Deze zomer ben ik een achterstallige stapel boeken aan het wegwerken. Vorige week besprak ik de biografie over Pim Fortuyn (Deel 1, deel 2). Een half jaar geleden kwam de biografie van Rita Verdonk uit. Verdonk is alweer door velen vergeten. Tot 2008 was ze bekend en populair, maar sindsdien ging het alleen maar slechter met de politica. Eind 2011 stapte ze uit de politiek en verdween ze in de vergetelheid. Toch kwam eind 2013 haar biografie uit.
Je zou bijna vergeten dat Verdonk ooit de populairste minister van het kabinet Balkenende-II was, dat haar beslissing over Ayaan Hirsi Ali een kabinetscrisis veroorzaakte, dat ze ooit bijna voor een partijscheuring zorgde, dat ze met 1650 extra stemmen VVD-lijsttrekker had kunnen zijn en dat haar beweging Trots op Nederland ooit op dertig zetels in de peilingen stond.
De biografie van Verdonk is een wonderlijk document: Adrianus Koster schreef het verhaal van Verdonk in de ik-vorm, alsof Verdonk het zelf geschreven heeft. De kenmerkende duidelijkheid van Verdonk komt steeds terug. Ze benadrukt haar nuchtere waarden van toen: ‘regels zijn regels’, ‘recht door zee’ en ‘ik voer gewoon mijn taken uit’.
De biografie geeft wat persoonlijke inkijkjes in hoe Verdonk haar ministerschap, de VVD en haar politieke beweging heeft beleefd, maar meestal zit er een forse PR-saus overheen, waardoor duidelijk wordt dat dit vooral Verdonks gekuisde versie van de werkelijkheid is.
Verdonk kon nergens iets aan doen. Mark Rutte mocht haar niet en wordt neergezet als een driftkikker die Verdonk op afstand hield. Verdonk zaagde nooit aan zijn stoelpoten. Ook maakte Verdonk nooit fouten, ook niet bij het Nederlanderschap van Ayaan Hirsi Ali. Haar fouten zitten hooguit in de details.
Over het niet erg succesvolle Trots op Nederland lezen we vrijwel niets, terwijl Verdonk juist over dat thema nieuwe inzichten zou kunnen geven. Wil Verdonk soms dat iedereen Trots op Nederland zo snel mogelijk vergeet?
Veel burgers hopen ooit beroemd en succesvol te worden. Verdonk geeft niet de indruk dat dit ooit haar ambitie was. Het ministerschap overkwam haar, maar toch liet de bekendheid zijn sporen na. Het is lastig wennen aan de situatie waarin het succes niet meer terugkomt. Verdonk zegt:
“Ik voelde me in het begin een verliezer. Steeds ging door mijn hoofd: Ik heb gefaald, ik heb het niet gered, ik heb het niet voor elkaar gekregen. Ik voelde me ook heel schuldig naar de mensen van Trots op Nederland toe, waarvan er ook een aantal bedankt hebben. Nu heb ik er vrede mee, het is goed zo. (…) Het afscheid nemen was ook zeker een rouwproces.”
De vraag is: waarom kwam deze biografie uit? Verdonk heeft moeite met solliciteren vanwege haar politieke achtergrond. Ze heeft nu een eigen bedrijf in lezingen, advies en coaching, maar onbekend is of dat bedrijf goed loopt. Het is algemeen bekend dat het voor oud-politici niet gemakkelijk is om aan de slag te geraken.
De beroemdheid van toen is nu een herinnering aan vervlogen tijden waarin het succes Verdonk toelachte. Nu zit Verdonk thuis omdat haar eigen keuzes niet de gewenste uitkomst hadden. Verdonk negeert in dit boek de vraag of dit ook anders had gekund.
Verdonk probeert met deze biografie op haar laatste stukje bekendheid te kapitaliseren, maar snijdt zichzelf in de vingers. Dit boek komt vijf jaar te laat om goed te verkopen. Het is bovendien een PR-document. Als Rita zichzelf echt als coach wil neerzetten, een beroep waarbij je mensen moet aanzetten tot zelfreflectie, zou het betere reclame zijn om zelf zelfreflectie te laten zien. Het zou bovendien de verkoop enorm stimuleren. Na een half jaar is de eerste druk nog steeds niet uitverkocht.
