb ik Fred Teeven ook een keer mogen ondervragen in een officieel getuigenverhoor. Dat verhoor vond plaats op 23 maart 2009 in de Bunker in Osdorp tijdens het hoger beroep van het zogeheten ‘Holleeder-proces’. Teeven was opgeroepen om te getuigen over zijn rol als Officier van Justitie in dat proces, en met name over zijn betrokkenheid bij de getuigenissen van Thomas van der Bijl en diens status als ‘Anonieme Bedreigde Getuige’. Als ik mijn eigen verslagen van Teeven’s getuigenissen nu teruglees, kampte Teeven in 2009 al met geheugenverlies zodra het ging over Van der Bijl, die in aanwezigheid van Teeven een ontlastende verklaring over mij had afgelegd, wat buiten het proces-verbaal van dat verhoor werd gehouden.
Door goed je huiswerk te doen, een beetje geluk en wat hulp van een rechter of raadsheer lukt het soms om geslepen lieden als Teeven, die door het veinzen van geheugenverlies geen verantwoordelijkheid nemen, hun fouten ruiterlijk te laten erkennen. In mijn geval was het geen geluk, maar een eerlijke verbalisant die aan het begin van het hoger beroep bij de rechter-commissaris opbiechtte dat de verhoren van Van der Bijl waren opgenomen. Pas toen kwam Teeven’s collega Koos Plooij aanzetten met de geluidsopnamen van de verhoren en bleek dat Van der Bijl op een cruciaal punt, althans voor mij, anders had verklaard dan was geverbaliseerd. Het tegenovergestelde zelfs. Teeven ging aan het einde van die bewuste zitting van 23 maart 2009 door het stof. Gelukkig voor hem waren de meeste journalisten al naar huis. Op een enkeling na.
